آنچه که به انجام عملی کاشت محصولات زراعتی و باغی، تهیه شرایط و امکانات لازم و نگهداری این گیاهان تا مرحله رسیدن و برداشت محصول مربوط میشود، محورهای اصلی رشته تکنولوژی تولیدات گياهی را تشکیل میدهند. بنابراین اگر به ارتقای روش‌های زراعت علاقه‌مند هستید، مطالب مرتبط با گیاهان، زیست‌شناسی و کشاورزی برای شما جذابیت دارد و رویاهایتان به کار در طبیعت ختم میشود، ورود به این رشته می‌تواند فرصتهای کاری و تحصیلی مناسبی را پیش رویتان قرار دهد. ضمن اینکه این رشته در مقطع کارشناسی ارائه میشود و پذیرش آن بدون کنکور است. بنابراین تا پایان این مقاله با ما همراه باشید تا آینده تحصیلی و شغل‌های رشته تکنولوژی تولیدات گیاهی را بررسی کنیم.
معرفی رشته تكنولوژي توليدات گياهي
تکنولوژی تولیدات گیاهی یکی از رشته‌های مربوط به مهندسی کشاورزی است که در مقطع کاردانی ارائه میشود. توسعه و کشت محصولات زراعتی نیازمند نیروی انسانی ماهری است که بتواند عملیات کشاورزی مربوط به محصولات زراعتی و باغی را بر اساس آخرین یافته‌های علمی به انجام رسانده و بیشترین راندمان را در بهره‌گیری از منابع در اختیار بگذارد. وجود مقطع کاردانی در بین مهندسان و متخصصان کشاورزی و نیز خود کشاورزان از لحاظ کمی و کیفی موجب ارتقای کمی و کیفی محصولات کشاورزی خواهد شد. در این رشته، افراد آموزش های لازم برای اجرای برنامه‌های تولیدی تدوین‌شده در این رشته را زیر نظر مهندسان کشاورزی براساس اصول علمی دریافت می‌کنند. فارغالتحصیلان تولیدات گیاهی میتوانند در پروژه‌های تحقیقاتی را زیر نظر متخصصان مربوطه اجرا و در برنامه‌های آموزش کشاورزی به عنوان مروج کشاورزی خدمت کنند.
اهمیت رشته تکنولوژی تولیدات کشاورزی
از جمله مشکلات کشاورزي که در کشور ما همواره موجب کاهش راندمان در مربوط به بخش زراعت و باغبانی میشود، این است که مجریان برنامه‌ها کمتر تحصیلاتی در زمینه کشاورزی داشته‌اند، به طوری که روش‌های کار در قدیمی و سنتی باقی مانده است. این در حالی است که در سطوح بالاتر، یعنی کارشناسان و یا مؤسسات برنامه‌ریز و هدایت‌گر، پتانسیل بالاتری نسبت به تأمین تکنولوژی مورد نیاز وجود دارد. پرکردن این خلأ، یعنی تربیت کاردان‌ها در رشته تکنولوژی تولیدات گیاهی می‌تواند ضمن بهره‌گیری از توانایی‌های متخصصی و صاحب‌نظران سطوح بالاتر، با تزریق دانش و فن جدید در امور کاشت و نگهداری محصولات زراعتی و باغی برنامه‌های کشاورزی را با راندمان بیشتری همراه کند.
توانایی لازم برای رشته تکنولوژی تولیدات گیاهی
دانشجویان رشته تکنولوژی تولیدات گیاهی باید به درس زیست‌شناسی علاقه داشته و در یادگیری آن توانمند باشند. درس شیمی نیز در این رشته از اهمیت زیادی برخوردار است و دانشجویان باید با این درس نیز مشکلی نداشته باشند. آشنایی با مفاهیم اولیه اقتصاد و حسابداری نیز یکی از بخش‌های مهم آموزش این رشته را تشکیل می‌دهد و کسانی که می‌خواهند در آن تحصیل کنند، باید علاقه و توانایی کار با این مفاهیم را داشته باشند. همچنین، با توجه به اینکه این رشته با محصولات کشاورزی و محیط‌های کشت سر و کار دارد، دانشجویان علاقه‌مند به تحصیل در این رشته باید روحیه کار در محیط‌های کشاورزی و روستایی را داشته باشند. حتی شاید در مواقعی لازم باشد محل سکونت خود را در نزدیکی این محیط‌ها انتخاب کنند. نکته مهم دیگر این است که شاید بنا بر مقتضیات کاری لازم باشد در شرایط آب‌وهوایی متفاوت کار کنند. بنابراین برای این مورد آمادگی و توانایی لازم را داشته باشند.
تکنولوژی تولیدات گیاهی با کنکور و بدون کنکور
دانش‌آموزان مشغول به تحصیل در هر سه شاخه علوم انسانی، علوم تجربی و علوم ریاضی در دوره دبیرستان، میتوانند وارد رشته تکنولوژی تولیدات گیاهی شوند. بنابراین برای آشنایی با شرایط ورود به این رشته‌ها، طری به مطالب انتخاب رشته نهم انسانی، انتخاب رشته نهم تجربی و انتخاب رشته نهم ریاضی بزنید. لازم به ذکر است که طبق آخرین نسخه از دفترچه راهنمای انتخاب رشته کنکور سراسری که از سوی سازمان سنجش منتشر شده است، نحوه ورود به این رشته بدون کنکور بوده و پذیرش آن صرفاً از طریق سوابق تحصیلی انجام میشود. پذیرش این رشته در دانشگاه آزاد اسلامی نیز به همین صورت است.
کاردانی تکنولوژی تولیدات گیاهی
همان‌طور که در ابتدای این مطلب اشاره کردیم، رشته تکنولوژی تولیدات گیاهی تنها در مقطع کاردانی ارائه میشود. بر اساس آیین‌نامه‌ها و ضوابط آموزشی مصوب شورای عالی برنامه‌ریزی، طول دوره کاردانی تکنولوژی تولیدات گیاهی ۲ سال است و دانشجویان قادر خواهند بود این دوره را به طور متوسط در مدت مذکور بگذرانند. همچنین، حداکثر مجاز طول تحصیلات این دوره ۳ سال است. هرسال تحصیلی شامل دو نیم‌سال است و در هر نيم‌سال ۱۷ هفته کامل آموزشی وجود دارد. نظام آموزشی این دوره واحدی است و برای هر درس نظری در هر نیم‌سال ۱۷ ساعت آموزش در نظر گرفته شده است.
درس های رشته تکنولوژی تولیدات گیاهی
تعداد واحدهای درسی دوره کاردانی تکنولوژی تولیدات گیاهی شامل ۷۲ واحد است:
- دروس عمومی: ۱۱ واحد
- دروس پایه: ۱۱ واحد
- دروس اصلی: ۲۵ واحد
- دروس تخصصی: ۲۵ واحد
در جدول زیر فهرست دروس این رشته را مشاهده می‌کنید.
| دروس عمومی | معارف اسلامی ۱، اخلاق و تربیت اسلامی، فارسی، زبان خارجی، تربیت بدنی ۱ |
| دروس پایه | شیمی عمومی، ریاضیات عمومی ۱، گیاه‌شناسی عمومی، فیزیک و هواشناشی، زیست‌شناسی |
| دروس اصلی | خاک‌شناسی عمومی، دامپروری عمومی، زراعت عمومی، باغبانی عمومی، اقتصاد کشاورزی و تعاون، مدیریت، حسابداری و بازاریابی، روش‌های آبیاری، مقدمات ترویج و آموزش کشاورزی، مساحی و نقشه‌برداری، عملیات کشاورزی |
| دروس تخصصی | زراعت خصوصی ۱، زراعت خصوصی ۲، باغبانی خصوصی ۱، باغبانی خصوصی ۲، حشره‌شناسی و دفع آفات، قارچ‌شناسی و بیماری‌های گیاهی، مبارزه با علف‌های هرز، عملیات کارگاهی، ماشین‌های کشاورزی ۱، ماشین‌های کشاورزی ۲ و ۳، کارورزی، کارآموزی |
دانشگاه های رشته تکنولوژی تولیدات گیاهان
دانشگاههای زیرمجموعه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری که کاردانی رشته تکنولوژی تولیدات گیاهی را ارائه میدهند، عبارت‌اند از:
- دانشگاه محقق اردبیلی
- دانشگاه تربت حیدریه
- دانشگاه بجنورد
- مجتمع آموزش عالی سراوان
- مؤسسه غیرانتفاعی سنا
همچنین مراکز آموزشی واحدهای مختلف دانشگاه آزاد اسلامی ارائه‌کننده رشته تکنولوژی تولیدات گیاهی در مقطع کاردانی هستند.
ادامه تحصیل در رشته تکنولوژی تولیدات گیاهی
دانشجویان کاردانی تکنولوژی تولیدات گیاهی برای مقاطع بالاتر میتوانند در سایر رشته‌های مربوط به کشاورزی مشغول به تحصیل شوند. برای مثال، میتوانند در مقطع کارشناسی ناپیوسته رشتههایی مانند تولید و بهره‌برداری از گیاهان دارویی و معطر، مهندسی تولیدات گیاهی گرایش باغبانی و مهندسی تولیدات گیاهی گرایش زراعت ادامه تحصیل دهند. همچنین، بعد از آن می‌تواند در مقطع کارشناسی ارشد و دکتری رشتههایی از جمله موارد زیر شرکت کنند:
- مهندسی گلخانه
- مهندسی فضای سبز
- علوم و مهندسی باغبانی گرایش گیاهان زینتی
- علوم و مهندسی باغبانی گرایش گیاهان دارویی
- علوم و مهندسی باغبانی گرایش سبزی‌ها
- علوم و مهندسی باغبانی گرایش درختان میوه
- تکنولوژی گرایش فیزیولوژی گیاهان زراعی
- تکنولوژی گرایش علوم و تکنولوژی بذر
- تکنولوژی گرایش علوم علف‌های هرز
- تکنولوژی گرایش اکولوژی گیاهان زراعی
- اکولوژی
- علوم و مهندسی باغبانی گرایش فیزیولوژی تولید
- علوم و مهندسی باغبانی گرایش اصلاح
- بیوتکنولوژی گیاهان باغبانی
فرصتهای شغلی رشته تکنولوژی تولیدات گیاهی
با توجه به اینکه فارغالتحصیلان رشته تکنولوژی تولیدات گیاهی توانایی‌هایی را در عملیات کاشت، داشت و برداشت محصولات عمده زراعی، مبارزه با آفات و بیماری‌های گیاهی و علف‌های هرز کسب می‌کنند، میتوانند در اغلب سازمان‌هایی که با کشاورزی سر و کار دارند، مشغول به فعالیت شود و از این نظر بازار کار مناسبی خواهند داشت. فارغالتحصیلان رشته تکنولوژی تولیدات گیاهی میتوانند در موارد زیر نقش و توانایی خود را ایفا کنند:
- انجام امور تولیدی در بخش خصوصی
- فعالیت در بخش‌هایی مانند کشت و صنعت ها
- فعالیت در واحدهایی از سازمان‌های دولتی که خود عهده‌دار اجرای برنامه‌های تولید زراعتی و باغی هستند
- اجرای پروژه‌های تحقيقاتي زیر نظر مهندسان مربوطه
- همکاری در آموزش و ترویج کشاورزی با عنوان مروج کشاورزی
- کار در شرکت های تعاونی روستایی مراکز خدمات کشاورزی، روستایی و عشایری
- کار در واحدهای تولیدی محصولات کشاورزی
سخن پایانی
رشته تکنولوژی تولیدات گیاهی تنها در مقطع کاردانی و دانشگاههای دولتی، غیرانتفاعی و واحدهای دانشگاه آزاد اسلامی ارائه میشود. از هر سه شاخه علوم تجربی، ریاضی و انسانی میتوان در تکنولوژی تولیدات گیاهی تحصیل کرد. همچنین، فهرست درس‌های این رشته را بیان کردیم و دیدیم که زیست‌شناسی یکی از درس‌های مهم برای موفقیت شغلی در زمینه آن است. ورود به این رشته بدون کنکور است و پذیرش آن صرفا بر اساس سوابق تحصیلی داوطلبان انجام میشود. توانایی‌های لازم، رشته‌های مجاز برای ادامه تحصیل و بازار کار این رشته و شغل‌های مربوط به آن را نیز در این مطلب معرفی کردیم. با توجه به شناور بودن تولیدات گیاهی، توصیه می‌کنیم درباره سایر شغل های رشته تجربی، شغل های رشته ریاضی و شغل های رشته انسانی هم مطالعه داشته باشید.
سوالات متداول
- رشته تکنولوژی تولیدات گیاهی در چه مقطعی ارائه میشود؟
این رشته تنها در مقطع کاردانی ارائه میشود. - از چه رشتههایی میتوان در رشته تکنولوژی تولیدات گیاهی درس خواند؟
این رشته شناور است به این معنی که از هر سه رشته انسانی، تجربی و ریاضی میتوانید برای ثبت نام در کاردانی تکنولوژی تولیدات گیاهی (پذیرش بر اساس سوابق تحصیلی) اقدام کنید. - چه دانشگاههایی رشته تکنولوژی تولیدات گیاهی را ارائه میدهند؟
دانشگاه محقق اردبیلی، دانشگاه تربت حیدریه، دانشگاه بجنورد، مجتمع آموزش عالی سراوان، مؤسسه غیرانتفاعی سنا، برخی واحدهای دانشگاه آزاد اسلامی از جمله دانشگاههای ارائه دهنده این رشته هستند. - فارغالتحصیلان رشته تکنولوژی تولیدات گیاهی در چه سازمانها و شرکتهایی میتوانند مشغول به کار شوند؟
فارغالتحصیلان میتوانند در تعاونیهای کشاورزی، وزارت جهاد کشاورزی، کشت و صنعتها، شرکتهای خصوصی مواد غذایی، تولیدیهای محصولات کشاورزی فعالیت کنند.
