نوجوانی و بلوغ یکی از پرچالش‌ترین سنین زندگی دختران است و به همین دلیل خیلی از والدین نگران این دوران هستند. اولین علامت‌های بلوغ دختران از سن ۸ تا ۱۳ سالگی آغاز می‌شود و آمادگی شما برای مواجهه با تغییرات بلوغ دختران، نقش مهمی در پیشگیری از آسیب‌های روحی و جسمی خواهد داشت. به همین دلیل می‌خواهیم در این مطلب طرز رفتار با دختر در سن بلوغ را بررسی کنیم و ببینیم چگونه می‌توان خاطرات خوبی از این دوره پرتلاطم برای دختران ساخت.
بیشتر بخوانید: بلوغ چیست و چه نشانه هایی دارد؟
بلوغ دختران
بلوغ دختران سن حساسی است که با انفجار هورمون‌ها و تغییرات جسمی و روحی بسیاری همراه است. حس تنهایی، افسردگی، عجیب بودن، شرم یا ترس از احساسات رایج یک دختر در سن بلوغ محسوب می‌شوند که با آگاهی والدین و رفتار درست می‌توان آنها را بهبود بخشید. از طرفی ممکن است صحبت در این باره برای والدین هم سخت و اضطراب‌آور باشد. بنابراین بهتر است اطلاعات خود را از چند سال قبل افزایش دهید و از مشاوران و درمانگران متبحر برای این دوران کمک بگیرید.
سن بلوغ دختران
معمولا نشانه‌های بلوغ دختران در سن ۸ تا ۱۳ سالگی تکمیل می‌شود. اگر بلوغ دختر قبل از سن ۸ سالگی اتفاق بیفتند بلوغ زودرس و بعد از ۱۳ سالگی بلوغ دیررس نام دارد که هریک مشکلات خاص خود را به دنبال دارند.
نشانه های بلوغ دختران
برخی از نشانه‌های رسیدن به سن بلوغ در دختران طی چند سال کامل می‌شود و برخی دیگر به محض اتفاق افتادن خبر از بلوغ می‌دهند:
- کاهش یا قطع رشد قد
- تغییرات جسمانی
- افزایش بافت چربی در بدن و احتمال اضافه وزن
- شروع دوره ماهانه
- بروز علائم PMS
- تحریکات هیجانی و عاطفی بالا
- افزایش تعریق
- کمبود آهن یا کم‌خونی
- بروز جوش یا موهای ضخیم روی پوست
- عفونت‌های دخترانه
- ترشح بیشتر چربی در پوست صورت و بدن
- ریزش مو
چگونه با دختران در سن بلوغ رفتار کنیم؟
با توجه به تغییرات جسمی و روحی که برای همه دختران در سن نوجوانی پیش می‌آید، رفتار با دختر در سن بلوغ باید طبق اصول و قواعدی باشد تا از لطمه خوردن دختران نوجوان، کاهش صمیمیت بین والدین و دختران در سن بلوغ و شکل‌گیری رفتارهای آسیب‌زا در آنها جلوگیری شود. شاید لازم باشد در این دوران یک مرزگذاری بین رفتار پدر و مادر با دختر صورت بگیرد و هریک به تناسب سنی که فرزندشان در آن قرار دارد، اقتضائات رفتاری و برخوردی متفاوتی را پیش بگیرند.
رفتار مادر با دختر در سن بلوغ
مادران به دلیل پیوند دوران جنینی و اولین و اساسی‌ترین مراقب فرزندان، خصوصا به دلیل هم‌جنس بودن، نقش بسیار مهمی در به سلامت طی کردن دوران بلوغ دختران دارند.
ایجاد پیش زمینه درباره شرایط دختر در سن بلوغ
طبق آنچه اغلب روانشناسان درباره آن توافق دارند، صحبت درباره بلوغ باید قبل از اتفاق افتادن آن و ترجیحا از طرف مادر صورت بگیرد. همانطور که گفتیم دختران در بازه سنی متفاوتی نشانه‌های بلوغ را بروز می‌دهند. بر اساس سن بلوغ خودتان و دیگر افراد خانواده درجه یک و دو و علائم اولیه بلوغ می‌توانید تا حدودی سن بلوغ و ایجاد عادت ماهیانه را در دخترتان پیش‌بینی کنید. صحبت کردن درباره بلوغ کاری نیست که شما به یک‌باره یا در یک رابطه سرد مادر و فرزندی بتوانید با موفقیت پشت سر بگذارید. لازمه این موضوع داشتن یک رابطه نزدیک و گرم با فرزندتان است تا با شنیدن صحبت‌های شما درباره بلوغ دچار استرس و اضطراب مضاعف نشود. می‌توانید درباره کم و کیف اطلاعاتی که در چند سال قبل از بلوغ به فرزندتان می‌دهید، با یک روانشناس متبحر مشورت کنید یا کتاب‌های تناسب با فرهنگ خودمان را مطالعه کنید و با دادن اطلاعات به اندازه قدرت درک او، از پیش ذهنش را برای رسیدن زمان گفتگو درباره بلوغ، آماده کنید.
صحبت با دختر در مورد بلوغ
وقتی نوبت صحبت جدی شما درباره بلوغ و دادن راهنمایی برای مواجهه با اولین تغییرات او در بلوغ فرا رسید، باید نکات زیر را رعایت کنید:
- پیش از صحبت کردن در موقعیتی که فقط خودتان باشید از او برای شروع صحبت اجازه بگیرید و در زمانی با او حرف بزنید که آمادگی داشته باشد.
- جایی با فرزندتان صحبت کنید که راحت‌تر است، در موقعیتی قرار بگیرید که هر دو آرامش داشته باشید و درب اتاق را ببندید تا احساس امنیت کند.
- آرامش داشته و به خودتان مسلط باشید. اضطراب و استرس شما به دخترتان نیز منتقل خواهد شد و احساس شرم و آزار خواهد کرد.
- آرام و با مهربانی صحبت کنید و مراقب جملات و لحن گفتارتان باشید.
- حرف‌های دخترتان را هم به خوبی و با حوصله گوش دهید؛ ممکن است از شما سوالات زیادی داشته باشد.
- از قبل خودتان را برای واکنش‌هایی مانند خجالت، گریه، اضطراب یا ترس دخترتان آماده کنید؛ آرامش خودتان را حفظ کنید، او را در آغوش بگیرید و نوازش کنید و به او اطمینان دهید همیشه همراهش هستید.
- وسایل و چیزهایی که لازم است برای آمادگی در این دوران در دسترس فرزندتان باشد را به طرزی که می‌دانید او راحت‌تر است در اختیارش بگذارید. می‌توانید به او بگویید آنها را در قبل در کمد قرار داده‌اید یا آنها را در بسته‌بندی زیبایی به او بدهید.
- بعد از اتمام صحبت‌هایتان بگذارید کمی با خودش تنها باشد و حتما در آن روز یک تفریح با هم داشته باشید تا از فضای ابهام و ترسی که احتمالا برای او به وجود می‌آید، کمی دور شود.
کمک در زمینه مشکلات جسمی
قبل از هرچیز وقتی با تغییرات جسمی و روحی فرزندتان روبرو شدید، دوران بلوغ خودتان را به یاد بیاورید. هرنوع سرزنش، توجه عجیب و غریب یا بیان این تغییرات در جمع، تسمخر یا بیان مداوم این تغییرات می‌تواند دختران را با آسیب روحی زیادی روبرو کند و به رابطه بین شما لطمه شدیدی بزند. جوش صورت، تعریق زیاد، رشد موهای زائد از مشکلات دختران در سن بلوغ هستند که باید خودتان را برای مواجهه و حل آنها آماده کرده باشید. در صورت لزوم برای مشکلات خاص این سن، به دنبال درمان از طریق متخصصان خوب باشید، بدون اینکه حس بد یا مشکل‌دار بودن را به فرزندتان منتقل کنید. به او اطمینان بدهید که همه از جمله خود شما این دوران را سپری کرده‌اید و او را درک می‌کنید، همراهش هستید و در صورتی که بخواهد به حد معقول به دنبال رفع این مشکلات هستید.
محبت کافی به دختر در سن بلوغ
تغییرات عاطفی بلوغ در دختران نیاز آنها را به محبت والدین و اعضای خانواده بیشتر می‌کند. اما این محبت باید متناسب با سن، خواسته‌های او، جنسیت او و نیازهای او و به اندازه و با کیفیت باشد. به روش‌های مختلف به فرزندتان ابراز مهر و محبت کنید، از مستقیم و کلامی محبت کردن تا همراهی در کاری که او دوست دارد، آشپزی کردن، پختن غذای مورد علاقه او، توجه به مشکلات و درخواست‌هایی که حتی ممکن است از نظر شما جدید و نامتعارف به نظر برسد، خریدن هدیه، توجه به حال روحی او، توجه به درس و مدرسه؛ همه و همه توجه شما، مهم بودن مسائل دخترتان و حس دوست‌داشتنی بودن را به او منتقل می‌کنند.
رازدار بودن
رفتار با دختران در سن بلوغ باید توام با رازداری و صبوری فراوان باشد. دختران در این سن ممکن است از تغییرات خود خجالت بکشند یا دوست نداشته باشند هرچیزی که به شما می‌گویند با خواهر، پدر و خاله نیز در میان گذاشته شود. جلوی دیگران درباره تغییرات دوران بلوغ دختران صحبت نکنید و اگر مشکل خاصی وجود دارد که برای حل ان نیاز به حضور و حمایت فرد دیگری حتی پدر است، حتما از دختر خود برای مطرح کردن ماجرا و کم و کیف آن اجازه بگیرید و در صورت لزوم او را با روش صمیمانه قانع کنید که نیاز است فرد دیگری هم در جریان قرار بگیرد. با رازداری کلید اعتماد دختر در سن بلوغ را به دست خواهید آورد.
رفتار پدر با دختر در دوران بلوغ
شاید برای پدران رفتار با دختر در سن بلوغ پیچیدگی بالاتری داشته باشد چون فرزندشان نه کودک است و نه یک فرد بزرگسال و حفظ یک رابطه توام با احترام و مرزها و طرز رفتار با دختر ۱۱ ساله یا ۱۰ ساله که به بلوغ رسیده است، در عین حال که نباید موجب معذب شدن دختر در سن بلوغ شود، کمی با چالش همراه است. اگر پدران از سال‌های قبل رابطه محکم و صمیمانه‌ای با دختر خود شکل داده باشند، در این دوره نیز راحت‌تر می‌توانند با دختران کنار بیایند و امین آنها باشند. پدران همیشه جایگاه تکیه‌گاهی محکم را برای دختران دارند بنابراین باید در سن نوجوانی آنها نیز به دنبال تثبیت این نوع ارتباط باشند و در رفتار با دختر در سن بلوغ به نکات زیر توجه کنند:
دستور ندادن
از دستور دادن خودداری کنید و خواسته‌های خودتان را با مهر و توضیحات منطقی و از طریق گفتگو از دخترتان بخواهید. بپذیرید که او دیگر کودک نیست که با شنیدن جملات دستوری بلافاصله به حرف شما گوش بدهد بلکه به دنبال استدلال می‌گردد. بنابراین سعی کنید تا جای ممکن خواسته‌های منصفانه و معقول از آنها داشته باشید چون اگر نتوانید برای انجام کار یا رعایت قانونی دختر نوجوان خود را قانع کنید، احتمالا به صحبت شما اهمیتی نمی‌دهد، به دروغ و پنهان‌کاری روی می‌آورد یا اینکه تحت فشار به شما گوش می‌دهد و احترام و دوست داشتن شما در دل او متزلزل می‌شود.
رفتار با مهربانی
برخی از پدران تصور می‌کنند داشتن قاطعیت یا رفتار خشن، تاثیر بیشتری روی فرزندشان دارند. در حالی‌که مانند آنچه درباره دستور ندادن گفتیم، نتیجه عکس می‌دهد. از طرفی شما الگوی اصلی دختر در سن بلوغ هستید و هرگونه رفتار ناشی از بی‌صبری، پرخاشگری و بدرفتاری می‌تواند در دخترتان نیز الگوسازی شود و عمیقا روی روحیات او اثر منفی بگذارد و ریسک ابتلا به آسیب‌های رفتاری مانند انزواطلبی یا افسردگی را افزایش دهد.
قانون گذاری بدون کنترل شدید
دختران نیز در سن نوجوانی نیاز به نوعی نظارت روی رفتار و عملکرد دارند، چون این دوران، سن هیجانات و تصمیمات شتابزده است. در بسیاری از خانواده‌ها پدر برای این موضوع پیش‌قدم می‌شود و گاهی کار به کنترل بیش از اندازه نوجوان می‌رسد. اما رفتار با دختر در سن بلوغ با کنترل‌گری یا تعیین قوانین سفت و سخت اثر مثبتی به دنبال ندارد و ممکن است مبنای ایجاد اختلالات رفتاری در دختر نوجوانتان شود. باید صمیمت و ارتباط خوب خود را با فرزندتان حفظ کنید، برای اینکه بتوانید او را از خطرات این سنین محافظت کنید قوانین و مقرراتی را متناسب با سن و توانایی او و به صورت منعطف تنظیم کنید. با فرزند خود به گفتگو بنشینید و از قبل با هم قرار بگذارید که در صورت تخطی از این قوانین، چه بهایی باید بپردازد. به یاد داشته باشید که تنبیه‌ها باید با عملکرد هماهنگ باشند و از سخت‌گیری زیاد، تنبیه و سرزنش آسیب‌زا خودداری کنید.
واکنش به تغییرات بلوغ در دختران
نوع واکنش‌ها، گفتگوها، نگاه‌ها و رفتار با دختر در سن بلوغ از طرف پدران بسیار حساس و مهم است. شاید بهتر باشد صحبت مستقیم درباره سن بلوغ را به مادر یا در نبود او، به مادربزرگ، خاله، خواهر بزرگ‌تر یا فرد دیگری که می‌دانید فرزندتان با او راحت است، واگذار کنید. مگر اینکه این شرایط را نداشته باشید، آن‌وقت بهتر است با یک روانشناس مشورت کنید و متناسب با سن کودک و رابطه بین خودتان، تا جایی که باعث ناراحتی و اضطراب دخترتان نشود، او را برای صحبت درباره تغییرات بلوغ آماده کنید. اما نسبت به تغییراتی که در او می‌بینید هیچگونه واکنش منفی نشان ندهید، بیش از اندازه او را محدود و کنترل نکنید و بگذارید بتواند با شرایط جسمانی جدید خود کنار بیاید. نه تنها هیچگونه جمله منفی و تمسرخرآمیز درباره ظاهر دختران در سن بلوغ نگویید، بلکه از آنها به حد کافی تعریف کنید تا دوست‌داشتنی بودن خود را ابتدا از چشم شما ببینند و به خود باور پیدا کنند.
حمایت و محافظت از دختران در سن بلوغ
پدران به دلیل نوع نقش آنها در اجتماع و خانواده، اغلب نقش حمایت کننده و محافظ از فرزندان خود خصوصا دختران را به عهده دارند. بسیار مهم است که از کودکی یا حداقل در شروع نوجوانی تلاش کنید یک رابطه امن و حمایت‌کننده با فرزندتان بسازید تا بتواند مشکلاتی که در بیرون از خانه برای آنها به وجود می‌آید یا اشتباهاتی که به دلیل ناآگاهی مرتکب می‌شوند را با شما در میان بگذارند. اگر نکاتی که در بخش‌های قبلی گفتیم را رعایت کنید، یعنی بتوانید با فرزند خود گفتگوی دو طرفه همراه با خوب شنیدن ایجاد کنید، سرزنش و شماتت بیش از اندازه نداشته باشید و او را با قوانین سخت‌گیرانه کنترل یا تنبیه نکنید، قطعا دختر شما در سن نوجوانی مشکلات خود را به شما خواهد گفت و می‌توانید در مواقع لزوم از آسیب دیدن آنها جلوگیری کنید.
سخن پایانی
به طور کلی ارتباط با فرزندان در زمان بلوغ اصول خاصی دارد که ممکن است والدین نسبت به آن ناآگاه باشند و ناخواسته باعث شکل‌گیری مشکلاتی در نوجوان خود شوند. از آن‌جایی که بلوغ دختران در سن پایین‌تری نسبت به پسران آغاز می‌شود به همین دلیل شاید چگونگی صحبت با دختران درباره بلوغ برای والدین کمی چالش‌برانگیزتر باشد. در این مقاله درباره نحوه رفتار با دختر در سن بلوغ و نکاتی که باید به عنوان پدر و مادر در این سنین رعایت کنید صحبت کردیم. توجه به این نکات کمک می‌کند رابطه بهتری با فرزند خود داشته باشید و بلوغ را به یک زیربنای خوب برای آینده فرزندتان تبدیل کنید.
سوالات متداول
- بلوغ دختران در چه سنی اتفاق میافتد؟
از سن ۸ تا ۱۳ سالگی دختران در دوران بلوغ قرار دارند و تغییرات تدریجی در جسم و روحیات آنها اتفاق میافتد که در مقاله به آنها پرداختیم. - نشانه های بلوغ در دختران چیست؟
شروع دوران ماهانه، جوش صورت، تغییرات خلق و خو مانند انزواطلبی یا حساسیت بالا، افزایش تعریق و چربی پوست تنها چند مورد از تغییرات دختر در سن بلوغ هستند. - چگونه با دختران در سن بلوغ رفتار کنیم؟
قبل از هرچیز باید آگاه باشید که فرزند شما در دورانی مابین بزرگسالی و کودکی قرار دارد و تازه نزدیک به فصل بزرگسالی است. بنابراین توقعات شما باید با سن او همخوانی داشته باشد و برای رفتار بزرگانه به او فشار نیاورید. از طرفی نباید رفتارهایی که قبلا روی او اثر داشت مانند دستوری صحبت کردن را تکرار کنید و به دنبال نتیجه مطلوب باشید. در این مقاله درباره وظیفه مادر و پدر در قبال دختر در سن بلوغ صحبت کردیم که با رعایت آنها تا حد زیادی می‌توان از آسیب‌های احتمالی به نوجوانان پیشگیری کرد.
