کودکان خردسال، برخلاف نوجوانان و بزرگسالان برای یادگیری زبان دوم انگیزه و رغبت بیشتری دارند. از طرفی توانایی تقلید تلفظ و شکل گرفتن قوانین یک زبان جدید در ذهن کودکان بالاتر است. تمرین و تکرار زیاد نه تنها کودکان را خسته نمی‌کند بلکه اگر در قالب فعالیتهای سرگرم‌کننده باشد، برایشان بسیار جذاب است. بر خلاف یادگیری زبان دوم در سنین بالاتر که باید از طریق آموزش مستقیم قواعد و کلمات و مبتنی بر کتاب‌های درسی باشد، میتوان از روش های خلاقانه آموزش زبان به کودکان استفاده کرد. روش‌هایی که هم سرعت یادگیری زبان را بالاتر می‌برند هم بر کیفیت و سطح زبان انگلیسی کودکان اثر می‌گذارند. در این مطلب درباره فواید آموزش زبان به کودکان، روش آموزش زبان به کودکان با استفاده از فعالیتهای مختلف صحبت کرده‌ایم و همچنین از آموزش زبان انگلیسی در منزل به کودکان گفته‌ایم.
نحوه یادگیری زبان انگلیسی کودکان
روش یادگیری زبان در یک نوجوان یا بزرگسال به کلی با روش آموزش زبان به کودک متفاوت است. قبل از یادگیری خواندن و نوشتن به زبان مادری یا شکل‌گیری کامل زبان اول، کودکان نمی‌توانند با آموزش آمادمیک و بر مبنای کتاب ارتباط برقرار کنند. بنابراین روش آموزش در این سنین باید بر مبنای بازی، آموزش ناخوداگاه، فعالیتهای هیجانی و هنر باشد. کودکان از آموزش‌های مستقیم و آگاهانه زود خسته میشوند و از طرفی بسیاری از کودکان به خاطر شیطنت زیاد حاضر نیستند حتی چند دقیقه مشغول آموختن چیزی شوند. اما اگر پای بازی، نقاشی یا دیدن انیمیشن‌های مورد علاقه‌شان در میان باشد، کل روز هم برایشان کم است.
روش های خلاقانه آموزش زبان به کودکان
روش آموزش زبان به کودکان باید خلاقانه و غیر مستقیم باشد. اما چطور می‌شود قواعد زبان مثلا جملات شرطی یا افعال مجهول را به کودکان آموزش داد؟ پاسخ این است که نباید از روشهای مستقیم آموزش استفاده کنید بلکه مانند آنچه در مورد زبان مادری اتفاق می‌افتد، کودکان باید آنقدر از طریق فعالیتهای جذاب مختلف در ارتباط با زبان انگلیسی قرار بگیرند که ساختارها در ذهنشان جای بگیرند. نکاتی برای این نوع از یادگیری زبان برای کودکان وجود دارند که کمک می‌کنند اطلاعات زبان دوم در ذهن کودکان جای بگیرد و منسجم شود. برای آموزش زبان انگلیسی در منزل به کودکان نیز می‌توانید از همین روشهای خلاقانه کمک بگیرید و خودتان از سنین پایین با کودکان زبان انگلیسی را تمرین کنید. در ادامه لیست انواع روش آموزش زبان به کودکان را برایتان به صورت خلاصه آورده‌ایم:
فعالیت عملی برای آموزش زبان به کودک
کودکان یک ذهن باز آماده یادگیری دارند و مفاهیم جدید را سریع و عمیق یاد می‌گیرند خصوصا اگر حین انجام کار یا تکرار یک فعالیت عملی باشد. کودکان نیاز به مشارکت فعال دارند و نیز بیشتر پذیرای آموزش‌های عینی و قابل لمس هستند. بنابراین حین انجام انجام کارهای عملی مانند درست کردن غذای مورد علاقه آنها، می‌توانید لغات و عبارات را تکرار کنید.
آواز و شعرهای کودکانه انگلیسی
تلفیق دو فعالیت که یکی جذاب و دیگری مرتبط با اطلاعات باشد، بخش‌های مربوط به یادگیری عمیق را در مغز فعال می‌کند. از هر فرصتی برای آواز خواندن با کودک، خواندن شعر برای کودک و گوش دادن به موسیقی زبان انگلیسی مخصوص کودکان استفاده کنید تا ارتباط آنها با زبان محکم‌تر شود. به خصوص اگر کودک شما شنونده فعالی است و با شنیدن مطالب را بهتر یاد می‌گیرد این روش می‌تواند با گذشت زمان معجزه کند.
خواندن داستان انگلیسی
بچه‌ها با داستان بسیار خوب ارتباط برقرار می‌کنند و اگر دقت کرده باشید هنگام خواندن کتاب و شنیدن داستان تمام حواس آنها متمرکز است. بنابراین بهترن فرصت برای یادگیری زبان محسوب می‌شود. سعی کنید داستان‌های ساده انگلیسی را از سن کم برای بچه‌ها بخوانید اما از معنی کردن آن خودداری کنید بلکه از شکل‌های کتاب برای فهماندن داستان به کودک بهره ببرید. یکی دیگر از گزینه‌ها برای داستان‌خوانی، کتاب‌های مصور هستند که هیچ نوشته‌ای ندارند و همه روند داستان به شکل تصویر درآمده است. به این شکل کودک به مرور و با تکرار داستان، می‌تواند بین تصاویر، وقایع و کلمات و عباراتی که استفاده می‌کنید ارتباط برقرار کند.
مشاهده انیمیشن زبان اصلی
مشاهده انیمیشن به زبان اصلی از سن بسیار کم حتی از ۶ ماهگی یکی از روشهای مشهور دو زبانه شدن کودک است. اما این روش قواعد خاص خودش را هم دارد. به طور مثال، ترجیحا نباید با کودک انگلیسی صحبت کنید تا لهجه و تلفظ کودک هرچه بیشتر شبیه به زبان اصلی باشد، از کودک معانی کلمات فارسی به انگلیسی یا برعکس را نپرسید و به هیچ عنوان انیمیشن به فارسی برای کودکان نگذارید. بهترین کارتون‌ها برای رده‌های سنی مختلف را در انیمیشن آموزش زبان به کودکان معرفی کردیم.
استفاده از علایق کودک
همه ما وقتی به چیزی علاقه‌مند هستیم، موارد مربوط به آن را بیشتر و بهتر یاد می‌گیریم و برای یادگیری زبان مادری یا زبان دوم نیز این قانون صدق می‌کند. کودکان اول اسم اشیا، مکان‌ها یا فعالیتهای مورده علاقه‌شان را می‌آموزند. بنابراین از اسباب‌بازی‌ها، شخصیت‌های کارتونی یا فعالیتهای مورد علاقه کودکتان مانند نقاشی، برای آموزش لغات جدید استفاده کنید. اما این کار را غیر مستقیم و فقط با تکرار نام انگلیسی چیزها انجام دهید و اصرار نکنید که کودک بلافاصله کلمات را تکرار کند.
آموزش زبان با انجام بازی
سعی کنید بازی‌هایی که کودکانتان به آنها علاقه زیادی دارد را با زبان انگلیسی تلفیق کنید. آموزش زبان به کودکان همراه با بازی در یادگیری کودک بسیار مفید عمل می‌کند. سعی کنید حین بازی از المان‌های محبوب کودک مانند فضاهایی که دوست دارد، اشیای خانه که دوست دارد با آنها بازی کند ولی معمولا اجازه ندارد، اسباب‌بازی‌های محبوب یا حتی وسایل آشپزخانه که معمولا کودکان به آنها توجه نشان می‌دهند استفاده کنید.
درست کردن کاردستی
کارهایی که بخش‌های مرتبط با یادگیری در مغز را با هم درگیر می‌کنند، تأثیر زیادی بر یادگیری مفاهیم و به خاطر سپردن آنها دارد. یکی از این کارها درست کردن کاردستی‌های مختلف است. وقتی کودکتان در حال یادگیری مجموعه لغاتی مثلا در ارتباط با حیوانات است می‌توانید با درست کردن حیوانات مختلف، لغات را یا کودک تمرین کنید. همچنان تأکید می‌کنیم که آموزش حین بازی یا کار عملی باید فقط از طریق تکرار کلمات یا عبارات باشد بدون اینکه از کودک بخواهید آنها را تکرار کند.
استفاده از بازی های رومیزی
بازیهای رومیزی که از کارت و اجزای مختلف تشکیل شده‌اند، با درگیر کردن حواس، منطق، تحلیل و زبان کودک، به شیوه موثری کلمات را در ذهن آنها جای می‌دهند. می‌توانید داوطلبانه در این بازی‌ها بازنده باشید و برای کودکتان جایزه برنده شدن در نظر بگیرید تا انگیزه آنها بیشتر شود.
فواید آموزش زبان انگلیسی در منزل به کودکان
یادگیری زبان دوم بدون توجه به اینکه چه زبانی باشد مزایای زیادی دارد. بیش از ۵/۱ میلیارد نفر در سراسر جهان انگلیسی صحبت می‌کنند و انگلیسی زبان رسمی در بیش از ۵۰ کشور است. زبان بین‌المللی که اغلب علوم و تکنولوژی روز دنیا نیز انگلیسی هستند و اهمیت یادگیری آن به عنوان زبان دوم، بر هیچکس پوشیده نیست. اما یادگیری زبان انگلیسی از سنین کم چه مزایایی دارد؟ آموزش زبان انگلیسی به کودکان از سنین کم، امروزه بسیار رایج شده است چون یادگیری از این سن، دو زبانه شدن را امکان‌پذیر می‌کند. اما چه دلایل دیگری می‌توانند والدین را قانع کنند که از کودکی به فکر آموزش زبان فرزندشان باشند؟ برای پاسخ به این سوال در ادامه لیستی از فواید آموزش زبان به کودکان را توضیح داده‌ایم.
یادگیری آسان تر و سریعتر
در مغز کودکان تا سن ۴ سالگی، ارتباطات عصبی زیادی ایجاد میشوند. در این دوره، مغز کودکان مانند اسفنجی است که اطلاعات را همچون آب به خود جذب می‌کند بنابراین، زمان مناسبی برای آموزش زبان به فرزندتان است.
یادگیری عمیق
ساختار و فعالیت مغز کودکان اطلاعات جدید را به صورت ناخوداگاه در لایه‌های عمیق‌تری از حافظه نگهداری می‌کند. بنابراین آنچه در کودکی آموخته می‌شود، از جمله زبان دوم، موثرتر به خاطر سپرده می‌شود . یادآوری آن نیز آسان‌تر است. شما یک بار در زندگیتان دوچرخه سواری یاد می‌گیرید و حتی اگر ده سال بعد بخواهید دوباره دوچرخه‌سواری کنید، مغز و عضلات شما به صورت هماهنگ روش دوچرخه‌سواری را به صورت ناخوداگاه به عمل در‌می‌آورند.
افزایش قدرت مغز در یادگیری
کودکانی که قبل از پنج سالگی زبان دیگری را یاد می‌گیرند، از همان قسمت مغز برای یادگیری زبان دوم استفاده می‌کنند که برای یادگیری زبان مادری فعالیت کرده است. این قاعده برخلاف یادگیری زبان در بزرگسالی است. این مسئله باعث تقویت ذهن کودک می‌شود که می‌تواند در زمینه‌های دیگر مانند یادگیری قواعد جدید زبان سوم یا موسیقی به او کمک کند.
رشد قدرت شناختی ذهن
هرچه زمان یادگیری زبان دوم طولانی‌تر باشد، توسعه شناختی مغز و ذهن نیز بیشتر خواهند بود. یافته‌های علمی نشان می‌دهند که یادگیری زبان دوم طیف وسیعی از توانمندی‌های شناختی مغز از ادراک تا هوش هیجانی را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
رشد و توسعه مهارت های فردی
تحقیقات نشان می‌دهند که یادگیری زبان دوم علاوه بر بهبود حافظه، تمرکز و توانایی انجام چند کار، مهارت‌های حل مسئله و تفکر انتقادی را افزایش می‌دهد.
افزایش خلاقیت کودکان با یادگیری زبان
در کودکان مسلط به زبان دوم، خلاقیت و انعطاف‌پذیری ذهن به وضوح بیشتر میشوند. وقتی مغز به دایره لغات وسیع تری دسترسی پیدا می‌کند، ایده ها و مفاهیم بیشتری هم تولید میشوند. تفکر نوآورانه در فرد دو زبانه یا چند زبانه، در مقایسه با کسی که فقط بر زبان مادری خود تسلط دارد، قوی‌تر است.
پیشرفت تحصیلی کودک در آینده
یادگیری زبان انگلیسی در کودکان تاثیر مستقیمی بر پیشرفت تحصیلی آینده آنها دارد. کودکان دوزبانه در مهارت‌های خواندن، نوشتن و ریاضی در مقایسه با سایر کودکان در مدرسه سرعت پیشرفت بیشتری نشان می‌دهند. بسیاری از کودکان هم انقدر به زبان‌آموزی علاقه‌مند میشوند یا در آن مهارت پیدا می‌کنند که شاید در آینده رشته زبان را در دانشگاه ادامه بدهند.
آشنایی کودک با فرهنگ های متفاوت
کودکانی که در معرض زبان‌های دیگر قرار می‌گیرند، خواه ناخواه با فرهنگ مردمی که به آن زبان صحبت می‌کنند نیز آشنا میشوند. این مسئله باعث ایجاد یک نگرش مثبت در کودکان و ذهن بازتر نسبت به تفاوت‌ها می‌شود و حس همدلی آنها را تقویت می‌کند.
کمک به پیشگیری از زوال عقل یا آلزایمر
مطالعات نشان داده‌اند احتمال ابتلا به آلزایمر در افرادی که به زبان دوم صحبت می‌کنند، تا ۵/۴ سال به تعویق می‌افتد. یادگیری زبان انگلیسی در کودکان موجب تغییراتی در ساختار مغز، از جمله یکپارچگی ماده سفید و تراکم ماده خاکستری آن، شروع زوال عقل یا بروز علائم آن را به تأخیر می‌اندازد.
سخن پایانی
آموزش خلاقانه زبان انگلیسی به کودکان همانقدر که موثر است، اگر به شیوه غلط انجام شود یا نکات لازم را رعایت نکنید، می‌تواند روند آموزش را کند یا بی اثر کند. بنابراین به نکاتی که در خلال این مطلب برای روش آموزش زبان به کودکان در خانه گفتیم را مد نظر داشته باشید. اگر در منزل به کودکان آموزش می‌دهید، حتما سطح زبان خودتان را هم تقویت کنید تا با لهجه یا کلمات اشتباه به آموزش کودکان لطمه نزنید. فراموش نکنید که نحوه یادگیری زبان انگلیسی کودکان از هر روشی که انجام می‌شود، باید همراه با تفریح و کاملا بدون اجبار باشد. کافی است بر روی کودک کوچکترین فشاری برای یادگیری باشد یا حس کند هدف شما یادگیری است و نه بازی، تمام برنامه‌هایتان برای آموزش زبان دوم شکست خواهند خورد. در این مقاله پیشنهادات ثابت شده‌ای برای روش یادگیری زبان به کودکان ارائه دادیم که به خاطر درگیر کردن حواس کودک حین آموزش، در یادگیری زبان انگلیسی بسیار موثر هستند.
سوالات متداول
- روش یادگیری زبان به کودکان چگونه است؟
کودکان زودتر از بزرگسالان از فعالیتهای یکنواخت، تمرین و آموزش مستقیم خسته میشوند بنابراین آموزش زبان دوم باید با انجام فعالیتهای خلاقانه همراه باشد که در این مقاله به آنها اشاره کردیم. - آیا میتوان با آموزش زبان انگلیسی در منزل به کودکان آنها را دو زبانه کرد؟
بله، اگر از سنین خیلی کم یعنی زیر ۴ ال با کودکان به شیوه غیر مستقیم و از طریق تفریح کار کنید، امکان دو زبانه شدن وجود دارد. - روش های خلاقانه آموزش زبان به کودکان چه هستند؟
هر فعالیتی که با تفریح و بازی و بدون اجبار باشد مانند خواندن شعر، خواندن داستان، انجام بازیهای رومیزی آموزشی، درست کردن کاردستی یا کارهای هنری و موارد دیگری که در این مقاله توضیح دادیم، از جمله این روشهای خلاقانه هستند.
