طبیعتا هر کودکی در کنار والدین سالم، بیشترین میزان امنیت و آرامش را احساس می‌کند. اما جدا کردن اتاق کودک، از جمله چالش‌هایی است که والدین باید بپذیرند و در راستای اجرای آن قدم بردارند. بسیاری از والدین توان و انرزی لازم برای حل و فصل کردن این جدایی را ندارند. ترجیح می‌دهند که کودک با آرامش در اتاق شخصی ان‌ها بخوابد اما نیازی به وقت گذاشتن و سر و کله زدن با او نباشد. اما چرا بچه نباید بین پدر و مادر بخوابد؟ خوابیدن کنار کودک پیامدهای منفی دارد که در ادامه راجع به آن‌ها صحبت کرده‌ایم.
بهترین سن جدا خوابیدن کودک از والدین
کودکان از یک تا دو سالگی می‌توانند تنها خوابیدن را تمرین کنند. در این سنین، اگر دلبستگی کودک به صورت ایمن شکل گرفته باشد، تحمل جدا بودن از والدین را دارد. از طرفی کودک در این سنین می‌تواند نیازهایی مانند گرسنگی و تشنگی را کمی تحمل کند و به تعویق بیندازد. کودکان ۱ تا دو ساله هنوز تفکر انتزاعی ندارند بنابراین موجودات خیالی و ترسناک برای اغلب کودکان در این سن مفهوم چندانی ندارند. کودک در این سنین جذب محیط جدید می‌شود و تا حدودی توانایی انس گرفتن با شرایط متفاوت را دارد. نکته مهم اینکه فرایند جدا کردن اتاق کودک، خصوصا اگر در سنین بعد از ۲ سالگی باشد، موقعیتی استرس‌زا و دلهره‌آور برای کودک است. بنابراین تا حد ممکن این کار را همزمان با تغییرات دیگر مانند از شیر گرفتن یا مهدکودک رفتن کودک انجام ندهید.
اگر تغییرات مهمی در زندگی شما یا فرزندتان اتفاق افتاده، شاید زمان مناسبی برای جدا خوابیدن کودک نیست. از طرفی، فراموش نکنید که یک سوی این مسیر شما هستید. بنابراین باید انرژی، تمرکز، جدیت، توان صبوری و اختصاص زمان برای جدا کردن اتاق خواب کودک را داشته باشید.
علل خوابیدن کودک کنار والدین
برخی از کودکان به دنبا دیدن یک فیلم ترسناک یا هیجان بازی، ممکن است تمایل به خواب در اتاق والیدن داشته باشند. اما اکثر کودکانی که خوابیدن در اتاق والدین را ترجیح می‌دهند، از سن کم به تنها خوابیدن عادت نکرده‌اند. خوابیدن کودک با والدین از ۲ سالگی به بعد و مقاومت برای خوابیدن در اتاق شخصی، دلایل متعددی دارد که بهتر است برای پیدا کردن آن، از نظر یک درمانگر یا مشاور کودک استفاده کرد. اما می‌توانید نقش عوامل زیر را هم بررسی کنید:
- ترس از تنهایی
- کابوس شبانه
- اضطراب و استرس بالا
- احساس نا امنی
- مناسب نبودن شرایط اتاق خواب
- دلبستگی ناایمن و ترس از رفتن والدین
- نداشتن برنامه خواب منظم
- خسته نبودن هنگام خواب
درباره کودکانی که دچار کابوس شبانه هستند و خواب ناآرامی دارند، مطلب بایدها و نبایدهای درمان کابوس شبانه کودک را مطالعه کنید. می‌توانید به سادگی برخی از این مشکلات را رفع کنید. اما برخی از این عوامل مانند ترس و اضطراب بالا، احساس عدم امنیت و وابستگی شدید، نیاز به بررسی‌های عمیق‌تر توسط یک درمانگر کودک دارند.
عواقب خوابیدن کودک کنار والدین
نه تنها خوابیدن کنار والدین هیچ مزیتی ندارد بلکه چنین کودکانی استقلال متناسب با سن خود را هم تجربه نمی‌کنند. از مهمترین معایب خوابیدن کودک کنار والدین میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- اختلال در روابط زناشویی
- ناتوانی در تحمل احساس ابهام
- اختلال در ایاد دلبستگی ایمن
- ایجاد احساس ناامنی جنسی در کودک
- کنجکاوی کودک درباره ارتباط والدین
- ایجاد اضطراب جدایی در کودک
- ناتوانی در استقلال و انجام کارهای شخصی
- اختلالات خواب برای والدین و کودک
- به هم خوردن زمان خواب و بیداری کودک
خوابیدن برای کودکان شرایط متفاوتی از بزرگسالان دارد. ممکن است والدین مجبور به بیدار ماندن باشند یا به هر دلیل ساعت خوابم تفاوتی با کودک داشته باشند. از طرفی رعایت بهداشت خواب (مانند شرایط اتاق، کمیت و کیفیت خواب)، در توانمندی ذهنی، کسب انرژی، تقویت و ترمیم جسم و کاهش استرس‌های روزانه نقش دارد و برای مطالعه بیشتر در این مورد، می توانید به مطلب تاثیر خواب بر یادگیری مراجعه کنید.
راهکارهای مقابله با خوابیدن کودک کنار والدین
جدا کردن اتاق خواب کودکی که تا سنین بالای ۴ سال عادت به تنها خوابیدن ندارد، با چالش‌های بیشتری نسبت به سنین کمتر روبرو است. اما می‌توانید با یک سری اقدامات موثر و آنچه در مقاله چگونه جدا خوابیدن کودک را عملی کنیم؟ توضیح داده‌ایم، کودک را به مرور مستقل کنید. در ادامه به صورت خلاصه اقداماتی که باید برای جدا کردن اتاق خواب توه داشته باشید را ذکر کرده‌ایم:
- گام به گام جدا کردن اتاق خواب کودک
- صحبت کردن راجع به روند جدا خوابیدن
- استفاده از داستان و انیمیشن برای آموزش غیر مستقیم جداخوابیدن
- زیباسازی و ایجاد جذابیت در اتاق کودک
- از بین بردن منابع ترس در اتاق کودک
- ایجاد شرایط مناسب خواب در اتاق کودک
- عدم مشاهده فیلم و انیمیشن‌های استرس‌آور
- کنار گذاشتن وسایل الکترونیکی حداقل ۳ ساعت قبل از خواب
- خوردن شام سبک و آرام کردن محیط خانه ۳ ساعت قبل از خواب
- داشتن روتین خواب و بیداری
- حضور کنار تخت کودک در زمان خواب و بیداری
- تشویق و تقویت رفتارهای مستقلانه کودک
- دخالت دادن کودک (خصوصا بالای ۵ سال) در فرایند جدا خوابیدن
- ثبات، قاطعیت و صبوری والدین
- اصلاح شیوه فرزندپروری و کاهش نگرانی والدین نسبت به کودک
- مراجعه به مشاور، روانشناس یا درمانگر کودک
بهتر است برنامه روزانه کودک را طوری تنظیم کنید که در ساعت خوابیدن، خسته و آماده به خواب رفتن باشد. از طرفی با همراهی کودک روتین شب و صبح را بچینید و اجرا کنید. این کار احساس اجبار و تهدید را از کودک می‌گیرد بنابراین با احتمال بیشتری، برای تنها در اتاق خود خوابیدن رغبت نشان می‌دهد.
پیشنهاد مطالعه: تنظیم خواب دانش آموز
سخن پایانی
کودکانی که در نبود والدین خود هم احساس امنیت و آرامش می‌کنند، می‌توانند در اتاق خود بخوابند و قوانین را رعایت کنند، با احتمال بالاتری در آینده تبدیل به شخصیتی مستقل میشوند. در غیر این صورت پیامدهای خوابیدن کودک کنار والدین از مشکلاتی در آینده کودک مانند وابستگی، ناتوانی در حل مسائل و مشکلات، تشدید ترس از تنهایی و کنجکاوی نسبت به روابط والدین گرفته تا مشکل در روابط زناشویی آن‌ها، به دنبال آن ایجاد میشوند. حتی ممکن است این موضوع یکی از علل اختلال خواب در نوجوانان باشد. نابراین بهتر است از سنین یک الی دو سالگی اقدامات لازم برای تمرین جدا شدن کودک از والدین و خصوصا مادر را آغاز کنید. اما ممکن است کودک در این سنین یا تا سن بالاتر، نسبت به جدا خوابیدن مقاومت نشان بدهد. شکل نگرفتن دلبستگی ایمن، ترس از تنهایی، کابوس شبانه، اضطراب بالا و نامناسب بودن شرایط اتاق از جمله دلایل اصرار برای خوابیدن کودک کنار والدین هستند.
سوالات متداول
- خوابیدن کودک کنار والدین چه معایبی دارد؟
هرچه کودک دیرتر جدا خوابیدن را تجربه کند، با احتمال بالاتری توان جدا شدن از والدین را دارد. کودکانی که به خوابیدن کنار والدین عادت دارند، دچار وابستگی بیشتر میشوند همچنین ممکن است نسبت به رابطه والدین حساس شوند. - بهترین زمان جدا خوابیدن کودک از والدین از چه سنی است؟
بهتر است کودکان از ۱ تا ۲ سال، برای جدا خوابیدن از والدین آماده شوند. - چگونه میتوان با خوابیدن کودک کناروالدین مقابله کرد؟
کودکان در سنین پایینتر، توانایی بیشتری برای وفق با شرایط جدید دارند. بنابراین اولین قدم اینکه هرچه سریعتر برای جدا خوابیدن کودک اقدام کنید. اگر سن کودک بیش از ۳ سال باشد، از ریشهیابی علت ترس از جدا خوابیدن شروع کنید. موانعی که احساس میکنید منجر به ترس از اتاق خواب یا تنها ماندن میشوند را برطرف کنید. بهتر است به تدریج با برداشتن قدم های کوچک یا با کمک روانشناس کودک، جدا کردن اتاق خواب فرزندتان را انجام دهید.
