تمام دغدغه‌ی دانش‌آموزان در روزها و ماه‌های قبل از کنکور، خوب درس خواندن و به‌دست‌آوردن رتبه‌‌ای در در کنکور است. اما بعد از نتایج اولیه آزمون سراسری، سروکله‌ی دغدغه‌ی بزرگ‌تری پیدا می‌شود و آن هم انتخاب رشته دانشگاه است. از اینجا به بعد دانش‌آموزان می‌مانند و چالش انتخاب رشته که مسیر زندگی و سرنوشت‌شان را تا حد زیادی تعیین می‌کند. مشاوره انتخاب رشته کنکور می‌تواند تا اندازه زیادی مسیر پیش رویتان را روشن کند. به‌همین خاطر در این مقاله می‌خواهیم اطلاعات مفیدی در اختیارتان بگذاریم تا بتوانید از آخرین خوان کنکور هم به بهترین شکل عبور کنید…
چرا مشاوره انتخاب رشته کنکور ضرورت دارد؟
زیرا زندگی حرفه‌ای شما بیش از هر چیز دیگری تحت‌تاثیر همین تک‌انتخاب قرار دارد. بد است که وقتی راهکارهای خوبی مانند مشاور تحصیلی در دسترس است، آدم این تک‌انتخاب مهم زندگی‌اش را به شانس و تصادف گره بزند. بنابراین، شما باید با اطلاعات کامل به‌سراغ این غول به‌نوعی مرحله آخر بروید. ما هم در اینجا آنچه به نظرمان در اولویت است را به اختصار برایتان بیان می‌کنیم.
تاثیر سهمیه‌ها در انتخاب رشته کنکور
تمام داوطلبان کنکور به یک اندازه به امکانات آموزشی دسترسی ندارند: بعضی از دانش‌آموزان در شهرهای بزرگ به مدرسه‌های مجهز و پیشرفته می‌روند و خیلی‌ها در شهرستان‌ها و روستاهای کوچک با کمترین امکانات آموزشی درس می‌خوانند. برای این‌که عدالت آموزشی بین داوطلبان برقرار شود، شورای سنجش و پذیرش دانشجو اقدام به ایجاد سهمیه های کنکور کرده است. یکی از مهم‌ترین سهمیه‌های کنکور، سهمیه مناطق 1، 2 و 3 است:
95 درصد از داوطلبان کنکور از سهمیه‌ی مناطق استفاده می‌کنند. هر سال تعداد داوطلبان هر ناحیه محاسبه می‌شود و مثلا درنهایت مشخص می‌شود که 40درصد سهیمه منطقه یک، 30درصد سهمیه منطقه دو و 30درصد سهمیه‌ی منطقه 3 دارند. بنابراین ظرفیت هر رشته را بعد از کم‌کردن سهمیه رزمندگان، ایثارگران و خانواده شهداء از انواع دانشگاهها (روزانه و شهریه‌پرداز)، بین این سهمیه‌ها تقسیم می‌کنند و داوطلبان هر منطقه با هم‌منطقه‌ای‌های خودشان در رقابت قرار می‌دهند.
تاثیر گزینش بومی بر انتخاب رشته کنکور
پس تکلیف مشکلاتی مثل رفت‌وآمد، مشکلات مالی، دوری از خانواده و تامین خوابگاه چه می‌شود؟ در دانشگاهها برای پذیرش داوطلبان بومی سهمیه‌هایی قرار داده‌اند تا از این طریق مشکلاتی که نام بردیم، کمتر شوند. ظرفیت پذیرش رشته‌هایی که در بیشتر دانشگاه‌های کشور پذیرش دارند تا حدود 80درصد دانشجویان‌شان را از بین داوطلبان بومی انتخاب می‌کنند. بومی‌گزینی شما را با این سوال که آیا برایتان رشته مهم است یا دانشگاه؟ مواجه می‌کند؛ زیرا اگر دانشگاه موردعلاقهتان در منطقه بومی شما نباشد، شانس قبولیتان کمتر می‌شود.
برای بعضی از رشتههای پرطرفدار یا همان پردرآمدترین رشته های دانشگاهی در ایران مثل پزشکی، دندان‌پزشکی، داروسازی، مهندسی برق، مکانیک، کامپیوتر، حقوق، روانشناسی و حسابداری میزان بومی گزینی 60درصد است. یعنی 60درصد پذیرش دانشگاهها در این رشتهها از بین داوطلبان بومی است و 40درصد هم از بین داوطلبان غیربومی دانشجو می‌پذیرند. بومی‌گزینی بیشتر از همه برای انتخاب رشته دوره‌ی شبانه و نیمه‌‌حضوری لحاظ می‌شود. در انتخاب رشته‌ی دوره‌ی روزانه علاوه بر گزینش بومی، گزینش‌های ناحیه‌ای، قطبی و کشوری هم تاثیر دارند. بنابراین:
- دفترچه انتخاب رشته را خوب بررسی کنید. در جدول رشتههای تحصیلی نوع گزینش هر رشته مشخص شده است و شما می‌توانید ببینید گزینش کدام رشتهها بومی استانی است و چه رشته‌هایی گزینش ناحیه‌ای و قطبی دارند.
از کجا بفهمیم بومی کدام استان حساب می‌شویم؟
مهم این است که سه سال متوسطه دوم را در چه استانی گذرانده باشید؛ در این صورت بومی همان استان شناخته می‌شوید. اگر سه سال متوسطه‌ی دوم را در یک استان نگذرانده‌اید، ملاک بومی گزینی استان محل تولدتان است.
چگونه متوجه شویم به کدام رشته علاقه داریم؟
بهتر است قبل از انتخاب رشته، بااستفاده از روش‌هایی مانند آزمون هدایت شغلی-تحصیلی، علایق‌تان را پیدا کنید تا هم خوشحال‌تر و شاداب‌تر باشید و هم بعدها بتوانید در زمینه‌ی مورد علاقه‌تان کار کنید. این‌طوری دیگر تنبلی هم کمتر به‌سراغ‌تان می‌آید و پیشرفت خیلی بهتری در درس و کارتان خواهید داشت. علاوه بر آزمون‌ها و پرسشنامه‌های موجود، سعی کنید:
خودتان و علایق حرفه‌ای‌تان را بیشتر بشناسید
- از انجام چه کارهایی لذت می‌برید؟
- در انجام چه کارهایی خوب هستید؟
- هنگام انجام چه کارهایی متوجه گذر زمان نمی‌شوید؟
- علت علاقه‌تان به شغل و کار مورد نظرتان چیست؟
- در چه زمینه‌هایی مطالعه می‌کنید؟
- 10 کاری که دوست دارید قبل از مرگ انجام بدهید را نام ببرید.
درباره شغل‌ها و حرفه‌های مختلف تحقیق کنید
بیشتر شغل‌ها در دسته‌های کلی فنی، تئوری، محاسباتی و پزشکی قرار می‌گیرند. شما به کدام دسته‌بندی علاقه‌ی بیشتری دارید و دل‌تان می‌خواهد در کدام حوزه‌ها فعال باشید؟ برای یافتن علایق‌تان و جمع‌آوری اطلاعات می‌توانید از مسیرهای زیر اقدام کنید:
- از خانواده و دوستان‌تان نظرخواهی کنید. آن‌ها شما را خوب می‌شناسند و می‌توانند پیشنهادهای خوبی برایتان داشته باشند. به پیشنهادهایشان خوب فکر کنید.
- درمورد شغل‌های مختلف پرس‌وجو کنید.
- از شاغلان درمورد وضعیت شغلی‌شان بپرسید.
- از مشاوره انتخاب رشته دانشگاه کمک بگیرید. آن‌ها به شما در شناخت ویژگی‌های شخصیتی‌تان کمک می‌کنند و شغل‌های متناسب با روحیه‌تان را پیشنهاد بدهند.
- بازار کار رشته های دانشگاهی را بررسی کنید. حواس‌تان باشد که بازار کار شغل مورد نظرتان حداقل تا 10 سال آینده باید خوب و قابل‌قبول باشد. بعضی از کارها فعلا بازار خوبی دارند ولی در آینده‌ی نه چندان دور اوضاع خوبی نخواهند داشت.
ملاک های بهترین مشاور انتخاب رشته کنکور چیست؟
قبل از انتخاب رشته باید رشتههای مورد نظرتان را به‌طور کامل بررسی کنید تا بعدا به مشکل برنخورید برای این کار می‌توانید از مشاوره انتخاب رشته کمک بگیرید و/یا از معرفیرشتههای جامع ما استفاده کنید:
- معرفی رشته های تجربی و زیرشاخه های رشته تجربی
- معرفی رشته انسانی و زیر شاخه های رشته انسانی
- معرفی رشته ریاضی فیزیک و شاخه های رشته ریاضی
علاوه بر بررسی رشتهها و بازار کار آن‌ها، سوالات اساسی‌تری وجود دارد که باید در درون خودتان و البته با مشورت اطرافیان و متخصصان به آن‌ها پاسخ دهید:
استعدادها و توانایی‌های شما
رشته‌هایی را در اولویت قرار دهید که با استعدادها و توانایی‌هایتان تناسب داشته باشند. اگر به کارهای اداری علاقه ندارید مطمئنا باید رشته‌هایی مثل مدیریت را از لیست‌تان خارج کنید یا اگر از کارهای فنی فراری هستید، رشته‌هایی مثل مهندسی برق برایتان مناسب نیستند. پس قبل از هر تصمیمی به استعدادها و توانایی‌هایتان توجه کنید.
بازار کار رشتهها
درمورد بازار کار و آینده‌ی شغلی رشتههای مورد نظرتان حسابی تحقیق کنید. خواه ناخواه بعد از فارغ‌التحصیلی باید وارد بازار کار شوید و رشته‌هایی که بازار کار خوبی ندارند بعدا مشکلات زیادی برایتان به‌وجود خواهند آورد. در این زمینه می‌توانید از مقالات جامع ما در زمینه بازار کار رشتههای مختلف هم کمک بگیرید:
- شغل های رشته تجربی
- بازار کار رشته انسانی
- بازار کار رشته ریاضی
- بازار کار رشته هنر
- شغل های فنی حرفه ای و بازار کار آن‌ها
- شرایط و آینده تحصیل در رشته های کاردانش
امکان تحصیل در مقاطع بالاتر و مهاجرت
می‌خواهید تا مقاطع بالا ادامه تحصیل دهید؟ دوست دارید برای ادامه تحصیل مهاجرت کنید؟ پس شرایط رشتههای مورد نظرتان را از این نظر بررسی کنید.
وضعیت خوابگاه، تسهیلات رفاهی
خیلی‌ها قبل از انتخاب رشته به وضعیت خوابگاه و دیگر امکانات رفاهی دانشگاهها توجه نمی‌کنند و وقتی که در رشته‌ی مورد نظرشان قبول می‌شوند تازه اول مشکلات و مسائل‌شان است و باید دنبال جایی برای ماندن باشند. بهتر است قبل از هر تصمیمی از اوضاع خوابگاه‌ها و دیگر تسهیلات دانشگاه موردنظرتان باخبر شوید تا بعدا به مشکل برنخورید.
مباحث و واحدهای درسی هر رشته
با شنیدن نام رشتهها و صحبت‌های اطرافیان نمی‌توانید شناخت درستی در موردشان پیدا کنید. بهتر است با یک جستجوی ساده در اینترنت، از واحدهای دانشگاهی رشته‌ی مورد علاقه‌تان آگاه شوید و ببینید که آیا توان و آمادگی خواندن و پاس‌کردن این دروس را دارید؟ از مشاوره انتخاب رشته دانشگاه هم برای رسیدن به پاسخ این سوال می‌توانید استفاده کنید.
میزان شهریه
هزینه تحصیل در دانشگاه های شهریه پرداز از جمله آزاد، پردیس، پیام‌نور و غیرانتفاعی کم نیست. بهتر است قبل از انتخاب رشته از میزان شهریه‌ها و تناسب‌شان با جیب خودتان و خانواده‌تان باخبر شوید تا بعدا به مشکل برنخورید.
شرایط بومی گزینی
همان‌طور که بالاتر برایتان توضیح دادیم خیلی از رشتهها و دانشگاهها-مانند دانشگاه فرهنگیان– پذیرش بومی دارند و بیشتر سهمیه‌شان را به داوطلبان بومی استان، ناحیه یا قطب‌شان اختصاص می‌دهند. از روی اطلاعات داخل دفترچه استان‌های هم‌ناحیه و هم‌قطب استان خودتان را مشخص کنید تا برای انتخاب رشته دچار اشتباه نشوید.
جنسیت
بعضی رشتهها، بیشتر یا تمام ظرفیت‌شان را به یک جنس اختصاص می‌دهند. حواس‌تان به این موضوع هم باشد.
شرایط جغرافیایی
دوری و نزدیکی شهرها، وضعیت جوی و جغرافیایی‌شان، میزان گرمی، سردی و رطوبت را هم در انتخاب‌هایتان مورد توجه قرار دهید. این مسائل شاید اول کار خیلی برایتان مهم نباشند ولی بعدا مشکلاتی برایتان به‌وجود می‌آورند. البته همه چیز به ویژگی‌های شخصی و روحیه شما بستگی دارد.
نکات مهم انتخاب رشته کنکور سراسری
حالا نوبت به انتخاب رشتهها و چیدن‌شان در فرم انتخاب رشته می‌سد. اما چه قوانینی برای انتخاب رشته نهایی وجود دارد و شما باید به چه نکته‌هایی توجه کنید؟ بهتر است همین اول کار بهتان بگوییم انتظارات بالا و بی‌جا و بلندپروازی‌ها را کنار بگذارید و با چشم باز و عاقلانه تصمیم بگیرید. نکات زیر در این راه به شما کمک می‌کنند:
نمونه فرم انتخاب رشته را دانلود کنید
یک نمونه فرم انتخاب رشته در انتهای دفترچه انتخاب رشته وجود دارد. بهتر است اول نمونه فرم را پر کنید و اطلاعاتی مثل دوره تحصیلی، کد رشته محل، نام رشته و گرایش و نام دانشگاه یا موسسه را در این فرم بنویسید.
علایق‌تان را در اولویت انتخاب رشته بگذارید
شما 150 فرصت برای انتخاب رشته دارید. این 150 رشته باید قبل از هرچیز کاملا براساس علایق‌تان چیده شوند. طوری‌که هیچ رشته‌ی پایین‌تری را به‌هیچ وجه به رشتههای بالاتر ترجیح ندهید. رشتههای ایده‌آل‌تان باید اول لیست قرار بگیرند و اصلا هم مهم نیست که شانس قبولیتان در این رشتهها چقدر است. تعداد این انتخاب‌های رویایی می‌تواند نهایتا 40 تا باشد.
انتخاب های منطقی را در میانه انتخاب رشته ها بگذارید
حالا نوبت به انتخاب‌های خوش‌بینانه یا نزدیک به رتبه می‌رسد. شما می‌توانید 50 انتخاب خوش‌بینانه داشته باشید و از بین رشته‌محل‌های نزدیک به رتبه‌تان انتخاب‌شان کنید.
شانس بالاها را در پایین انتخاب رشته قرار دهید
حالا نوبت به انتخاب رشته محل‌هایی می‌رسد که به احتمال خیلی زیاد حد نصاب قبولی‌شان را به‌دست می‌آورید. پس 40 رشته محلی را که احتمال قبولی زیادی دارند انتخاب کنید و در ادامه‌ی لیست بچینید.
قطعی ها را در آخرین سطرهای دفترچه انتخاب رشته جا دهید
20 ردیف دیگر هنوز خالی است و باید رشته‌هایی که بی‌برو برگرد قبول می‌شوید در این 20 ردیف بچینید. در آخرین مرحله و بعد از ویرایش نهایی، این اطلاعات را در فرم انتخاب رشته وارد کنید و کد رهگیری نهایی را بگیرید.
راهنمای انتخاب رشته کنکور سراسری
برای انجام انتخاب رشته کنکور سراسری باید طبق مراحل زیر پیش بروید:
- به سایت سازمان سنجش بروید و دفترچه‌ی انتخاب رشته را دانلود کنید.
- سعی کنید دفترچه را بادقت مطالعه کنید و مطلبی را جا نیندازید. تمام اطلاعات مربوط به رشتهها، انواع دانشگاه، رشتههای بومی استانی و ناحیه‌ای را می‌توانید از دفترچه‌ی انتخاب رشته به دست بیاورید.
- رشته محل‌های مربوط به گروه آزمایشی‌تان را از داخل دفترچه پیدا کنید و در یک دفتر بنویسید.
- رشتهها را براساس علاقه و معیارهایی که با هم بررسی کردیم، اولویت‌بندی کنید.
- سازمان سنجش فرم انتخاب رشته را دراختیارتان قرار می‌دهد. همه‌ی کسانی که مجاز شده‌اند می‌توانند از طریق سایت سنجش فرم انتخاب رشته دریافت کنند و 150 انتخاب داشته باشند.
- فرم انتخاب رشته را تکمیل کنید و کد رهگیری نهایی را بگیرید.
قبولی‌های مدارس سلام در رشتههای مختلف براساس رتبه
تعداد قابل توجهی از دانش‌آموزان مدارس سلام هر سال رتبه‌های خوبی در کنکور سراسری به‌دست می‌آورند. ولی این دانش‌آموزان چطور انتخاب رشته می‌کنند و در چه رشته محل‌هایی پذیرفته می‌شوند؟
- رتبه‌های دورقمی مدارس سلام در رشته‌ی ریاضی، بیشتر از همه رشته کامپیوتر دانشگاه‌های شهر تهران را انتخاب کرده‌اند و در اولویت‌های بعدی در رشتههای عمران، برق و مکانیک پذیرفته شده‌اند.
- رتبه‌های دورقمی مدارس سلام در رشته‌ی تجربی، همگی رشته‌ی پزشکی دانشگاه‌های شهر تهران را انتخاب کرده‌اند.
- رتبه‌های سه‌رقمی مدارس سلام در رشته‌ی ریاضی هم در رشتههای مهندسی مکانیک، برق، عمران، کامپیوتر، صنایع و پلیمر پذیرفته شده‌اند. تعدادی هم رشتههای فیزیک، شیمی و ریاضی را برای ادامه تحصیل انتخاب کرده‌اند.
- تقریبا همه‌ی رتبه‌های سه‌رقمی رشته ریاضی مدارس سلام در دانشگاه‌های تهران مثل دانشگاه خواجه نصیر، صنعتی شریف و دانشگاه تهران درس می‌خوانند.
- رتبه‌های سه‌رقمی دانش‌آموزان تجربی مدارس سلام هم رشتههای پزشکی و دندان پزشکی را برای ادامه تحصیل انتخاب کرده‌اند.
سخن پایانی
بعد از شرکت و قبولی در کنکور کار شما با کتاب‌های درسی تقریبا تمام می‌شود و باید به‌دنبال اطلاعاتی درمورد انتخاب رشته و معرفی رشتهها باشید. برای یک انتخاب رشته‌ی خوب می‌توانید از مشاوره انتخاب رشته دانشگاه استفاده کنید و با اطلاعات خوب و کامل به بهترین نتیجه برسید. ما هم در این مقاله تلاش کردیم اطلاعات کاملی در مورد قوانین و مسائل مربوط به انتخاب رشته در اختیارتان بگذاریم. امیدواریم با شناخت علایق و استعدادهایتان و با چشم باز انتخاب رشته کنید و آینده‌ی درسی و شغلی روشنی داشته باشید.
سوالات متداول
- چگونه انتخاب رشته کنیم؟
فرم انتخاب رشته را از انتهای دفترچه راهنمای انتخاب رشته کنکور سراسری را دریافت و پر کنید. سپس به حساب کاربردی خود در سایت سازمان سنجش-قسمت انتخاب رشته-وارد شوید و اطلاعات فرم انتخاب رشته را بهترتیب اولویت درج کنید. - چه رشته ای انتخاب کنم؟
ابتدا معرفیرشتههای مختلف مرتبط با رشته تحصیلی دبیرستانتان را مطالعه و سپس بهصورت دقیقتر رشتههای دانشگاه موردعلاقهتان را بررسی کنید. سعی کنید علایق و استعدادهایتان را در اولویت قرار دهید تا بعدا به مشکل برنخورید. - زمان انتخاب رشته کنکور چه تاریخی است؟
سالبهسال متغیر است. برای سال 1402، زمان انتخاب رشته از تاریخ 31 مردادماه تا 4 شهریورماه اعلام شده بود.
