همیشه با تفکر رایج و غلطی روبرو هستیم که دانش‌آموزان ضعیف‌تر وارد رشتههای فنی حرفه ای میشوند در حالی‌که بعضی از دانش‌آموزان به کارهای عملی علاقه‌مند هستند و دوست دارند سریع‌تر وارد دانشگاه و بازار کار شوند. شاخه فنی حرفه ای نیز برای این دسته از افراد، امکان ورود به رشتههای تخصصی‌تر را فراهم می‌کند. دانش‌آموزان در هنرستانها بیش از اینکه به صورت تئوری درس بخوانند آموزش کارگاهی و عملی می‌بینند و برای ورود به بازار کار و یاد گرفتن فوت و فن حرفه‌های مختلف آماده میشوند. در این مطلب برای شمایی که نتیجه‌گرا و علاقه‌مند به فنی حرفه ای، از رشتههای مختلف و آینده کاری و شغل های فنی حرفه ای صحبت کرده‌ایم.
بازار کار رشته های فنی حرفه ای
در تمام رشته های فنی حرفه ای دانش‌آموزان ارتباط مستقیمی با شغل و کار آینده آن رشته دارند و واحدهای عملی و کارگاه‌های زیادی را می‌گذارنند. در واقع این رشته‌ها بیشتر مهارت‌پرور هستند و در کنار مهارت‌های لازم، دروس تئوری مرتبط نیز آموزش داده می‌شود. دانش‌آموزان می‌توانند از پایه دهم وارد یکی از رشته های فنی حرفه ای شوند که در هنرستانهای مختلف ارائه میشوند. شرایط انتخاب رشته فنی حرفه ای را پیش از این مفصل توضیح داده‌ایم.
اگر در مسیر انتخاب رشته هستید توصیه می‌کنیم مطلب معرفی رشته های نهم را هم مطالعه کنید که اطلاعات جامعی درباره رشته‌ها و آینده آنها در اختیارتان می‌گذارد.
زیر مجموعه های رشته فنی حرفه ای
فنی حرفه ای در دبیرستان شامل ۱۰ زیرشاخه است که ۴ زیرشاخه هنر، مدیریت و خدمات، صنعت، کشاورزی دارای بیش از ۴۰ زیر رشته هستند. اما ۶ زیرشاخه نیز جدیدا به فنی حرفه ای اضافه شده‌اند:
- محیط بانی
- انرژی
- خدمات فروشگاهی
- بازیافت مواد
- حمل و نقل ریلی
- بهداشت عشایر و روستا
برخی از رشتههای فنی حرفهای فقط برای دختران هستند و برخی از رشته‌ها نیز در هنرستانهای محدودی پذیرش دارند. مثلا رشته‌هایی که بیشتر با کار عملی، جوشکاری تعمیر و برقکاری سر و کار دارند هرچند برای دختران نیز مجاز هستند، اما عملا در فنی حرفه ای دخترانه ارائه نمیشوند.
زیرشاخه هنر
زیر شاخه هنر دارای ۱۳ رشته است و پرطرفدارترین شغل های فنی حرفه ای از رشتههای این زیرگروه هستند.
| رشته های زیرشاخه هنر فنی حرفه ای | فتوگرافیک، طراحی دوخت، معماری داخلی، صنایع دستی، انیمیشن و پویانمایی، تولید برنامه تلویزیونی، گرافیک، نقاشی، نوازندگی ساز جهانی، نوازندگی ساز ایرانی، نمایش، سینما، نقشه کشی معماری، طراحی زبان بصری، مرمت آثار فرهنگی، موسیقی مبانی آهنگ‌سازی، پشتیبانی صحنه، چاپ دستی |
زیرشاخه مدیریت و خدمات
خود زیرشاخه مدیریت و خدمات به ۳ گروه از رشته‌ها تقسیم می‌شود که لیست آنها را در جدول زیر مشاهده می‌کنید.
| گروه های زیرشاخه مدیریت و خدمات | رشته های هر گروه |
| خدمات | ناوبری، حمل و نقل |
| بازرگانی و امور اداری | حسابداری، شبکه و نرم افزار رایانه‌ای |
| بهداشت و سلامت | تربیت کودک، تربیت بدنی، مدیریت خانواده |
زیرشاخه صنعت
زیر شاخه صنعت دارای ۵ گروه و رشتههای متنوعی است که عموما مرتبط با مهندسی هستند.
| گروه های زیرشاخه صنعت | رشته های هر گروه |
| برق و رایانه | الکتروتکنیک، الکترونیک، شبکه و نرم‌افزار، الکترونیک و مخابرات دریایی |
| تعمیر و نگهداری ماشین‌آلات دریایی | مکانیک موتورهای دریایی |
| مواد و فراوری | سرامیک، صنایع شیمیایی، صنایع نساجی، متالوژی، معدن |
| مکانیک | مکاترونیک، صنایع فلزی، تاسیسات مکانیکی، مکانیک خودرو، ماشین ابزار، صنایع چوب و مبلمان، ابزار |
| معماری ساختمان | معماری |
زیر شاخه کشاورزی
این گروه نیز شامل ۵ رشته زیر است:
- امور زراعی
- امور دامی
- امور باغی
- ماشین‌های کشاورزی
- صنایع غذایی
آینده رشته های فنی حرفه ای
از آن‌جایی که مهارت‌آموزی فارغ‌التحصیلان کاردانی رشته های فنی حرفه ای از دوران دبیرستان آغاز شده، می‌توانند بلافاصله وارد بازار کار شوند یا ادامه تحصیل دهند. دانش‌آموزان فنی حرفهای می‌توانند متناسب با رشته دیپلم خود در یکی از رشتههای دانشگاهی بدون کنکور یا با کنکور فنی حرفه ای در مقطع کاردانی درس بخوانند. همچنین امکان ادامه تحصیل در مقطع کاردانی دانشگاه‌های علمی کاربردی، دانشگاه‌های غیرانتفاعی و دانشگاه آزاد را با هر نوع دیپلمی دارند.
رشته فنی حرفه ای چه شغل هایی دارد
فنی و حرفه ای در شاخه صنعت شامل رشتههای پرطرفداری الکترونیک، مکانیک خودرو و تعمیر وسایل خانگی است. همچنین از شاخه‌های دیگر می‌توان طراحی لباس، عکاسی و حسابداری را نام برد که بازار کار بسیار خوب و پردرآمدی دارند. یکی از شغلی های فنی حرفه ای که در اکثر رشته‌ها امکان فعالیت دارد، تأسیس آموزشگاه یا تدریس در آموزشگاه‌های فنی حرفه ای است. بسیاری از پرطرفدار ترین شغل های فنی حرفه ای در زیرشاخه هنر هستند. شاید به این دلیل که تنها راه تحصیل در این رشته‌ها ورود به هنرستان است. اما رشتههای شاخه‌های دیگر مانند صنعت یا کشاورزی را می‌توان از ریاضی نیز ادامه داد. برخی از دانش‌آموزان برای انتخاب مقطع کارشناسی ترجیح می‌دهند این رشته‌ها را از کنکور رشتههای نظری ادامه بدهند.
توصیه می‌کنیم درمورد بازار کار رشتههای مختلف، مطلب چه رشته هایی بازار کار خوبی دارند را هم مطالعه کنید.
پردرآمدترین شغل های فنی حرفه ای
پردرآمدترین شغل های فنی حرفه ای ایران در زیرشاخه صنعت قرار دارند که این رشته‌ها مشابه رشتههای مهندسی هستند. فاررغ‌التحصیلان می‌توانند با کسب مهارت و کارآموزی فعالیت خود را آغاز کنند. در واقع مشاغل فنی همیشه از پرطرفدارترین شغل های فنی حرفه ای محسوب میشوند و درآمد بالاتری نیز دارند. دانش‌آموزان هنرستانها به دلیل داشتن تجربه و مهارت کار فنی یا عملی، کار با دستگاه‌ها، نرم‌افزارها و ابزارهای مختلف، می‌توانند حتی از دیپلم وارد بازار کار یا آموزش و تدریس در آموزشگاه‌ها شوند و حتی در زمینه تخصصی خود کارآفرین باشند.
چیزی که می‌تواند شما را به عنوان یک دانش‌آموز فنی حرفهای متمایز کند و باعث درآمد بیشتر شود، مهارت و تخصص بالا و دانش به روز است. باید در کنار این توانمندی‌ها، خلاقیت و نوآوری خود را هم توسعه دهید.
سخن پایانی
در شغل های فنی حرفه ای تخصص و مهارت حرف اول را می‌زند و هدف از ایجاد این رشته‌ها، آموزش عملی به دانش‌آموزان و تربیت افرادی توانمند در زمینههای مختلف است که بتوانند سریع‌تر وارد بازار کار شوند و نیاز کشور به افراد متخصص و فنی را تأمین کنند. اغلب شغل های فنی حرفه ای را میتوانید از شاخه نظری (تجربی، انسانی و ریاضی) هم انتخاب کنید اما شاید مسیر هنرستان برای دانش‌آموزانی که میانه خوبی با حفظیات یا تحصیلات آکادمیک ندارند بهتر باشد. در این مطلب از زیرشاخه‌ها و بازار کار فنی حرفه ای صحبت کردیم تا بتوانید بر اساس علاقه، توانایی و اهداف شغلی که در سر دارید، بهترین انتخاب را انجام دهید.
سوالات متداول
- فنی حرفه ای دارای چند شاخه و رشته است؟
در فنی حرفهای میتوانید از بین ۱۰ زیر شاخه و بیش از ۴۰ رشتهای که ارائه میشوند، دست به انتخاب بزنید. ۴ زیرشاخه مهم فنی حرفه ای شامل هنر، مدیریت و خدمات، صنعت و کشاورزی هستند. - بهترین رشته فنی حرفه ای از نظر بازار کار چیست؟
هرچند نمیتوان یک رشته را به عنوان بهترین معرفی کرد چون درآمد و موفقیت به میزان زیادی به میزان تلاش و مهارت شما بستگی دارند. اما در حال حاضر رشتههای زیرشاخه هنر با استقبال بیشتری روبرو هستند و از طرفی رشتههای زیرشاخه صنعت به رشته ریاضی و گروه مهندسی نزدکیتر بوده و به دلیل وجود زمینههای کاری بیشتر، درآمد و مشاغل بیشتری نیز دارند. - کدام رشته های فنی حرفه ای مختص دختران هستند؟
رشتههای کودک یاری و رشته طراحی و دوخت صرفا در هنرستانها دخترانه ارائه میشوند. - کدام رشته های فنی حرفه ای مختص پسران هستند؟
برخی از رشتههای فنی شامل صنایع فلزی، الکتروتکنیک، تاسیسات، متالوژی و ساختمان ساخت و تولید عملا در هنرستانهای دخترانه ارائه نمیشوند و امکان انتخاب آنها فقط برای پسران فراهم است.
