این روزها شما روبه‌روی یکی از مهمترین هدف‌های زندگی‌تان نشسته‌اید و حتما دل‌تان می‌خواهد به بهترین شکل به هدفی که دارید برسید. پس باید زمان را حسابی دریابید و برای رسیدن به نتیجه‌ی دلخواه‌تان مرحله‌به‌مرحله جلو بروید. برنامه ریزی درسی شما را از سردرگمی نجات میدهد و کمک می‌کند نقشه‌ی راه‌تان را با جزئیات مشخص کنید. شاید با خودتان بگویید: «کدوم نقشه و کدوم راه؟!!! مگه غیر از اینه که همین چندتا کتاب رو باید بخونیم و بریم سر جلسه کنکور؟!». اما برنامهریزی برای کنکور مقدمه‌چینی می‌خواهد. مقدماتی که توجه به آنها در برنامهریزی برای کنکور لازم و ضروری است.
برنامه ریزی برای کنکور چیست
در برنامه ریزی کنکوری برای رتبه برتر بارها و بارها با مسئله هزینه-فرصت مواجه می‌شوید: «چگونه برای همه درس‌های کنکوری وقت بگذارم که عقب نمانم؟ برای هر درس چقدر وقت بگذارم؟ کدام سرفصل‌ها در کنکور مهم‌ترند؟ بهترین زمان شروع مطالعه برای کنکور چه هنگامی است؟ آیا وقت‌گذاشتن برای تستزنی ارزشش را دارد؟ چگونه در طول روز، هم مطالب قبلی را مرور کنم و هم مطلب جدید بخوانم؟»
مطالعه کنکور بحث یکروز و دوروز نیست. شما قرار است یک‌سال آزگار برای رسیدن به رویای «چگونه رتبه برتر کنکور شویم» وقت بگذارید. هرچه هدف بلندمدت‌تر باشد، رسیدن به آن نیازمند برنامهریزی جامع‌تری است. در برنامهریزی برای کنکور، پاسخگویی درست به هرکدام از سوال‌های بالا و دیگر چالش‌های احتمالی، یک‌قدم شما را جلو می‌اندازد و غفلت از هرکدام‌شان، شانس موفقیت‌تان را کاهش میدهد.
انواع برنامه ریزی برای کنکور
این روزها شیوه‌نامه‌های زیادی برای برنامهریزی افزایش کیفیت مطالعه کنکوری مطرح می‌شود. اما با نگاه دقیق به انواع برنامه‌ریزی‌های کنکوری، می‌توان آنها را در 3دسته کلی زیر قرار داد:
- برنامهریزی زمانی کنکور
- برنامهریزی حجمی کنکور
- برنامهریزی حجمی-زمانی کنکور
بیایید این روش‌های برنامهریزی کنکوری را باتوجه به نظرات مشاوران تحصیلی دقیق‌تر بررسی کنیم:
برنامه ریزی زمانی کنکور
در این نوع برنامهریزی، نام هر درس و مدتزمان مطالعه روزانه، هفتگی و حتی گاهی ماهانه آن مشخص می‌شود. ابتدا به «جدول نمونه برنامهریزی زمانی کنکور تجربی» نگاه کنید تا بعد بیشتر درباره‌اش صحبت کنیم:
| روز / درس | ریاضی | زیست | زمین شناسی | فیزیک | شیمی |
| شنبه | 90 | 90 | – | 90 | 90 |
| یکشنبه | – | 90 | – | 90 | 90 |
| دوشنبه | 120 | 120 | – | 60 | – |
| سه‌شنبه | 90 | 60 | 60 | – | 90 |
| چهارشنبه | – | 90 | – | 90 | 120 |
| پنج‌شنبه | 90 | 90 | 60 | 60 | – |
| جمعه | 60 | 60 | – | 60 | 90 |
| مجموع | 7/5ساعت | 10ساعت | 2ساعت | 7/5ساعت | 8ساعت |
خانه‌های جدول بالا با روز، مدتزمان مطالعه و نام درس پر شده است. با ترسیم جدول زمانی و پایبندی به آن، شما سرِ ساعت مقرر شروع به مطالعه کتاب درسی معینی می‌کنید و سرِ ساعت مشخصی هم آن را می‌بندید. اما سوال: اگر بعد از 6ماه مطالعه فقط یک‌چهارم حجم مطالب هر درس را مطالعه کرده باشید چه؟ اگر درسی را دوبار خوانده باشید و درس دیگری را حتی یکبار هم تمام نکرده باشید، چه؟ پس مهمترین نقطه‌ضعف برنامهریزی زمانی «بی‌توجهی به حجم مطالعه هر درس در مدتزمان معین‌شده» است.
پیشنهاد مطالعه: در مشاوره کنکور ریاضی فکر همه جا را بکنید
برنامه ریزی حجمی کنکور
در این نوع برنامهریزی، نام هر درس و حجم مطالعه روزانه، هفتگی و گاهی ماهانه آن مشخص می‌شود. در ادامه نمونه‌ای از «جدول برنامهریزی حجمی کنکور ریاضی» را برای‌تان آورده‌ایم:
| روز / درس | حسابان | هندسه | گسسته | فیزیک | شیمی |
| شنبه | تابع | – | – | مبحث نوسان دوره‌ای | یک‌دوم فصل اول شیمی دوازدهم |
| یکشنبه | یک‌سوم مبحث حد | یک‌دوم مبحث دایره و بیضی | یک‌دوم مبحث گراف | حرکت هماهنگ ساده | فصل اول شیمی دوازدهم (ادامه) |
| دوشنبه | دوسوم مبحث مثلثات | ادامه مبحث دایره و بیضی تا پایان | مبحث گراف (ادامه تا پایان) | تشدید | یک‌دوم فصل دوم شیمی دوازدهم |
| سه‌شنبه | یک‌دوم مبحث مشتق‌پذیری | – | – | – | ادامه فصل دوم شیمی دوازدهم |
| چهارشنبه | حل تست مبحث حد | یک‌سوم مبحث دایره و بیضی | مباحثی در ترکیبیات | موج و انواع آن | حل تست فصل اول شیمی دوازدهم |
| پنج‌شنبه | یک‌سوم مبحث حد | حل تست مبحث دایره و بیضی | جایگشت‌های باتکرار | حل تست مبحث موج | – |
| جمعه | مبحث حد (ادامه تا پایان) | دوسوم مبحث بردارها | حل تست مبحث گراف | – | حل تست فصل دوم شیمی دوازدهم |
در برنامهریزی حجمی شما می‌دانید که در هر روز چه مباحثی از چه درسی را باید مطالعه کنید. ابهام برنامهریزی حجمی اگر بیشتر از برنامه زمانی نباشد، کمتر هم نیست؛ زیرا در این برنامه، زمان اختصاصی هر درس در طول روز مشخص نیست. با برنامهریزی حجمی ممکن است غرق یک مبحث خاص شوید و به دیگر درس‌های برنامه روزانه نرسید. این نوع برنامهریزی خصوصا برای کسانی که دچار کمال گرایی در درس خواندن هستند، با چالش‌های زیادی همراه است.
پیشنهاد مطالعه: مشاوره کنکور تجربی با برنامهریزی از صفر تا صد
برنامه ریزی حجمی زمانی کنکور
در این نوع برنامهریزی، نام هر درس به‌اضافه حجم و مدتزمان مطالعه روزانه، هفتگی، ماهانه و حتی بازه‌های زمانی طولانیتر مشخص می‌شود. به «جدول برنامهریزی کنکوری حجمی زمانی» زیر دقت کنید:
همان‌طور که در جدول بالا مشاهده می‌کنید، چینش جامع‌ومانع برنامهریزی کنکور به‌سبک حجمی زمانی به تخصص و تجربه نیاز دارد. به‌هرحال، مسئله حائز اهمیت در این نوع برنامهریزی، توجه همزمان به دو بعد حجم و زمان در هرکدام از خانه‌های جدول است که با خط‌چین از یکدیگر جدا شده‌اند.
پیشنهاد مطالعه: مشاوره کنکور انسانی طبق تغییرات اخیر کنکوری
بهترین برنامه ریزی برای کنکور
باتوجه به انواع برنامهریزی کنکوری، برنامه‌ی حجمی-زمانی بهترین روش برنامهریزی برای کنکور 1403 باشد. در این نوع برنامهریزی، حجم و بازه‌ی زمانی مشخص و تکلیف شما روشن است: باید حجم مشخص‌شده را در مدتزمان معین‌شده مطالعه کنید.
قبل از شروع این روش ممکن است سرعت مطالعه‌تان پایین باشد یا حتی نتوانید حجم مشخص‌شده را در مدتزمان تعیین‌شده بخوانید، ولی به‌مرور زمان همه چیز دست‌تان می‌آید. به‌طور کلی این روش برنامهریزی 2 مزیت بزرگ دارد:
- شما را از وسواس مطالعه دور می‌کند. با داشتن یک برنامه حجمی-زمانی، دیگر یکی‌دوساعت روی صفحه‌ای خاص کلید نمی‌کنید.
- با استفاده از این، میانگین سرعت مطالعه‌تان را خیلی‌زود پیدا می‌کنید. همین نکته کمک می‌کند خیلی روان‌تر و بهتر جلو بروید.
اهمیت بعد زمان در برنامه ریزی کنکوری
یکبار دیگر و این‌بار با دقت بیشتر، نمونه جدول برنامهریزی حجمی زمانی را نگاه کنید. مهمترین و چالشی‌ترین بخش این جدول، هماهنگسازی حجم مطلب روزانه با مدتزمان معین‌شده برای مطالعه هر درس است. برای برقراری تعادل بین این 2بعد، گاهی برنامهریزی روزانه و هفتگی کفاف‌تان را نمی‌دهد و باید سراغ برنامه‌های بلندمدت‌تر ماهانه و حتی طولانیتر بروید. پس بد نیست نگاهی به رایج‌ترین برنامه‌ریزی‌های مدتدار کنکوری و ابزارهای کمکی مانند اپلیکیشن های برنامه ریزی درسی بیندازید:
برنامه‌ی روزانه برای کنکور
برنامهریزی روزانه جزئی‌ترین و مشخص‌ترین بخش برنامهریزی کنکوری است. شما هرچقدر هم برنامه‌ای بلندمدت چیده باشید، باید آن را در قالب روزانه، پیاده‌سازی و اجرا کنید. بنابراین، هرگز از داشتن برنامه روزانه منسجم و پایبندی به آن غافل نشوید.
برنامه ریزی هفتگی برای کنکور
برنامهریزی هفتگی مهمترین بخش برنامهریزی کنکوری است و اکثر جدول‌های برنامهریزی هم در قالب‌های هفتگی سازمان‌دهی می‌شوند. هیچ برنامه‌ی کنکوری جامعی از این بخش غافل نمی‌شود.
برنامه‌ی ماهانه برای کنکور
برنامهریزی ماهانه کمک‌تان می‌کند تا نگاهی جامع‌تر به ساعت‌های مطالعاتی داشته باشید و در برنامهریزی روزانه و هفتگی دقیق‌تر عمل کنید. مثلا اگر برآوردتان مطالعه یک‌چهارم از محتوای هر درس در طول یک‌ماه باشد، ساعت‌های مطالعاتی روزانه و هفتگی‌تان را براساس آن مشخص می‌کنید.
برنامه های کنکوری هدفمند و مدتدار
برای رسیدن به هماهنگی مطلوب بین حجم و زمان درس‌خواندن، شما گاهی به برنامههایی بلندمدت‌تر از برنامه‌های هفتگی، روزانه و حتی ماهانه نیاز پیدا می‌کنید. به‌عنوان مثال، مشاوران زبده برای دوران جمع‌بندی کنکور، برنامههایی 110روزه به دانش‌آموزان پیشنهاد می‌دهند. این برنامه‌های مدتدار در هدف‌گذاری درست‌واصولی و برنامهریزی برای رسیدن به آن ضروری هستند. برای چیدن برنامه‌های طولانی‌مدت می‌توانید از بولت ژورنال تحصیلی هم کمک بگیرید.
برنامه هفتگی؛ مهمترین بخش برنامه ریزی کنکوری
برنامه ریزی اصولی از مقیاس زمانی بزرگ به‌سمت مقیاس زمانی کوچک حرکت می‌کند. یعنی شما یک برنامه‌ی طولانی‌مدت می‌ریزید، سپس جزئی‌تر عمل می‌کنید، سرفصل‌های هفتگی قرار می‌دهید و درآخر برای روزهای هفته و ساعت‌های هر روز برنامه می‌چینید. اما به‌نظرتان چرا بهتر است روال معمول برنامه‌ریزی‌تان براساس هفته باشد؟
برنامه‌های روزانه زیادی جزئی‌نگر و غیرمنعطف هستند و شرایطی مثل خستگی، بیماری و رسیدن مهمان را در نظر نمی‌گیرند. برنامه‌های ماهانه و مدتدار هم بیش‌ازحد درگیر کلیات می‌شوند. حلقه اتصال این دو نوع برنامه، برنامهریزی هفتگی است. برنامهریزی هفتگی برای کنکور نقاط قوت‌و‌ضعف شما را بهتر نشان‌تان می‌دهند. شما می‌توانید ساعت‌های مطالعه، مرور و تمرین تکنیک‌های تستزنی هر درس را درطول یک هفته جمع بزنید و در آخر ببینید در کدام‌یک کم‌کاری داشته‌اید و به‌مرور زمان خودتان را به تعادل برسانید.
نکات مهم در برنامه ریزی در کنکور
تااینجا درباره پوسته برنامهریزی برای کنکور صحبت کرده‌ایم اما در این برنامه نکات پنهان زیادی وجود دارد. نکاتی که در ابتدا هم به اهمیت آنها در پیش‌انداختن شما و افزایش موفقیت‌تان اشاره‌ای کوچک کرده‌ایم. در این قسمت به بررسی دقیق این نکات می‌پردازیم:
اولویت بندی و بودجه‌بندی دروس بر اساس میزان اهمیت
فرض کنید همین‌حالا می‌خواهید استارت برنامهریزی برای کنکور را بزنید و نمی‌دانید باید برای کدام درسها اولویت بیشتری قائل شوید. توجه به این 2نکته در اولویتبندی دروس کمک‌تان می‌کند:
- درس‌هایی که تسلط کم‌تری به آنها دارید. مثلا اگر ریاضی‌تان خیلی خوب نیست حتما باید توجه خاصی به این درس نشان دهید و زمان بیشتری برای مطالعه ریاضی درنظر بگیرید.
- درس‌هایی که ضریب بالاتری دارند در اولویت هستند. تصور کنید مشغول برنامهریزی برای کنکور تجربی هستید؛ باید برای درس زیست‌شناسی اولویت و زمان بیشتری قائل شوید. بهتر است قبل از برنامهریزی، اهمیت دروس را به‌شکل زیر برای خودتان مشخص کنید:
بخشی از زمان‌تان را به مرور درسها اختصاص دهید
- مرور و تکرار رمز موفقیت شما است.
- مرور مطالب کمک می‌کند اطلاعات در حافظه‌تان تثبیت شوند و گاهی حتی برای چندسال در خاطرتان بمانند.
- اطلاعات ناقص می‌توانند با مرور کردن کامل شوند.
- همان‌طور که گفتیم دریک برنامهریزی اصولی و درست، حتما زمانی هم برای مرور مطالب خوانده شده در نظر گرفته می‌شود.
- راهکارهای موثر زیادی برای مرور درسها مانند «تکنیک یک‌هفت‌سی» وجود دارد. حتما از آنها برای مرور و تحکیم مطالب در حافظه بلندمدت کمک بگیرید.
از تست‌زدن غافل نشوید
از اهمیت مرورکردن برای‌تان گفتیم. بهتر است بدانید تستزنی از پایه‌های اصلی مرورکردن است و به‌خصوص در طولانی‌مدت فایده‌های زیادی برای‌تان خواهد داشت. تسلط بر تکنیک های تست زنی در کنکور باعث سرعت عمل در آزمون‌های آزمایشی و آزمون اصلی می‌شود. فرض کنید شما درحال برنامه ریزی برای کنکور ریاضی هستید:
تستزنی در درس‌های تخصصی مثل ریاضی و فیزیک باعث افزایش تمرکز در تست زدن می‌شود و در آزمون اصلی حسابی دست‌تان را می‌گیرد. تست زنی باعث تثبیت مطالب در ذهن می‌شود. با هر تستی که می‌زنید مطالب را یک پله به ماندگاری در حافظه‌تان نزدیک‌تر می‌کنید. تسلط بر مهارت‌های تستزنی همچنین در حل چالش‌هایی مانند شک بین دو گزینه در آزمون کمک زیادی به شما می‌کند.
خلاصه برداری را فراموش نکنید
خلاصه‌‌نویسی و یادداشت‌برداری لزوما برای همه دانش‌آموزان و در همه موقعیت‌ها پیشنهاد نمی‌شود؛ اما بد نیست نگاهی به مقاله خلاصه برداری برای کنکور بیندازید و بیشتر درباره آن بدانید. اگر این روش برای‌تان جذاب آمد و دنبال عملیاتی‌سازی کامل آن بودید، مقاله اپلیکیشن های کنکوری برای یادداشت برداری و تستزنی را هم ببینید.
از تکنیک‌های تندخوانی برای کنکور استفاده کنید
برای اینکه حجم مشخص‌شده در «جدول برنامهریزی حجمی زمانی» خود را کامل و باکیفیت بخوانید، نیازمند تسلط بر مهارت های تندخوانی برای کنکور هستید. شاید تصور کنید که با افزایش سرعت مطالعه برای کنکور و امتحانات درک مفهومی مطالب کاهش می‌یابد، اما تحقیقات متعددی حاکی از عکس آن است.
در برنامه ریزی کنکوری برای استراحت جا باز کنید
اصل واقع‌بینی را یادتان است؟ اول کار اوقات استراحت را باتوجه به شرایط‌تان و کاملا واقع‌بینانه مشخص کنید و سعی کنید به‌مرور زمان به میزان نرمال نزدیک شوید. به‌طور عادی باید برای هر 60 تا 90 دقیقه مطالعه، 15 دقیقه زمان استراحت تعیین کنید. 6 تا 8 ساعت خواب مفید در شبانه روز هم برای‌تان کافی است.
البته بهتر است شب‌ها حدودا 6 ساعت بخوابید و درعوض هر روز بعدازظهر حدود یک‌ساعت تا یک‌ساعت‌و‌ربع استراحت کنید؛ آن‌هم یک استراحت درست‌وحسابی که بتواند انرژی موردنیاز برای ادامه‌ی روز را تامین کند. برای اینکه به بهترین نحو از زمان مطالعه و تفریح‌تان استفاده کنید، نگاهی هم به مقاله تکنیک پومودورو برای درس خواندن بیندازید.
هماهنگی برنامه مدرسه و برنامه کنکور
یکی از چالش‌های دانش‌آموزان در زمینه‌ی برنامهریزی برای کنکور، تلاقی زمان مطالعه با کلاس‌های درسی است. حل این چالش فقط با انعطاف‌پذیری ممکن است. شما باید در روزهای مدرسه بین 4 تا 6ساعت مطالعه داشته باشید و در روزهای تعطیل، این زمان را به حدود 10ساعت برسانید. از تکنیک تبدیل تهدید به فرصت هم استفاده کنید و با خواندن همزمان امتحانات و کنکور یک‌قدم به موفقیت نزدیک‌تر شوید.
هماهنگی فوق برنامه‌ها با برنامه کنکور
یکی‌دیگر از چالش‌هایی که قبل از تدوین جدول برنامهریزی باید حل‌و‌فصلش کنید، هماهنگسازی برنامه کنکوری با فعالیتهای فوقبرنامه کنکوری مانند آزمون‌های آزمایشی و کلاس‌های فوقبرنامه با ساعت مطالعه است. هرچه از قبل بهتر فکر همه‌جا را کرده باشید، در ادامه روال و ثبات بیشتری را تجربه خواهید کرد.
ثبت گزارش مطالعه هفتگی کنکور
گزارش‌ها ابزارهای مفیدی برای ارزیابی عملکرد هستند. از این مرحله غافل نشوید و در پایان هر هفته، عملکرد هفتگی خودتان را ارزیابی کنید و بازخورد بگیرید. این گزارش‌ها کمک‌تان می‌کنند تا نقاط‌ضعف جدول برنامهریزی کنکوری‌تان را رصد و برطرف کنید. پس نمونه‌ای مشابه «جدول ثبت گزارش مطالعه هفتگی کنکور» زیر بکشید و در پایان هر هفته عملکردتان را بسنجید:
مراحل نوشتن برنامه کنکور
حالا که تاحدودی با چم‌وخم جدول برنامهریزی حجمی زمانی و نکات اساسی برنامهریزی کنکوری آشنا شدیم، وقت نوشتن برنامه کنکوری است. بیایید برای کاهش ابهام و سردرگمی، نوشتن برنامه را مرحله‌به‌مرحله انجام دهیم. می‌توانید از ماتریس آیزنهاور هم برای اولویتبندی و برنامهریزی دروس ایده بگیرید.
گام اول: میانگین زمان مطالعه هفتگی را مشخص کنید
اگر شما هم موافقید که بهترین برنامهریزی کنکوری، برنامه هفتگی است، پس بیایید کارمان را طبق زمان‌بندی هفتگی شروع کنیم. اولین کاری که برای رسیدن به برنامه‌ای جامع‌ومانع برای کنکور باید انجام دهید، مشخص‌سازی تعداد ساعات مطالعه هفتگی است؛
- مثلا 6ساعت روز شنبه، 4ساعت یکشنبه و 7ساعت دوشنبه و الی‌آخر… .
ساعت‌های حضور در مدرسه، تفریح، کلاس‌های فوقبرنامه و آزمون‌های آزمایشی را جزو این ساعات حساب نکنید. اگر کمی صبر داشته باشید، به برنامهریزی ماهانه و مدتدار هم می‌رسیم.
مرحله دوم: درصدبندی زمان مطالعه براساس اولویتبندی دروس
فرض کنید بعد از انجام محاسبات اولیه و جمع‌بندی ساعت‌های مطالعه روزانه، زمان درس‌خواندن هفتگی‌تان را 50ساعت تخمین زده‌اید. حالا باید مشخص کنید که از این 54ساعت، چندساعت به کدام درس تعلق بگیرد. برای رسیدن به این هدف:
- ابتدا مجموع ضرایب تمام درس‌های رشته کنکوری‌تان را محاسبه کنید. به‌عنوان‌مثال، مجموعه ضرایب درس‌های کنکور تجربی در سال 1403، 36 است.
- در مرحله بعد، مجموع ساعت‌های مطالعه (در مثال ما 54ساعت) را تقسیم بر مجموع ضرایب کنید.
- 54 تقسیم بر 36 مساوی است با 5/1. حالا این عدد را در ضریب هر درس ضرب کنید. مثلا ضریب شیمی در کنکور تجربی 9 است: یک‌ونیم ضربدر 9 می‌شود 5/13.
این محاسبه‌ها به شما می‌گویند از 54ساعت مطالعه‌ی هفتگی باید 5/13ساعتش را به مطالعه‌ی شیمی اختصاص دهید. ساعت مطالعه‌ی بقیه‌ی درسها را هم به کمک همین فرمول حساب کنید. نکته بسیار مهم: اگر در درس خاصی ضعف دارید، ضریبش را افزایش دهید تا با بیشترشدن زمان مطالعه بتوانید ضعف‌تان در آن درس را جبران کنید.
قدم سوم: تعیین حجم و مبحث موردمطالعه و زمان تستزنی
مدیریت حجم مطالعه به‌اندازه مدیریت زمان درس‌خواندن اهمیت دارد. پس باید از قبل مشخص کنید که در طول یک‌هفته چه‌مقدار از حجم هر درس را قرار است مطالعه کنید. برای درس‌های محاسباتی، بهتر است مبحث به مبحث پیش بروید؛ مثلا:
- برای مطالعه درس ریاضی، وقتی وارد مبحث حد شدید، مشخص کنید که در طول یک‌هفته چه مقدار از مسائل این مبحث را قرار است در برنامه بگذارید.
- حتما بخشی از برنامه زمانی هفتگی هر درس را به تستزنی مبحث مطالعه اختصاص دهید.
گام چهارم: تعیین یکروز در هفته برای جبران عقب‌افتادگی‌های احتمالی
یکی از روزهای پایانی هفته که وقت‌تان آزادتر است را برای جبران درس‌های عقب‌افتاده کنار بگذارید. سعی کنید این روز خاص، یکی از روزهای تعطیلی‌تان باشد که وقت‌تان تمام‌وکمال دست خودتان باشد تا به‌خوبی عقب‌ماندگی‌ها را پوشش دهید.
مرحله پنجم: ثبت گزارش مطالعه هفتگی و بررسی کارنامه ساعت مطالعه
در پایان هر هفته عملکردتان را ارزیابی کنید. با ثبت و ارزیابی عملکرد، شناسایی و رفع نقاط‌ضعف و تقویت نقاط‌قوت برنامهریزی کنکوری برای‌تان راحت‌تر می‌شود. در قسمت قبل، جدول ثبت گزارش مطالعه هفتگی را مشاهده کردید. در کنار پرکردن آن، می‌توانید از کارنامه ساعت مطالعه روزانه زیر هم استفاده کنید:
| درس | مبحث | تعداد تست | ساعت مطالعه | |||||||||||||
| درست | غلط | نزده | کل | تشریحی | تستی | ساعت مطالعه | اختلاف ساعت مطالعه | |||||||||
| ادبیات و عربی | درس ششم عربی دوازدهم | 4 | 6 | 3 | 13 | 1 | 5/0 | 5/1 | 00/0 | |||||||
| زبان و دینی | درس پنجم تعلیمات دینی دوازدهم | 5 | 7 | 4 | 16 | 5/0 | 5/1 | 2 | 00/1 | |||||||
| حسابان | مبحث حد | 10 | 5 | 3 | 18 | 5/1 | 1 | 5/2 | 5/0 | |||||||
| هندسه | مبحث دایره و بیضی | 0 | 0 | |||||||||||||
| گسسته | مبحث گراف | 0 | 00/0 | |||||||||||||
| فیزیک | مبحث نوسان | 8 | 10 | 2 | 20 | 1 | 1 | 2 | 00/0 | |||||||
| شیمی | درس دوم دوازدهم | 0 | 00/0 | |||||||||||||
| دروس عمومی | 9 | 13 | 7 | 29 | 5/1 | 2 | 5/3 | 1 | ||||||||
| دروس اختصاصی | 18 | 15 | 5 | 38 | 5/2 | 2 | 5/4 | 5/0 | ||||||||
| جمع کل | 27 | 28 | 12 | 67 | 4 | 4 | 8 | 5/1 | ||||||||
بااستفاده از کارنامه ساعت مطالعه، به‌صورت دقیق می‌توانید تعداد تست هر درس، ساعت مطالعه هر درس و اختلاف ساعت مطالعه برنامه‌ریزی‌شده و ثبت‌شده را ارزیابی کنید. خانه‌های قرمز نشان‌دهنده، کاهش یا افزایش بیشتر از نیم‌ساعت در هر کدام از دروس مطالعه‌شده است و کمک‌تان می‌کند تا درس‌هایی که کمتر مطالعه شده‌اند را در اولویت قرار دهید.
قدم ششم: حرکت به سمت برنامه ریزی ماهانه و مدتدار
وقتی بعد از چندبار برنامهریزی هفتگی حساب کار دست‌تان آمد، می‌توانید برنامهریزی کنکوری را به ماهانه و حتی گاهی طولانی‌مدت‌تر توسعه دهید. کافی است باتوجه به اطلاعاتی که از مراحل قبل و خصوصا مرحله ثبت گزارش هفتگی به دست آورده‌اید، برنامه خود را با رویکردی بلندمدت‌تر بریزید تا پیش‌بینی بهتری از آینده داشته باشید.
بهترین جدول برنامه ریزی کنکوری چه ویژگی‌هایی دارد؟
موضوعات توضیحی را در حد قابل‌قبولی بررسی کردیم. حالا بیایید کمی هم درباره نکات موردی بگوییم. یک برنامه‌ی خوب کنکوری باید همه‌ی شرایط داوطلب را درنظر بگیرد؛ مثلا:
- به سطح علمی داوطلب در درس‌های مختلف توجه داشته باشد.
- زمان خالی مطالعه را به‌طور دقیق و واقع‌بینانه حساب کند.
- بهترین زمان برای درس خواندن را براساس ساعات اوج بازدهی مغزی‌تان مشخص کنید.
- هدف داوطلب را درنظر داشته باشد.
- بهترین برنامهریزی برای کنکور طراحی برنامه‌ای واقع‌بینانه است. برنامه‌ای که واقعیت‌ها را در نظر بگیرد و برای مقابله با چالش‌های پیش‌ِ رو راه‌حل ارائه بدهد.
- یک برنامه ریزی خوب، زمان مناسبی برای مرور درس‌های خوانده‌شده در نظر می‌گیرد.
- برنامه‌ی داوطلب نباید طوری باشد که روزی 5 یا 6ساعت فقط روی یک درس یا یک مبحث کلید کند؛ پس از کمال گرایی در درس خواندن اجتناب کنید.
- برنامه‌ای که جایی برای جبران عقب‌افتادگی‌ها در نظر نگیرد اصلا برنامه‌ی خوبی نیست.
- شما به‌عنوان یک داوطلب باید بتوانید هر چند وقت یکبار خودتان را ازطریق برنامه‌ای که دارید ارزیابی کنید. برنامه‌ای که میزان پیشرفت یا عقب‌گردتان را نشان ندهد، نمی‌تواند برنامه‌ی مفیدی باشد.
- برنامهریزی برای کنکور فقط محاسبه‌ی زمان‌های مطالعه و تستزنی نیست؛ بلکه باید زمانی هم برای استراحت، تفریح و اتفاق‌های غیرمنتظره در نظر گرفته شود.
چطور یک برنامه‌ی درست و منعطف برای کنکور بچینیم؟
- اول از همه بهتر است کل مطالبی که قرار است خوانده شود را مشخص کنید.
- زمان کلی را معلوم کنید. مثلا یک تخمین کلی بزنید و مجموع ساعت‌های مطالعه‌ی روزانه، هفتگی و… را تعیین کنید.
- زمان هر درس را مشخص کنید. زمان هر درس باتوجه به اهمیت آن درس، ضریبی که در کنکور دارد، میزان تسلط شما و… تعیین می‌شود.
- تعداد درس‌هایی که هر روز قرار است مطالعه کنید نه خیلی زیاد و نه خیلی کم باشد. بهتر است به‌طور میانگین روزی 3 تا 4 درس را بخوانید؛ مثلا روزی 3درس تخصصی و یک درس عمومی.
- اگر دانش‌آموز سال دوازدهم هستید سعی کنید هر روز درس‌های همان روز مدرسه را بخوانید.
- برای روزهای تعطیل ساعت‌ها و تعداد درس‌های بیشتری را درنظر بگیرید.
- حتما زمانی را برای مرور و تستزنی اختصاص دهید.
- ساعت‌های جبرانی هفتگی فراموش نشود. حتما روزهایی خواهند بود که از برنامه‌ی روزانه‌تان عقب می‌مانید یا به‌هر دلیلی به مطالعه‌ی همه‌ی درسها و سرفصل‌ها نمی‌رسید؛ در ساعت‌های جبرانی هفتگی می‌توانید این مباحث را بخوانید یا تست‌های عقب افتاده را بزنید.
- بهتر است دروس استدلالی مثل ریاضی، هندسه و… در برنامه پشت سرهم قرار نگیرند.
پیشنهاد مطالعه: خواب‌آلودگی هنگام مطالعه
چند نکته‌ی حیاتی و اساسی در برنامه ریزی برای کنکور
- فقط یک برنامه برای کنکور داشته باشید؛ داشتن چند برنامه‌ی به‌هم ریخته و نابسامان شما را به هدف نمی‌رساند.
- روزهایی که مدرسه می‌روید سعی کنید 4 تا6 ساعت درس بخوانید و روزهای تعطیل 10 تا 12 ساعت مطالعه داشته باشید.
- خیلی‌ها روزهای اول عادت به درس خواندن زیاد ندارند. اگر شما جزو این دسته هستید از افزایش تدریجی ساعت‌های مطالعه کمک بگیرید. مثلا از روزی 3 ساعت شروع کنید و هر روز 10 تا 15 دقیقه به زمان مطالعه‌تان اضافه کنید.
- آرامش روانی شما از هر چیزی مهم‌تر است. پس دست از مقایسه‌ی خودتان با دوستان و هم‌کلاسی‌ها بردارید و به‌خصوص به حرف‌های منفی‌شان اصلا توجهی نکنید.
- درس‌های عمومی را به امید راحت بودن یا مهم نبودن، رها نکنید. اگر رتبه‌ی خوب می‌خواهید به همین راحتی از کنار درس‌های عمومی نگذرید.
- حتما هر روز تست بزنید. اوایل از روزی 10تست شروع کنید و در زمان جمع‌بندی به روزی 30 تا 40تست در هر درس برسید.
- اگر دیر شروع کرده‌اید ناامید نباشید و به برنامه ریزی 4ماهه برای کنکور فکر کنید. یک برنامه ریزی 4ماهه یا 3ماهه برای کنکور هم اگر اصولی و درست باشد شما را تا حد زیادی به هدف می‌رساند.
- برای شروع دنبال روز و ساعت خاصی نباشید و از همین لحظه و همین امروز برنامه ریزی برای کنکور را شروع کنید.
پیشنهاد مطالعه: عوارض مصرف ریتالین برای کنکور
آیا برای برنامه ریزی کنکوری به مشاور احتیاج داریم؟
شما بهترین فردی هستید که می‌توانید یک برنامه‌ی دقیق و واقع‌بینانه برای خودتان تهیه کنید؛ چرا که:
- خودتان را بهتر و بیشتر از هرکسی می‌شناسید.
- با نقاط قوت و ضعف‌تان کاملا آشنا هستید.
- خودتان اصلی‌ترین رقیب خودتان هستید.
- از همه دلسوزتر برای شما دقیقا همان شخص شماست.
ازطرفی کمک گرفتن از یک مشاور تحصیلی هم می‌تواند مزیت‌های زیر را داشته باشد:
- به شما انگیزه بدهد.
- شناخت شما را نسبت به خودتان عمیق‌تر کند.
- شما را در شناخت نقطه ضعف‌ها و قوت‌ها یاری کند.
نهایتا این شما هستید که باید باتوجه به شرایط بهترین تصمیم را بگیرید و بهترین برنامهریزی برای کنکور را داشته باشید. شما می‌توانید با تلاش خودتان در کنار یک مشاور خوب و کاربلد به بهترین نتیجه برسید.
سخن پایانی
همان‌طور که دیدید برنامه ریزی برای کنکور اصول و قواعد خودش را دارد. فرقی نمی‌کند دنبال برنامهریزی برای کنکور تجربی هستید یا به برنامهریزی برای کنکور انسانی 1400 فکر می‌کنید، در هرحال باید بدانید قبل از هرچیز خودتان و شرایطی که دارید را به‌طور کاملا واقع‌بیانه درنظر بگیرید. به‌علاوه قدم‌به‌قدم پیش بروید و به‌هیچ وجه برای رسیدن به چیزی که می‌خواهید عجله نکنید. شما می‌توانید با واقع‌بینی و توجه کامل به تمام نکته‌هایی که گفتیم یک برنامه‌ی کامل و اصولی برای خودتان بچینید.
سوالات متداول
- برنامه ریزی حجمی یا زمانی کدام برای کنکور بهتر است؟
برنامهریزی حجمی نقطهظعفهایی دارد و برنامهریزی زمانی هم نقطهضعفهایی؛ اما برنامهریزی حجمی زمانی علاوهبر ترکیب نقطهقوتهای هر دو نوع برنامهریزی، نقطهضعفهای هرکدام از آنها را پوشش میدهد. - در برنامهریزی کنکوری به چه نکاتی باید توجه کنیم؟
اولویتبندی دروس براساس اهمیت، اختصاص زمان برای مرور و تستزنی، استفاده از خلاصهبرداری و تندخوانی، هماهنگسازی برنامه درسی با فعالیتهای مدرسه و فوقبرنامه و ثبت گزارش مطالعه هفتگی کنکور از مهمترین نکات در برنامهریزی کنکوری هستند. - مراحل نوشتن برنامه کنکوری چیست؟
1. تعیین مدتزمان مطالعه هفتگی؛ 2. درصدبندی زمان مطالعه درسها؛ 3. تعیین حجم مطالعه و مدتزمان تستزنی؛ 4. اختصاص زمان هفتگی برای جبران عقبافتادنهای احتمالی؛ 5. ثبت گزارش مطالعه هفتگی؛ 6. توسعه برنامه هفتگی به ماهانه و مدتدار.
