کنجکاوی ذاتی ما انسان‌ها، همواره برای فهم بیشتر زندگی به‌نوعی قلقلک‌مان میدهد؛ همان‌طور که نیوتون را با افتادن سیب بر سرش قلقلک داد. راستی وقتی شما نسبت به چیزی کنجکاو می‌شوید و به دنبال جوابش می‌روید، چگونه مطالعات خود را سبک-سنگین و ارزیابی می‌کنید؟ یکی از ابزارهای موردنیاز برای پردازش و ارزیابی کم‌وکیف اطلاعات، ریاضیات است. ما هم در این مقاله شما را با شیوه تفکر تحلیلی و ابزار تقویت آن (ریاضی) آشنا می‌کنیم تا بدانید چرا ریاضی بخوانیم؟ و فایده مطالعه ریاضی در زندگی روزمره چیست؟
چرا باید ریاضی بخوانیم؟
دلایل بسیار زیادی برای اینکه چرا ریاضی مهم است بیان شده‌است و هر کدام از آن‌ها به یکی از ابعاد مهم ریاضیخواندن تأکید کرده‌اند. ما هم در اینجا شما را از زاویه جدیدی با چرایی و چگونگی ریاضیخواندن آشنا می‌کنیم. اگر قانع شدید برگردید و سری هم به مطلب نرم افزار آموزش ریاضی و ۱۲ برنامه برتری که معرفی کردیم بزنید.
ترکیب دانسته های موجود برای رسیدن به دانش جدید
تابه‌حال فکر کرده‌اید که چرا در یک دنیای دارای قوانین ثابت، ما روز به روز در حال پیشرفت و رسیدن به راه‌حل‌های جدید هستیم؟ زیرا ما چه در علم و چه در زندگی روزمره، همواره از یک سری فرضیات شروع و به یک یا چند نتیجه دست می‌یابیم. فرضیات را از علوم مختلف مانند فلسفه، زیست، شیمی، روان‌شناسی و فیزیک می‌گیریم و در نهایت آن‌ها را با قواعد ریاضی در کنار هم می‌گذاریم و به نتایج جدید می‌رسیم.
راز موفقیت نسل انسان در طول تاریخ همواره همین بوده‌است که می‌داند از دانسته‌هایش چگونه برای غلبه بر مشکلاتش استفاده کند. علم و دانش ما روز به روز در حال پیشرفت است و این پیشرفت را با ترکیب دانسته‌های‌مان و کشف نتایج جدید انجام می‌دهیم. اولین و مهم‌ترین دلیل برای مطالعه ریاضی، یادگیری نحوه کنار هم چیدن مواد و مصالح موجود، برای ساختن دنیایی بهتر است.
تعدیل و تکمیل تفکر انتقادی با تفکر منطقی
حتما شما هم این جمله را شنیده‌اید: «قوه انتقاد داشته باش و هرچی می‌شنوی رو قبول نکن». اهمیت این مسئله به‌حدی است که امروزه در آموزش فلسفه به کودکان هم تاکید زیادی بر آن میشود.اما اگر هر آنچه می‌شنویم را باور نکنیم، به فردی سردرگم تبدیل خواهیم شد که تکلیفش با خودش مشخص نیست! شاید به همین دلیل است که بر سردر آکادمی فلسفه افلاطون حک شده‌بود: «کسی که هندسه نمی‌داند، وارد نشود.»
مسلما داشتن تفکر انتقادی خیلی خوب است، اما به‌افراط کشیده‌شدن آن موجب شکاکیت و وسواس میشود؛ دقیقا شبیه افراد وسواسی که همه‌چیز را به دیده تردید می‌نگرند و توان تصمیم‌گیری ندارند. تفکر انتقادی افراطی در مطالعه نیز، موجب به انحراف کشیدن تفکر و ایجاد وسواس مطالعه میشود. بنابراین، برای تعدیل و تکمیل تفکر انتقادی، باید ریاضی بخوانیم و مهارتهای تفکر منطقی‌مان را رشد دهیم؛ یعنی همزمان با نگاه شکاکانه، باید در جست‌وجویِ مسیر خروجی و رسیدن به راه‌حلی مشخص و معین باشیم.
ورزش (آمادگی) ذهنی برای حل مشکلات احتمالی
گاهی از دیگران می‌شنویم که ریاضیخواندن هیچ ارتباطی با دنیای واقعی ندارد و کمکی به حل مشکلات زندگی نمی‌کند؛ اما یک سوال: آیا رزمی‌کاران از مهارت‌شان در مواجهه با مشکلات روزمره استفاده می‌کنند؟ آیا تابه‌حال، هیچ‌کدام از مشکلات شما با ورزش کردن حل شده‌است؟ ورزش صرفا آمادگی جسمانی و روانی ما را برای مواجهه با مشکلات احتمالی افزایش میدهد. همان‌طور که ورزش‌کردن بدن و روان ما را سالم و ورزیده نگه می‌دارد، ریاضیخواندن هم آمادگی ذهنی ما را برای حل مشکلات احتمالی افزایش میدهد. آمادگی ذهنی همچنین یکی از فواید شطرنج برای کودکان و دانش‌آموزان است.
افزایش قدرت پیش‌بینی رویدادها
اولین جرقه‌های قوانین احتمال به شیوه امروزی، توسط یک فرد قمارباز به نام «جرولامو کاردان» زده شد؛ او به دنبال راهی برای پیش‌بینی اتفاقات تصادفی بود. حالا بازهم بگویید ریاضی به چه درد زندگی روزمره می‌خورد!!! در زندگی روزمره، ما مدام با احتمالات مختلف سروکار داریم و این احتمالات، انتخاب‌های مختلفی را سر راه ما قرار می‌دهند. مثلا اگر احتمال موفقیت در کار خاصی خیلی کم باشد، پول و وقت‌مان را برایش هزینه نمی‌کنیم و به سراغ گزینه‌ها و احتمالات معقول‌تر می‌رویم.
فایده مطالعه ریاضی در زندگی روزمره
موارد بالا هرچند جزو دلایل اصلی و ضروری ریاضیخواندن بودند، اما اشارات کمی به کاربرد ریاضی در زندگی روزمره داشته باشند. در ادامه، برخی از موارد و تأثیرات ملموس مطالعه ریاضی در زندگی روزمره را به‌صورت خلاصه توضیح می‌دهیم. ابتلا به اختلال یادگیری باعث بروز مشکلاتی در این زمینه‌ها میشود؛ بنابراین باید بدانید اختلال یادگیری ریاضی چیست و شیوه درمان آن چگونه است.
بهبود توان مدیریت مالی
یکی از مهم‌ترین اثرات ملموس ریاضیخواندن در زندگی روزمره، برقراری تعادل میان دخل و خرج است. هرچه حسابگر بهتری باشیم، به‌احتمال کمتری بدهکار می‌شویم، زیرا درآمدها و هزینه‌های‌مان را بهتر مدیریت می‌کنیم. بنابراین، ریاضیخواندن باعث بهبود شرایط مالی ما خواهد شد. اگر به هر دلیلی به درس ریاضی علاقه ندارید، از مقاله ۶ روش برای مطالعه درسی که دوست ندارید در حل این مشکل کمک بگیرید.
تعیین دقیق مواد موردنیاز برای پخت غذا
اکثر آشپزها وقتی برای جمعیت زیادی غذا درست می‌کنند، معمولا غذای‌شان به‌اصطلاح یا شور میشود یا بی‌نمک! مثلا وقتی برای 4 نفر غذا درست می‌کنند، از همه مواد به‌اندازه استفاده می‌کنند، چون با تجربه دست‌شان آمده که از هر ماده غذایی باید به چه میزان استفاده کنند؛ اما وقتی قصد آشپزی برای 8 نفر را دارند، همه‌چیز کم‌و‌زیاد میشود و خوب در نمی‌آید. در این موارد، اگر آن‌ها بدانند برای چهار نفر چقدر از هر ماده استفاده می‌کردند، با 2 برابر کردن آن، غذایی خوش‌پخت و کافی برای 8 نفر درست خواهند کرد. بنابراین، داشتن مهارت ریاضی و حسابگری در آشپزی، باعث مدیریت بهتر مواد غذایی و پختِ غذا میشود.
استفاده بهینه از زمان
مهم‌ترین و ارزشمندترین دارایی ما، زمان است. وقتی توان محاسبه میزان زمان لازم برای کارهای روزمره را داشته باشیم، قطعا زندگی مفیدتر و موثرتری را تجربه خواهیم کرد. اگرچه ساعت‌های آنالوگ در حال منسوخ‌شدن هستند، اما چرخشی‌بودن زمان (شبیه ساعت‌های آنالوگ)، هیچ‌وقت کمرنگ یا منسوخ نخواهد شد. بنابراین، باید برای زندگی‌تان برنامه روزانه و دقیق داشته باشید و رسیدن به این هدف، بدون داشتن ذهنی ریاضی‌وار و منطقی ممکن نیست. تقویت استفاده بهینه از زمان، در تعیین بهترین زمان برای درس خواندن نیز به شما کمک میکند.
کاربرد داشتن در همه رشته ها و حرفه ها
مهارتهای ریاضی، تقریبا در همه رشته‌ها و مشاغل کاربرد دارند؛ اگرچه در برخی رشته‌ها و حرفه‌ها مانند معرفی رشته ریاضی فیزیک نمود بیشتری پیدا میکند. معمولا تصورمان از رشته‌هایی مانند هنر، دوری آن‌ها از محاسبات ریاضیاتی است؛ اما حتی در این رشته‌ها هم ذهن ریاضی بسیار تأثیرگذار است. به‌عنوان مثال، برای نواختن موسیقی باید بتوانیم نُت‌ها را با یک نظم منطقی و سلسله‌مراتبی در کنار هم بچینیم تا از تقارن و هماهنگی آن‌ها صدایی دلنشین ایجاد شود.
کاهش ابهام و استرس
آیا شما هم از دیدن فیلم‌های «پایان-باز» کلافه می‌شوید و مدام از خودتان می‌پرسید: «آخرش چی شد پس؟» آیا وقتی از معلم، استاد، پدر و مادر، دوستان و آشنایان سوالی می‌پرسید و جواب‌شان «احتمالا» و «شاید» است، احساس عذاب و استرس می‌کنید؟ در این موارد، چه چیزی شما را کلافه میکند و چگونه این احساس شما کاهش میابد؟ احتمالا در این موارد به دنبال قطعیت هستیم و ابهام آزارمان میدهد. ریاضیخواندن به ما کمک میکند تا ابهام موضوعات را تا حدودی کاهش دهیم؛ مثلا بدانیم چرا چشم‌مان هنگام مطالعه خسته میشود و چه نوری برای مطالعه مناسب است؟ تا این مشکل برطرف شود.
همگانی بودن و شکستن مرزها
برای هر فردی در هر جای دنیا، است. جهانی و همگانی‌بودن ریاضیات، یکی از دلایلی است که آن را به ابزاری قدرتمند و یکی از مهارتهای اساسی زندگی تبدیل کرده‌است. طبیعت، نه در حرف بلکه در عمل، کاملا بر اساس اعداد و هندسه بنا نهاده شده‌است و برای کشف رمزورازهای همگانیش، داشتن مهارتهای ریاضی ضروری است.
سخن پایانی
اگرچه در نگاه اول ریاضیخواندن کاری بیهوده به نظر می‌رسد، اما در نگاهی عمیق‌تر، پایه و اساس رشد فردی و اجتماعی ما انسان‌ها است. بیشتر از آنچه در درس‌‌ها و کتاب‌ها با مفاهیم و اصول ریاضی مواجه می‌شویم، در زندگی واقعی و ملموس به آن‌ها برخورد می‌کنیم. بدون ریاضیخواندن، تفکر منطقی ما رشد نمی‌کند و همواره در شک، تردید و ابهام به سر خواهیم برد و انتخاب‌های‌مان سراسر ناشی از بخت و اقبال خواهد بود. بنابراین، فارغ از اینکه برای آینده تحصیلی و حرفه‌ای‌تان چه برنامه‌ای دارد، در فرصت باقی‌مانده از درس و تحصیل، مهارتهای ریاضی و منطقی خود را بهبود دهید و اگر به فکر تحصیل در رشته ریاضی هستید، شرایط انتخاب رشته ریاضی نهم را مطالعه کنید.
سوالات متداول
- چرا ریاضیات برای رشد مغزی ما خوب است؟
زیرا هوش و ساختار عصبی ما کاملا انعطافپذیر است و هرچه تجارب ما گستردهتر و غنیتر باشد، ارتباطات عصبی و سیناپسی بیشتری در مغز ما شکل میگیرد. ریاضیخواندن نیز ذهن ما را با شیوههای و راههای جدید آشنا میکند و ارتباطات عصبی را گسترش میدهد. - چرا ریاضی خواندن در زندگی روزمره اهمیت دارد؟
زیرا زندگی پر از چالشها و مشکلات بزرگ و کوچک است که برای حلشان به مهارتهای حل مسئله نیاز داریم. ریاضیخواندن باعث افزایش آمادگی ذهنی و حل مشکلات احتمالی زندگی میشود.
