بسیاری از دانشآموزان حسابی فعال و پر جنب و جوش هستند، به ورزش علاقه دارند؛ اما فعالیت ورزشی و کسب مقام در ورزش برای سیراب کردن میل آن‌ها کفایت نمی‌کند و دوست دارند به صورت آکادمیک آن را دنبال کنند. اگر شما هم جزو این دسته هستید، توصیه می‌کنیم این مطلب را تا انتها بخوانید چون راجع به تمام ابعاد این رشته از ورود به رشته تربیت بدنی در دانشگاه و ادامه تحصیل در رشته تربیت بدنی، تا بازار کار آن و شغل‌هایی که می‌توانید در آن‌ها فعالیت کنید، صحبت کرده‌ایم.
معرفی رشته تربیت بدنی
رشته تربیت بدنی (رشته علوم ورزشی در مقطع کارشناسی) تلفیقی از رشته‌هایی همچون مدیریت، زیست‌شناسی، پزشکی، جامعه‌شناسی و فیزیولوژی محسوب می‌شود و هدف از آموزش آن به صورت آکادمیک، ایجاد متخصصانی است که بتوانند در زمینه بهبود و تقویت سلامتی چه از جهت روحی و چه جسمانی به جامعه خدمت کنند.
دانشجویان، علوم ورزشی را به صورت علمی و عملی آموزش می‌بینند. همچنین در دروس تربیتی و روانشناسی با تنش‌ها و واکنش‌های بدنی و روانی موثر بر جسم آشنا می‌شوند. ساختار، فیزیک و فیزیولوژی بدن انسان نیز به دانشجویان تربیت بدنی آموزش داده می‌شود.
رشته تربیت بدنی مناسب چه کسانی است؟
برای اینکه بتوانید در آینده موفقیت کسب کنید باید توانایی لازم رشته تربیت بدنی را داشته باشید که در عرصه‌های مختلف قابل بررسی است و آن‌ها را در ادامه توضیح داده‌ایم. حتی برای فوتبالیست شدن هم توصیه می‌کنیم در این رشته تحصیل کنید.
توانایی درسی برای تربیت بدنی
برای این رشته باید به دروس پایه زیست‌شناسی علاقه داشته و علاوه بر آن در درک مسائل زیستی، پزشکی و همچنین فیزیک قوی باشید. همچنین خیلی از دروس این رشته حفظی هستند بنابراین در هنگام انتخاب رشته به این نکته توجه کنید.
شرایط جسمی انتخاب رشته تربیت بدنی
- قد آقايان داوطلب رشته تربيت بدني بايد حداقل ۱۶۵ سانتي‌متر و خانم ها ۱۵۸ سانتي‌متر باشد (قهرمانان تيم ملي از شرط ياد شده مستثني هستند).
- حداقل ديد چشم ۷ از ۱۰
- نداشتن معلولیت‌های حاد جسمی، بیماری قلبی و تنفسی
این ۳ شرط برای انتخاب رشته شرط لازم هستند. اما علاوه بر این دو شرط واجب، باید خودتان از نظر بدنی سلامتی نسبی و قدرت بدنی کافی داشته باشید. در غیر اسن صورت حتی ممکن است در آزمون عملی کنکور هم قبول نشوید.
شرایط روحی رشته تربیت بدنی
این رشته پویا است و به عنوان یک متخصص تربیت بدنی، برای بیشتر مشاغل آن باید علاقه و اشتیاق به جنب و جوش و فعالیت داشته باشید. بیشتر کارهای این رشته ممکن است ارتباط مستقیم با ورزشکاران یا بیماران مبتلا به مشکلات اسکلتی داشته باشند بنابراین علاقه به چنین شرایطی را در نظر بگیرید. داشتن اخلاق ورزشی، روحیه رقابتی، علاقه به کار گروهی و تیمی هم از دیگر ویژگی‌های شخصیتی و روحی است که در برخی از مشاغل به شما کمک خواهند کرد موفق‌تر باشید.
علاقه و توجه به بازاریابی
شما به عنوان یک مربی، تولید کننده وسایل ورزشی یا با هر عنوان شغلی دیگری در زمینه تربیت بدنی، نیاز به مطرح کردن خودتان، راضی نگاه داشتن مراجعان و شاگردان و کسب نتایج خوب دارید. علاوه بر این‌نتایج خوب، باید بازاریابی مناسب داشته باشید و با افرادی که به شما مراجعه می‌کنند به خوبی ارتباط بگیرید تا کسب و کارتان درآمد بهتری داشته باشد.
رشته تربیت بدنی در دبیرستان فنی حرفه ای
دانشآموزان در پایه دهم میتوانند وارد فنی و حرفه‌ای، شاخه تربیت بدنی را انتخاب کنند و از طریق کنکور فنی و حرفه‌ای وارد دوره کاردانی تربیت بدنی شوند. برای ورود به رشته تربیت بدنی یک سری شرایطی مورد نیاز است:
- قبولی در کلیه دروس هفتم، هشتم و نهم
- معدل برای رشته تربیت بدنی حداقل ۱۴ است.
- حداقل قد ۱۵۸ برای دختران
- کسب نتایج لازم برای انتخاب رشته فنی و حرفه‌ای در فرم مربوط به هدایت تحصیلی دانشآموزان
- شرکت کردن و کسب نمره لازم در آزمون عملی هنرستان
هنرجویان رشته تربیت بدنی در طی ۳ سال تحصیل در دوره متوسطه دوم، با مباحثی مانند آمادگی جسمانی، آناتومی، روانشناسی، تغذیه و بهداشت مواد غذایی، فیزیولوژی آشنا می‌شوند.
دروس تربیت بدنی در هنرستان
| تعلیمات دینی، عربی و زبان قرآن، فارسی، زبان خارجه، آمادگی دفاعی، جغرافیای عمومی و استان، تاریخ هویت اجتماعی، ریاضی، سلامت و بهداشت، زیست‌شناسی، فیزیک، شیمی، ارتباط موثر، هنر مدیریت خانواده و سبک زندگی، الزامات محیط کار، انسان و محیط زیست، اخلاق حرفه‌ای، دانش فنی پایه (تربیت بدنی)، کارگاه نوآوری و کارآفرینی، دانش فنی تخصصی (تربیت بدنی)، آمادگی جسمانی، کاربرد فناوری نوین کارآموزی، ژیمناستیک، فوتبال، برنامه‌ریزی بازی‌ها و ورزش‌های سنتی، دو و میدانی، والیبال، روان‌درمانی ورزشی، شنا، بسکتبال، برنامه‌ریزی تغذیه ورزشی، کشتی، هندبال، برنامه‌ریزی ورزش برای سطوح مختلف، تنیس روی میز، فوتسال، برنامه‌ریزی ورزش در فضای سرپوشیده و روباز، بدمینتون، تیراندازی، برنامه‌ریزی تمرین دادن، شطرنج، تیر و کمان، پیشگیری از آسیب‌های ورزشی، دارت تکواندو، جدولنويسی مسابقات ورزشی، اسکیت، کاراته، پیکرسنجی، پینت بال، بدنسازی مدرن |
چگونه دانشجو تربیت بدنی شویم
برای انتخاب این رشته دو مسیر وجود دارد:
- انتخاب یکی از شاخه‌های دبیرستان یعنی ریاضی، تجربی و انسانی
- انتخاب رشته فنی حرفه‌ای و شاخه تربیت بدنی
مسیر فنی حرفه‌ای را در بخش قبل توضیح دادیم اما اگر بخواهید می‌توانید از مسیر اول یعنی ورود به دبیرستان و شرکت در کنکور هر زیرگروه، رشته تربیت بدنی را انتخاب کنید و در کنکور سراسری و آزمون علمی آن شرکت کنید. در هریک از این رشتهها، برای قبولی در رشته تربیت بدنی باید دروس متفاوتی را متناسب با رشته کنکور، بخوانید.
انتخاب رشته تربیت بدنی از رشته ریاضی
این رشته در رشته ریاضی ضرایب زیر را دارد:
| ریاضی | فیزیک | شیمی |
| ۱۲ | ۹ | ۷ |
شغل های رشته ریاضی را هم مطالعه کنید تا بتوانید مقایسه‌ای بین تربیت بدنی و سایر رشتهها انجام دهید.
انتخاب رشته تربیت بدنی از رشته تجربی
برای قبولی در رشته تربیت بدنی از تجربی، ضریب دروس به صورت زیر است:
| زیست‌شناسی | زمین‌شناسی | شیمی | ریاضی | فیزیک |
| ۱۲ | ۱ | ۹ | ۷ | ۷ |
اگر در رشته تجربی درس می‌خوانید مطالعه مطلب شغل های رشته تجربی را هم به شما توصیه می‌کنیم.
انتخاب رشته تربیت بدنی از رشته انسانی
برای قبولی در رشته تربیت بدنی از کنکور انسانی، باید دروس زیر را مطالعه کنید که ضرایب آن را هم مشاهده می‌کنید.
| ریاضی | اقتصاد | زبان و ادبیات فارسی | عربی | تاریخ و جغرافیا | علوم اجتماعی | فلسفه و منطق | روانشناسی |
| ۶ | ۲ | ۸ | ۵ | ۵ | ۵ | ۵ | ۲ |
مطلب شغل های رشته انسانی را نیز مطالعه کنید.
آزمون هدایت شغلی
تا اینجا به نظر خودتان استعداد و شرایط لازم برای موفقیت در این رشته را دارید؟
حتما افرادی را دیده‌اید که در سنین دبیرستان با اطمینان کامل از شناخت خود، دست به انتخاب رشته زده‌اند اما بعد از سال ها اظهار پشیمانی می‌کنند. در واقع گاهی تصور می‌کنیم خودمان را خوب شناخته‌ایم در حالی‌که این مسئله کمی حرفه‌ای است و نیاز به تجربه و تشخیص دقیق دارد. آزمون هدایت شغلی به شما کمک می‌کند با استفاده از سوالات استاندارد طراحی شده و تفسیر نتایج تحت نظارت مشاوران با تجربه مدارس سلام، نسبت به شغل و رشته‌های مناسب خود آگاه شوید. این آزمون کاملا رایگان است.
آزمون عملی تربیت بدنی
دانشگاه فرهنگیان و دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی، برای پذیرش دانشجویان تربیت بدنی، یک آزمون عملی برگزار می نمایند. همچنین این آزمون عملی، برای داوطلبان ورود به رشته علوم ورزشی نیز اجرا می شود. علاقه مندان می بایست برای شرکت در آزمون عملی رشته تربیت بدنی و علوم ورزشی، اعلام آمادگی و علاقه مندی نمایند که برگزاری آن در دو مرحله مقدماتی و تخصصی انجام می‌شود.
نکته مهم: فقط داوطلبانی که در جلسه آزمون کنکور سراسری حاضر شده‌اند، برای انتخاب رشته تربیت بدنی در آزمون عملی هم شرکت کنند که معمولا در تیرماه ثبت نام و در شهریور خود آزمون عملی برگزار می‌شود.
شرکت در این آزمون، معاینه پزشکی و تست‌های سلامت و تندرستی نیاز به پرداخت هزینه مجزا دارد. دقت داشته باشید که نتیجه این آزمون در قبولی نهایی شما اثر دارد و نمره آن با ضریب ۴ در تعیین رتبه کنکور محاسبه می‌شود.
در آزمون عملی تربیت بدنی اولویت اول با زمان ثبت شده است و به ازای هر خطا، زمان کم می‌شود. نتایج نهایی قبولی در رشته تربیت بدنی همزمان با سایر رشتهها اعلام می‌شود.
تست های ورزشی آزمون عملی تربیت بدنی
در آزمون عملی تربیت بدنی ۸ تست ورزشی بررسی می‌شوند که رکورد در آن‌ها اهمیتی ندارد بلکه باید در زمان استاندارد انجام شوند. این تست‌ها عبارتند از موارد زیر:
- بارفیکس دراز کشیده در ۲۰ ثانیه
- دراز نشست در ۲۰ ثانیه
- دریبل با توپ فوتبال و بسکتبال از بین ۵ مانع
- پرش از روی ۴ مانع
- راه رفتن از روی چوب تعادل به عرض ۲۰ سانتی متر و طول ۶ متر
- پرتاب توپ midecinball به حجم ۳ کیلو از روی سینه
- رفت و برگشت از مسیری ۹ متری همراه با چوب
- دو دویست و پنجاه متر
تربیت بدنی بدون کنکور
تربیت بدنی در برخی از واحدهای دانشگاه آزاد، علمی کاربردی و غیر انتفاعی پذیرش بدون کنکور و بر اساس سوابق تحصیلی و معدل دارد. معدل لازم برای رشته تربیت بدنی بدون کنکور، حداقل ۱۴ است.
دروس رشته تربیت بدنی
تعداد واحد های رشته تربیت بدنی در دوره کارشناسی ۱۳۳ واحد است که معمولا ۴ سال و ۸ ترم طول می‌کشد و دروس آن به چند دسته تقسیم می‌شوند.
- دروس عمومی: ۱۹ واحد
- دروس پایه: ۱۴ واحد
- دروس نظری: ۳۸ واحد
- دروس عملی: ۳۶ واحد
- دروس اختیاری: ۲۶ واحد
دروس پایه رشته تربیت بدنی
آناتومي انسانی، فيزيولوژی انسانی، شيمی عمومی، فيزيک عمومی، رياضيات پايه و مقدمات آمار، کمک‌های اوليه، زيست‌شناسی
دروس اصلی رشته تربیت بدنی
اصول فلسفه آموزش و پرورش، مبانی برنامه‌ريزی آموزش متوسطه، روانشناسی کودکی و نوجوانی، روانشناسی تربيتی، اصول و فنون مشاوره و راهنمايی، سنجش و اندازه‌گيری، توليد و کاربرد مواد آموزشی، روش‌ها و فنون تدريس، مديريت آموزشی
دروس تخصصی تربیت بدنی
اصول و مبانی تربيت بدنی، تاريخ تربيت بدنی، تغذيه و ورزش، آسيب‌شناسی ورزشی، رشد و تکامل حرکتی، فيزيولوژی ورزشی، يادگيری حرکتی، سنجش و اندازه‌گيری در تربيت بدنی، بهداشت و ورزش، تربيت بدنی در مدارس، مديريت سازمان‌های ورزشی، مديريت و طرز اجرای مسابقات، زبان اختصاصی، حرکت‌شناسی ورزشی، حرکات اصلاحی، تربيت بدنی و ورزش معلولين، مقدمات بيومکانيک ورزشی، مبانی رواني و اجتماعی، تربيت بدنی، آمادگی جسمانی، فوتبال، دو و ميدانی، ژيمناستيک، شنا، واليبال، بسکتبال، هندبال، تنيس روی ميز، کشتی، بدمينتون
شاخه های رشته تربیت بدنی
دانشآموزان زیادی هستند که تمایل به ادامه تحصیل در تربیت بدنی دارند و برایشان مهم است بدانند پس از اتمام دوره کارشناسی، چطور میتوانند تحصیلات خود را در این رشته ادامه دهند. فارغ‌التحصیلان تربیت بدنی (علوم ورزشی) میتوانند در مقاطع ارشد و دکتری، در گرایش های رشته تربیت بدنی شرکت کنند که عبارتند از موارد زیر:
- فیزیولوژی ورزشی
- بیومکانیک ورزشی
- رفتار حرکتی
- آسیب شناسی ورزشی و حرکات اصلاحی
- مدیریت ورزشی
- روانشناسی ورزشی
دانشگاه های برتر تربیت بدنی
برترین دانشگاه‌های این رشته عبارتند از:
- دانشگاه تهران
- دانشگاه شهید بهشتی
- دانشگاه اصفهان
- دانشگاه خوارزمی
- دانشگاه گیلان
- دانشگاه فردوسی مشهد
بازار کار رشته تربیت بدنی
همه شاخه های رشته تربیت بدنی بازار کار تقریبا مشابهی خصوصا در سطح کارشناسی دارند.اما فارغ‌التحصیلان مقاطع بالاتر میتوانند در رده‌های کاری متفاوتی مانند مدیریت یا تدریس فعالیت کنند. مزیت این رشته این است که نیاز به آن نه تنها تمام نمی‌شود بلکه با توسعه بهداشت و توجه به سلامت در جامعه، افراد تمایل بیشتری به ورزش مداوم، تمرینات اصلاحی و رفع مشکلات اسکلتی دارند.
بنابراین درآمد رشته تربیت بدنی با بازاریابی مناسب، دانش بالا و فعالیت و تلاش مداوم، حتی در مقطع کارشناسی بسیار خوب و راضی‌کننده است. علاوه بر این دانشجویان مقطع کارشناسی میتوانند از نیمسال پنجم دانشگاه برای دریافت مربیگری اقدام کنند. اگر هنوز تصمیم قطعی برای انتخاب رشته نگرفتید و درباره مشاغل رشته‌های مختلف مطالعه می‌کنید، پیشنهاد می‌کنیم مطلب انواع رشته های تحصیلی و شغل ها را هم بخوانید.
مشاغل مرتبط با تربیت بدنی
افرادی که در این رشته فارغ‌التحصیل شده باشند میتوانند در مشاغل زیر فعالیت کنند:
- داوری مسابقات ورزشی
- استخدام در اداره تربیت بدنی
- تدریس در مدارس
- حوزه‌های تحقیقاتی، دانشگاهی و آزمایشگاهی
- تحقیق و پژوهش در شاخه‌های مختلف ورزشی
- مربیگری و کمک مربیگری در باشگاه‌های ورزشی
- هیات علمی دانشگاه‌ها
- کارآفرینی‌های حوزه آنلاین، خبری و گزارشگری
- سرپرستی بخش‌های مختلف مثل اماکن ورزشی و میادین ورزشی
- در صدا و سیما به عنوان گوینده و کارشناس ورزشی
- راهنمایی و برنامه‌ریزی ورزشی برای افراد
- ساخت، تولید و فروش وسایل و پوشاک ورزشی
- حرکت درمانی و تجویز حرکات اصلاحی
- غربال‌گری و راهنمايی در زمينه ناهنجاری‌های اسكلتی عضلانی در كليه اقشار جامعه به ويژه دانشآموزان
سخن پایانی
اگر آدم فعال و پر جنب و جوشی هستید، به ورزش علاقه‌مند هستید، با دروس حفظی مشکلی ندارید، مسئولیت‌پذیر و دقیق هستید، آمادگی جسمانی خوبی دارید و از ورزش چیزی فراتر از ورزش کردن می‌خواهید، توصیه ما به شما این است که روی انتخاب رشته تربیت بدنی فکر کنید چون در گرایش‌های مختلف می‌تواند برایتان لذت‌بخش باشد.
این رشته را تا مقطع دکترا هم می‌توانید ادامه بدهید و در عین حال برای کارشناسی تربیت بدنی هم به اندازه کافی بازار کار و فعالیت وجود دارد، به شرط اینکه به فکر کسب تجربه، دانش، ارتباط خوب با شاگردان و مراجعان خود و بازاریابی مناسب باشید و هیچ‌وقت از تلاش کردن خسته نشوید.
سوالات متداول
- چگونه دانشجوی تربیت بدنی شویم؟
دانشآموزان رشته ریاضی، تجربی، انسانی و هنرستان، میتوانند این رشته را در دانشگاه نیز ادامه دهند. این رشته شناور است و از اکثر رشتهها میتوان به تربیت بدنی وارد شد. - گرایش های تربیت بدنی چه هستند؟
این رشته در مقطع ارشد و دکترا داری ۵ گرایش فیزیولوژی ورزشی، بیومکانیک ورزشی، رفتار حرکتی، آسیبشناسی ورزشی و حرکات اصلاحی، مدیریت ورزشی و روانشناسی ورزشی است. - دانشگاه های برتر تربیت بدنی کدام هستند؟
از بهترین دانشگاه های تربیت بدنی میتوان به دانشگاه تهران، دانشگاه شهید بهشتی، دانشگاه اصفهان، دانشگاه خوارزمی، دانشگاه گیلان و دانشگاه فردوسی مشهد اشاره کرد. - معدل برای رشته تربیت بدنی در فنی حرفه ای چقدر است؟
اگر بخواهید سال دهم وارد این رشته شوید، باید معدل میانگین متوسطه اول شما حداقل ۱۴ باشد.
