وقتی صحبت از هنر میشود اولین چیزی که به ذهن می‌آید چیزی نیست جز نقاشی. بسیاری از افراد از کودکی به نقاشی علاقه‌ند می‌شوند یا در آن استعداد دارند و در نتیجه می‌خواهند در این رشته تحصیل کنند. یک مسیر درسی که نه تنها می‌تواند راهی برای کسب درآمد باشد، بلکه اساسا برون‌ریزی احساسات و همه آنچه است که درون پدیدآورنده اثر نسبت به محیط پیرامون یا برداشت او از دنیا و آدم‌ها می‌گذرد. آرامش‌بخشی ذاتی و ارزش اصیل رشته نقاشی بسیاری از افراد را از کودکی تا دانشگاه به سمت خود می‌کشاند.
اگر همیشه علاقه‌مند بوده‌اید که ایده، احساس، تفکر و نگاه خود را در قالب یک اثر به دیگران نشان دهید، اگر در تصاویر جزییات نظر شما را جلب می‌کنند، نقاشی می‌تواند در کنار یک علاقه، رشته دانشگاهی و حرفه شما باشد. در این مطلب می‌خواهیم شما را با رشته نقاشی در هنرستان و دانشگاه آشنا کنیم و به سوالات متعددی که درباره قبولی در کنکور هنر رشته نقاشی، دروس رشته نقاشی در لیسانس و بازار کار این رشته وجود دارد پاسخ بدهیم.
معرفی رشته نقاشی
قدیمی‌ترین اثرات به جا مانده از بشر، کنده‌کاری‌های‌هایی هستند که روی سنگ‌ها و صخره‌‌ها و درون غارها ایجاد کرده‌اند تا چیزی یا مفهومی را تصویر و ثبت کنند. با گذشت زمان ابزار، روش و اهداف انسان‌ها از نقاشی کردن دچار تغییر و تحولات مختلفی شد و همین مسئله زمینه‌ساز مطالعه و بررسی علمی و عملی نقاشی در رشته‌ای منحصر به فرد شد. رشته نقاشی زیر مجموعه رشته هنر است که در ایران از سال ۱۳۲۸ در دانشگاه تدریس میشود. شاید فکر کنید که نقاشی را می‌توان بدون تحصیلات آکادمیک هم یاد گرفت.
اما شما در دوران تحصیل این رشته در دانشگاه می‌آموزند که چگونه خوب مشاهده و تحلیل کنند، با تاریخچه هنر و نقاشی آشنا می‌شوند و به ذوق و قرایح خود جهت می‌دهند. در این رشته فضایی ایجاد میشود که دانشجویان خلاق، متناسب با توان، سلیقه و آموزش‌هایی که می‌بینند آثار ویژه‌ای خلق کنند.
رشته نقاشی در هنرستان
دانش‌آموزان پس از اتمام متوسطه اول، برای ورود به سال دهم میتوانند وارد دبیرستان یا هنرستان شوند که هریک شامل رشته‌های متفاوتی هستند. رشته نقاشی در هنرستان ارائه میشود. انتخاب رشته نقاشی در هنرستان پایه دهم نیازمند یک سری شرایط است:
- کسب حد نصاب نمرات دروس تخصصی و مرتبط با رشته هنر
- کسب حداقل معدل
- نتیجه آزمون هدایت تحصیلی
توصیه ما به شما این است که اگر به نقاشی علاقه دارید و به عنوان حرفه و کار آینده به آن نگاه می‌کنید به آموزش در آموزشگاه‌ها بسنده نکنید و از هنرستان وارد این رشته شوید. چون در این صورت به جای صرف زمان برای دروس یر مرتبط، به شکل حرفه‌ای و متمرکز به نقاشی می‌پردازید و این پیش‌زمینه بسیار خوبی برای ورود به دنیای هنر خواهد بود.
دروس رشته نقاشی در هنرستان
در سال دهم و یازدهم هنرستان هنرجو یک سری درس‌های عمومی دارد که با سایر رشته‌های هنرستان مشابه هستند. دانش‌آموزان در سال دهم نقاشی ۵ درس تخصصی و در سال یازدهم ۷ درس تخصصی می‌گذرانند. در مجموع درس‌های تخصصی و کارگاه‌های رشته نقاشی شامل موارد زیر هستند:
- مبانی هنرهای تجسمی
- آشنایی با هنرهای تجسمی
- کارگاه چاپ‌های دستی یک
- طراحی یک و دو
- عکاسی یک و دو
- کارگاه طراحی پایه
- هندسه مناظر و مرایا
- کارگاه عکاسی پایه
- کارگاه حجم‌سازی
- آشنایی با مکاتب نقاشی
- تاریخ هنر جهان
- حجم‌سازی یک
- کارگاه رنگ در نقاشی
- کارگاه‌های نقاشی
مخارج رشته نقاشی در هنرستان
یکی از سوالاتی که دانش‌آموزان علاقه‌مند به نقاشی دارند، درباره میزان خرج هنرستان رشته نقاشی است. در هنرستان رشته‌های مختلف در کنار دروس تئوری، تعداد زیادی دروس عملی دارند که نیازمند ابزار و وسایل خاص خود هستند. در رشته هنر بسته به اینکه سبک هنری و سبک نقاشی شما چه باشد، هزینه خرید تجهیزات نقاشی هم متفاوت خواهند بود. اما قطعا این مبلغ در حدی است که یک دانش‌آموز بتواند از عهده آن بر بیاید بنابراین زیاد نگران این مورد نباشید.
کنکور رشته نقاشی
از سال ۱۴۰۴ به بعد، باید عنوان دیپلم شما با گروه آزمایشی که کنکور می‌دهید مشابه باشد بنابراین هنگام انتخاب رشته و خصوصا در پایه دوازدهم به این نکته توجه کنید.
ضرایب دروس کنکور هنر رشته نقاشی
رشته هنر در کنکور سال جاری (۱۴۰۱) دارای چند زیر گروه است که ضریب اثرگذاری درس‌ها برای هر زیرگروه و رشته‌های آن متفاوت هستند اما از سال ۱۴۰۲ به بعد، ضریب دروس برای همه رشته‌ها یکسان است. پس اگر داوطلب سال ۱۴۰۲ به بعد هستید، ضرایب دروس کنکور هنر رشته نقاشی را در ادامه مشاهده کنید:
- درک عمومی هنر: ضریب ۱۲
- درک عمومی ریاضی فیزیک: ضریب ۵
- خلاقیت تصویری و تجسمی: ضریب ۳
آزمون عملی رشته نقاشی
یک هنرمند در عصر معاصر، باید از هر دو بخش دانش تئوری و عملی در رشته خود برخوردار باشد. همچنین سوالات رشته نقاشی سامل سوالات تشریحی هم می‌شوند. در رشته‌های هنری از جمله نقاشی، پس از شرکت در آزمون کتبی و قبولی، باید در یک آزمون عملی هم شرکت کنید. آزمون عملی رشته نقاشی حدودا سه ماه پس از انتخاب رشته و اعلام نتایج توسط سازمان سنجش برگزار میشود.
تونایی های لازم برای رشته نقاشی
در تمام رشته‌های هنری اصل اول داشتن ذوق و استعداد اولیه است. اگر قصد ادامه تحصیل در این رشته را دارید باید مهارت‌ها و توانمندی‌های زیر را در خود بشناسید یا تقویت کنید:
- خلاقیت: افراد زیادی نقاشی می‌خوانند یا از کودکی نقاشی کرده‌اند اما عنصری که شما را متمایز می‌کند داشتن خلاقیت، ایده‌پردازی و نوآوری است.
- پشتکار: طبیعی است که خلق هر اثر هنری، تلاش زیادی می‌طلبد. ممکن است بارها شکست بخورید و لازم باشد دوباره کار خود را شروع کنید.
- دقیق و جزئی‌نگر بودن: فرقی نمی‌کند که در چه سبکی نقاشی کنید، وجه تمایز هنر و به خصوص نقاشی، در جزئیات و ظرافت آن است. باید دقت و نکته‌سنجی را در خود تقویت کنید.
- ذهن تحلیل‌گر: نقاشی صرفا یک سری نقوش و رنگ‌آمیزی کردن آنها نیست. تحلیل یک اثر هنری علاوه بر اینکه درک حس و مفهوم کار یک هنرمند را برای شما ممکن می‌کند، باعث میشود دید بازتری برای خلق آثار خود پیدا کنید.
- صبر و حوصله: هیچ کار هنری ارزشمندی، بدون صبر و حوصله به وجود نمی‌آید. خلق یک نقاشی زیبا ممکن است حتی ماه‌ها زمان ببرد. باید قادر باشید از این زمان و سفر در کنار رنگ‌ها و طرح‌ها، لذت ببرید.
پذیرش رشته نقاشی بدون کنکور
نقاشی از طریق سوابق تحصیلی و بدون کنکور هم در برخی از دانشگاه‌ها از جمله دانشگاه آزاد، پیام نور، علمی کاربردی، پردیس خود گردان و غیر انتفاعی پذیرش دارد. پیشنهاد می‌کنیم مطلب رشته های بدون کنکور هنر را نیز مطالعه کنید.
کارشناسی نقاشی
کارشناسی نقاشی ۱۶۰ واحد دارد و حدود ۴ سال طول می‌کشد و مجموعی از دروس تئوری، عملی و کارگاهی است. از بهترین دانشگاه‌های رشته نقاشی دانشگاه تهران و رشته نقاشی دانشگاه هنر اصفهان و پس از آن دانشگاه‌ها هنر تبریز، شیراز، سوره، دانشگاه صدا و سیما، سمنان، دانشگاه الزهرا، داشنگاه تهران مرکز و دانشگاه علوم تحقیقات را نام برد.
چارت درسی رشته نقاشی
در کارشناسی نقاشی دروس عمومی، پایه، تخصصی و اصلی گذرانده می‌شوند که برخی تئوری و برخی به صورت عملی، کارگاهی و پروژه‌ای هستند:
- دروس پایه: مبانی هنرهای تجسمی ، کارگاه طراحی پایه (سطح یک)، کارگاه عکاسی پایه، هندسه مناظر و مزایا، کارگاه چاپ‌های دستی، کارگاه حجم‌سازی، تجزیه و تحلیل و نقد آثار هنرهای تجسمی، هنر و تمدن اسلامی، آشنایی با هنر در تاریخ
- دروس اصلی: کارگاه طراحی (سطح دو)، نقاشی دیواری، کارگاه نقاشی دیواری (سطح یک)، کارگاه نقاشی (سطح یک)، تاریخ عمومی نقاشی، تجزیه و تحلیل و نقد آثار نقاشی
- دروس تخصصی: کارگاه طراحی (سطح سه)، کارگاه نقاشی (سطح دو)، کارگاه نقاشی(سطح سه)، مرمت آثار نقاشی، طرح عملی جامع، طرح و رساله نهایی
گرایش های رشته نقاشی
نقاشی از زیرمجموعه هنرهای تصویری و طراحی محسوب می شود و در مقطع کارشناسی دو گرایش دارد:
گرایش نقاشی عمومی
دانشجویان این رشته روش‌ها و سبک‌های مختلف نقاشی در سطوح معمول بر روی بوم و کاغذ را فرا می‌گیرند.
گرایش نقاشی دیواری
در این گرایش نقاشی و طراحی سطوح بزرگ و وسیع مانند دیوارهای شهری و ساختمانی آموزش داده می‌شوند.
رشته نقاشی ایرانی چیست
در دانشگاه علمی کاربردی گرایشی تحت عنوان رشته نقاشی ایرانی در مقطع کاردانی ارائه میشود. هدف از این رشته به طور خاص به نقاشی ایرانی به عنوان یک میراث فرهنگی می‌پردازند و طراحی سنتی و تصویرگری مفاهیم ملی – مذهبی و سایر نمادهای ایرانی را که در آثار مختلف هنری مانند کاشی‌کاری، فرش‌بافی، معماری، صحافی و گرافیک وجود دارند را می‌آموزند.
کارشناسی ارشد نقاشی
رشته نقاشی را می‌توان در مقاطع کارشناسی ارشد در همین گرایش‌ها ادامه داد. مقطع دکترای نقاشی ارائه نمی‌شود اما فارغالتحصیلان میتوانند در کنکور دکتری سایر زیرمجموعه‌های هنر مانند موارد زیر شرکت کنند:
- پژوهش هنر
- هنرهای اسلامی
- تاریخ تطبیقی و تحلیلی هنر اسلامی
- هنرهای تجسمی
آینده شغلی و بازار کار رشته نقاشی
هنرجویان این رشته میتوانند به عنوان مدرس و مربی در مراکز آموزشی دولتی و خصوصی به عنوان نقاش حرفه‌ای (تابلوهای ظریف و صادراتی نگارگری)، طراح نقش پارچه و بسته‌بندی در صنایع، توانایی اشتغال دارند. امروزه افراد زیادی به هنر و آثار هنری توجه دارند بنابراین خریداران آثار هنری بیشتر شده‌اند.
تنوع آثار هنری که شامل نقاشی هستند، در همه زمینه‌ها مانند پوشاک و محصولات دکوراتیو بسیار زیاد است. همه این‌ها فرصت‌های فراوانی برای فعالیت یک نقاش فراهم کرده‌اند. اما اگر این رشته را انتخاب کردید، باید به یاد داشته باشید که درآمد رشته نقاشی را باید با کسب مهارت و انجام کارهای جدید افزایش دهید. از مشاغل رشته نقاشی، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- برگزاری کارگاه‌های نقاشی
- تدریس در کلاس‌های نقاشی
- خلق آثار هنری در زیباسازی شهر
- تصویرسازی برای کتاب‌ها، مجلات، کسب و کارهای دیجیتال
- همکاری با شهرداری
- همکاری با مطبوعات و نشریات
- همکاری با موسسات فرهنگی هنری
- مرمت کار
- طراح و تولید کننده نقاشی ایرانی
- سرپرست کارگاه‌های نقاشی ایرانی
در نهایت اینکه هنر از دیرباز از ملزومات زندگی بشر بوده است و امروزه به شکل تلفیقی در تمام رشته‌های دیگر کاربرد دارد و بستگی به توان و استعداد هنرمند و نقاش دارد که چطور از مهارت و خلاقیت خود در جهت کسب درآمد استفاده کند. پیش از این نیز در مطلبی با عنوان بازار کار رشته هنر درباره رشته نقاشی و سایر رشته‌های شاخه هنر توضیح داده‌ایم.
سخن پایانی
در رشته نقاشی کلمه دانشجو می‌تواند به هنرجو تغییر پیدا کند چون در این رشته تنها دانش تئوری کافی نیست بلکه ذوق و قریحه و خلاقیت حرف اول و آخر را می‌زنند. پس اگر استعداد نقاشی را در خود می‌بینید، تلاش و پشتکار کافی دارید این رشته می‌تواند آینده شغلی مناسبی برای شما داشته باشد چرا که با کسب مهارت و دانش کافی و تحصیل تخصصی در هر زمینه‌ای امکان رشد و کسب درآمد فراهم است. به نکات مختلفی که در این مقاله گفته شد فکر کنید و تصمیم بگیرید، به امید اینکه شما هم یکی از هنرمندان موفق آینده باشید.
سوالات متداول
- از چه شاخه ای باید وارد رشته نقاشی شوم؟
شما میتوانید با کسب نمرات لازم در هدایت تحصیلی و معدل سه سال متوسطه اول، در سال نهم به دهم در هنرستانی که رشته نقاشی ارائه میشود ثبت نام کنید. - گرایش های رشته نقاشی چه هستند؟
رشته نقاشی در مقطع لیسانس دو گرایش نقاشی عمومی و نقاشی دیواری دارد. - رشته نقاشی ایرانی چیست؟
در این رشته دانشجویان نگارگری نقوش سنتی، نقوش جانوری و گیاهی، تذهیب و تشعیر در نقاشی ایرانی را آموزش می‌بینند. - آینده شغلی و بازار کار رشته نقاشی چگونه است؟
نقاشی یک دنیای هنری وسیع بوده و با اقبال عمومی خوبی از جانب افراد مواجه شده است و فارغالتحصیلان میتوانند به نقاشی روی سطح مختلف، نقاشی پرتره، کار مرمت و سایر مشاغلی که در این مقاله به آنها اشاره کردیم بپردازند.
