رشته آمار تنها با اعداد و ارقام سر و کار ندارد بلکه علم مقایسه، احتمال، روابط بین موضوعات و تأثیر آن‌ها است. روشهای مربوط به آمار در علوم مختلف مانند پزشکی، زیست‌شناسی، اقتصاد، روانشناسی، ورزش و بازاریابی کاربرد دارند و بدون این روش‌ها نمی‌توان به نتایج درست و قابل استناد دست پیدا کرد. دانش‌آموزان متوسطه اول با برخی از مباحث مربوط به آمار آشنا شده‌اند و دانش‌آموزان متوسطه دوم نیز مباحث بیشتری از آمار می‌خوانند. اما ادامه آمار به عنوان یک رشته تحصیلی برای چه کسانی مناسب است؟ با ادامه تحصیل در این رشته در چه مشاغل میتوان کار کرد؟ میزان درآمد رشته آمار چگونه است؟ در این مطلب پاسخ این سوالات و هر آنچه قبل از انتخاب این رشته باید بدانید را توضیح داده‌ایم.
معرفی رشته آمار
رشته آمار که از سال ۱۳۸۸ به رشته آمار و کاربردها تغییر نام پیدا کرد، با هدف آموزش نیروهایی ارائه میشود که بتوانند مسائل پیچیده علمی را به صورت کمی تحیلی کرده و مدل‌های ریاضیاتی برای آن‌ها طراحی کنند. علم آمار در برنامه‌ریزی در بخش‌های مختلف اقتصادی، سیاسی، مدیریتی و بهداشتی هر کشور ضرورت دارد و از دستاوردهای آن برای پژوهش در زمینه‌های مختلف استفاده میشود. در واقع دانشجویان رشته آمار و کاربردها یاد می‌گیرند که چگونه براساس مجموعه اطلاعات عددی و بر مبنای مدل‌های ریاضی، نظریه احتمال، اعداد و ارقام، موضوعات را پیش‌بینی کنند.
توانایی های لازم برای رشته آمار
همانطور که گفته شد، در آمار با اعداد و ارقام سر و کار داریم و از آن‌ها برای تحلیل داده‌های علوم مختلف استفاده می‌کنیم. بنابراین اولین نکته در انتخاب این رشته، علاقه به محاسبات آماری و مبحث احتمالات است. علاقه و توانمندی در تفسیر و تحلیل نیز از الزامات موفقیت در رشته آمار هستند. از آنجایی که بسیاری از محاسبات آماری با کمک نرم‌افزارهای کامپیوتری انجام می‌شوند، علاقه و توانایی در کار با تکنولوژی نیز نقش مهمی در انتخاب رشته آمار دارد. دقت بالا و داشتن مقادیری کنجکاوی از دیگر الزامات این رشته هستند. از آنجایی که آمار بیش از هرچیز نوعی ابزار در علوم مختلف محسوب میشود، داشتن اطلاعات عمومی بالا نیز به محققین علم آمار کمک می‌کند.
رشته آمار با کنکور و بدون کنکور
آمار یکی از رشته‌های شاخه ریاضی است و برای انتخاب آن باید دیپلم ریاضی بگیرید و در کنکور ریاضی شرکت کنید. از آنجایی که برای انتخاب رشته ریاضی باید نمرات، معدل و ننتیجه هدایت تحصیلی شما به حد نصاب رسیده باشد توصیه می‌کنیم جهت آشنایی با شرایط انتخاب این رشته، مطلب انتخاب رشته نهم ریاضی را مطالعه کنید. این رشته در برخی از واحدهای دانشگاه آزاد، غیرانتفاعی، پردیس خودگردان و علمی کاربردی پذیرش بدون کنکور نیز دارد و داوطلبان صرفا بر اساس سوابق تحصیلی انتخاب می‌شوند. نمونه کارنامه های قبولی کارشناسی آمار را می‌توانید در ادامه مشاهده کنید. هرچند از کنکور ۱۴۰۲ به بعد سوالی از دروس عمومی طراحی نمی‌شود.
گرایش های رشته آمار
رشته آمار در کارشناسی گرایش خاصی ندارد اما در دوره کارشناسی ارشد دانشجویان می‌توانند یکی از گرایش‌های زیر را انتخاب کنند:
- آمار ریاضی (آمار نظری)
- آمار اقتصادی و اجتماعی
- آمار بیمه
- آمار زیستی
- آمار رسمی
- علم داده
در مقطع دکترا نیز دو گرایش بیم‌سنجی و آمار وجود دارند.
دروس کارشناسی آمار
دانشجویان دوره کارشناسی ۱۳۶ واحد را طی ۴ سال و ۸ ترم درسی می‌گذرانند:
- دروس عمومی: ۲۲ واحد
- دروس پایه: ۲۴ واحد
- دروس اصلی: ۶۰ واحد
- دروس اختیاری: ۳۰ واحد
در جدول زیر می‌توانید تمام دروس و مباحث کارشناسی این رشته را مشاهده کنید.
| دروس عمومی | دروس مبانی نظری اسلام، دروس اخلاق اسلامی، دروس انقلاب اسلامی، تاریخ و تمدن اسلامی، دروس آشنایی با منابع اسلامی، ادبیات فارسی، زبان عمومی، تربیت بدنی |
| دروس پایه | ریاضی عمومی، مبانی اقتصاد، مبانی جامعه‌‌شناسی، مبانی جمعیت‌‌شناسی، فیزیک پایه، آمار و احتمال، روشهای آماری، مبانی ریاضی |
| دروس اصلی | ریاضی برای آمار، جبر خطی برای آمار، آنالیز ریاضی، مبانی کامپیوتر و برنامه‌‌نویسی، احتمال و کاربرد آن، آمار ریاضی، روشهای ناپارامتری، رگرسیون، طرح آزمایشها، روشهای نمونهگیری، فرآیندهای تصادفی، سری‌های زمانی، زبان تخصصی، روشهای پیشرفته آماری، روشهای چند متغییری گسسته، روشهای چند متغییری پیوسته، محاسبات آماری با کامپیوتر، کنترل کیفیت آماری، پروژه |
| دروس اختیاری | احتمال ۲، روشهای نمونهگیری ۲، روشهای چند متغیره پیوسته ۱، کنترل کیفیت آماری، محاسبات آماری، پروژه کارشناسی آمار و کاربردها، مباحثی در آمار و کاربردها |
مهمترین دروس رشته آمار
دروس ریاضیاتی و آماری مانند ریاضی عمومی، معادلات دیفرانسیل، مبانی احتمال، مبانی علوم ریاضی، آنالیز عددی، جبر خطی، روشهای آماری، آمار ریاضی از مهمترین درس های رشته آمار هستند. برخی دروس مانند مبانی کامپیوتر، روش تحقیق، رگرسیون، طرح آزمایشها و سری‌های زمانی نیز در مرحله کاربرد مباحث تئوری و نظری جزو مهمترین دروس رشته آمار محسوب می‌شوند.
بازار کار رشته آمار
فعالیت یک فارغ التحصیل رشته آمار تا حدودی به گرایش و مقطع تحصیلی بستگی دارد. اما به طور کلی دانش‌آموختگان این رشته می‌توانند در همه مراکز یا موقعیت‌های شغلی که با جمع‌آوری، تجریه و تحلیل آمار و اطلاعات سر و کار دارند، فعالیت کنند. درآمد این رشته نیز با توجه به زمینه کاری، مقطع تحصیلی، دانش عمومی و پشتکار متفاوت است و نمی‌توان میزان دقیق آن را تخمین زد.
زمینه کاری رشته آمار
فارغ‌التحصیلان این رشته در زمینه‌های زیر فعالیت دارند:
- تعیین قیمت محصول
- طراحی آزمایش در تولیدات جدید و بهبود تولید
- کنترل کیفیت آماری صنایع و سازمان‌‌ها
- تعیین ریسک و میزان بازگشت سرمایه
- تهیه و تحلیل آمار دولتی و رسمی در زمینه‌های مختلف مانند جمعیت، هزینه‌های مصرفی، بیکاری
- تولید و بهینه‌سازی نرم‌افزارهای آماری
- تحلیل داده و کاربردهای روشهای آماری در علم داده
- طراحی روش نمونهگیری و روش اجرای آن در تحقیقات و پژوهش‌ها
- دفاع ملی (دقت سلاح و استراتژی دفاع)
- مشاور علمی در رشته‌های مختلف
- بررسی داده‌های اپیدمیولوژیک
- مشاوره پروژه‌ها و تحقیقات دانشگاهی و پایان‌نامه‌ها
- مشاوره استراتژی سازمانی و تجاری
مشاغل رشته آمار
با توجه به اینکه آمار بیشتر از اینکه یک رشته مستقل باشد یک ابزار است و در علوم مختلف کاربرد دارد، امکان کار در زمینه‌های شغلی فراوانی فراهم است که در ادامه برخی از آن‌ها را نام برده‌ایم:
- سازمان‌های برنامه و بودجه
- مرکز آمار ایران
- بانک‌ها
- کارخانه‌ها
- واحدهای آماری
- اداره بیمه
- تدریس در مدارس و دانشگاه
- بازار بورس و سرمایه
- موسسات و پژوهشگاه‌های تحقیقات زیستی و اپیدمیولوژیک
- سرشماری جمعیت و آمار
- نفوس و مسکن
- سازمان محیط زیست
- جهاد کشاورزی
- فرهنگ و ارشاد اسلامی کشور
- سازمان امور دارایی
- شرکت‌های فناوری اطلاعات
- صنایع دارویی
از آنجایی که فقط از رشته ریاضی فیزیک می‌توانید وارد رشته آمار شوید، پیشنهاد می‌کنیم که مطلب دیگر ما در خصوص شغل های رشته ریاضی را هم مطالعه کنید و برای انتخاب رشته دقیق‌تر مقایسه‌ای بین بازار کار رشته‌های مختلف داشته باشید.
سخن پایانی
رشته آمار و کاربردها یکی از رشته‌های مهم و اثرگذار در تمام علوم محسوب میشود چرا که روشهای محاسباتی و آماری در تجزیه، تحلیل و تفسیر تمام داده‌های علمی مورد نیاز هستند. بدون این روش‌ها نمی‌توان معنادار بودن نتایج پژوهش‌ها را بررسی کرد و از داده‌های عددی، تحلیل‌های توصیفی معتبر ارائه داد. رشته آمار و کاربردها در مقطع کارشناسی از رشته ریاضی به دو صورت با کنکور و بدون کنکور (بر اساس سوابق تحصیلی) دانشجو می‌پذیرد. پس از آن در دانشجویان مقاطع کارشناسی ارشد و دکترا می‌توانند گرایش‌های مختلف را انتخاب کنند و به علم آمار در یک زمینه علمی خاص متمرکز شوند. با توجه به گسترش کاربرد کامپیوتر در علوم مختلف، رشته آمار نیز به استفاده از نرم‌افزارها و روشهای محاسباتی کامپیوتری وابسته است و توانایی فارغ‌التحصیلان در استفاده از این ابزارها نقش موثری در اشتغال و درآمد آن‌ها خواهد داشت.
سوالات متداول
- از چه رشته ای میتوان وارد رشته آمار شد؟
رشته آمار و کاربردها یکی از شاخههای ریاضی محسوب میشود. - رشته آمار چه گرایش هایی دارد؟
این رشته در مقطع کارشناسی ارشد دارای ۶ گرایش آمار نظری، آمار اقتصادی و اجتماعی، آمار بیمه، آمار زیستی، آمار رسمی و علم داده است. - ظرفیت قبولی رشته آمار در بهترین دانشگاه ها چقدر است؟
برای اینکه در رشته آمار یکی از دانشگاههای دولتی شهر تهران و مشهد که جزو دانشگاههای برتر آمار هستند قبول شوید باید رتبه زیر ۲۰۰ داشته باشید.
