برگه هدایت تحصیلی و اولویت های آن به‌واسطه تاثیر مستقیمش بر انتخاب رشته نهم به دهم، پروسه بسیار مهمی است که می‌تواند روی آینده شغلی و زندگی شما به صورت مستقیم تاثیرگذار باشد. در این مقاله فرم های مختلفی که در این پروسه باید پر کنید را به شما معرفی کرده ایم تا بتوانید این روند را به درستی انجام دهید.
ابتدا از بیرون به سوال «هدایت تحصیلی چیست؟» نگاه کنید
عوامل تاثیرگذار در انتخاب رشته و برگه‌های هدایت تحصیلی بهصورت کلی به 2 دسته تقسیم می‌شوند:
- عوامل بیرونی مانند محیط آموزشی، پیشرفت علم و تکنولوژی، بازار کار، خانواده، رسانه‌ها و ظرفیت انتخاب رشته نهم به دهم و دانشگاه‌ها.
- عوامل درونی شامل استعداد و توانایی، علاقه، جنسیت، اهداف و سوابق تحصیلی.
یک انتخاب رشته‌ی درست، تمام این عوامل را در نظر می‌گیرد و از دل آنها، بهترین تصمیم را بیرون می‌کشد. خانواده، مشاور تحصیلی خوب و اطرافیان همگی راهنماهایی هستند که در این انتخاب حیاتی و سخت کمکتان می‌کنند. با این حال، یک راهنمای اصولی‌تر و حرفه‌ای تر وجود دارد، به نام هدایت تحصیلی!
هدایت تحصیلی چیست؟
هدایت تحصیلی یک بررسی و ارزیابی چندمرحله‌ای است که آموزش و پرورش، با هدف کمک به دانش‌آموزان برای انتخاب رشته‌ای متناسب با روحیات، توانمندی‌ها و در نهایت نیازهای جامعه برگزار می‌کند. هدایت تحصیلی، شامل هفت فرم است که دانش‌آموز را از جنبه‌های مختلف زیر ذره‌بین می‌برند و کمکش می‌کنند با چشمان باز تصمیم بگیرد و بهترین انتخاب را داشته باشد. برای تصمیم‌گیری بهتر در زمینه انتخاب رشته نهم، بد نیست نگاهی هم به مقاله چگونه رشته دبیرستان مورد علاقه خود را پیدا کنیم، بیندازید.
فرم های آزمون هدایت تحصیلی
هر کدام از 7 فرم مربوط به برگه هدایت تحصیلی موضوع خاصی را می‌سنجد که در ادامه به اختصار کارکرد آنها را توضیح می‌دهیم:
فرم شماره ۱ برگه‌های هدایت تحصیلی:
در اولین گام هدایت تحصیلی، از خود دانش‌آموز نظرسنجی میشود. در این فرم، جدولی از گروه‌های علوم پایه (ریاضی فیزیک، علوم تجربی، علوم انسانی، علوم و معارف اسلامی)، فنی و حرفه‌ای (صنعت، خدمات، کشاورزی، هنر) و کار و دانش (صنعت خدمات، کشاورزی، هنر) به دانش‌آموزان داده میشود تا برای خودشان انتخاب رشته کنند. در این برگه هدایت تحصیلی، دانش‌آموز باید رشتههای مختلف را اولویت‌بندی کند. اگر پرکردن این فرم برای‌تان سخت است و دقیقا نمی‌دانید چه رشته‌ای برای‌تان بهتر است، بد نیست ابتدا آزمون هدایت شغلی تحصیلی را انجام دهید و علایق خودتان را بهتر بشناسید.
فرم شماره ۲ برگه‌های هدایت تحصیلی:
فرم شماره ۲ سراغ معلم‌ها می‌رود و نظر آنها را در مورد دانش‌آموز می‌پرسد. در این فرم، هر معلم با توجه به دروس ارائه شده‌اش، به دانش‌آموزان نمره می‌دهد. این فرم از معلم می‌خواهد بر اساس معیارهای:
- شرکت فعال در واحدهای کار ارائه شده،
- سرعت یادگیری و انتقال، علاقه‌مندی،
- خلاقیت و ابتکار عمل در درس‌ها
- و انجام بدون تاخیر وظایف و تکالیف محول شده به شما امتیاز بدهد.
امتیازها هم به صورت عالی (۱۰ امتیاز)، خیلی خوب (۸ امتیاز)، خوب (۶ امتیاز)، متوسط (۴ امتیاز)، ضعیف (۲ امتیاز) و بد (صفر امتیاز) هستند. مثلاً ممکن است از نظر یک معلم، سرعت یادگیری و امتیاز شما ۱۰ امتیاز بگیرد ولی انجام بدون تاخیر وظایف و تکالیف محول شده ۰ امتیاز!
فرم شماره ۳ برگه‌های هدایت تحصیلی:
حالا اگر نوبتی هم باشد، نوبت فرم هدایت تحصیلی والدین است که می‌توانند با توجه به شناخت‌شان از نقاط ضعف و قوت فرزندشان، نظر تاثیرگذاری بدهند. این فرم شبیه فرم شماره ۱، جدولی از رشته‌ها جلوی والدین می‌گذارد و از آنها می‌خواهد با توجه به شناخت‌شان از شما، رشته‌ها را اولویت بندی کنند.
فرم شماره ۴ برگه‌های هدایت تحصیلی | تاثیر آزمون رغبت در انتخاب رشته
یکی دیگر از عوامل تاثیرگذار در انتخاب رشته و برگه های هدایت تحصیلی، روانشناسی حرفه‌ای از روحیات و توانمندی‌های دانش‌آموز است. مرحله ۴، مرحله‌ی نظرسنجی از مشاوران تحصیلی است. کسانی که می‌توانند بدون احساسات آنی دانش‌آموز و حساسیت والدین، بهصورت روشن و منطقی، توانمندی‌های دانش‌آموزان را تحلیل کنند و یک پیشنهاد خوب بدهند.
البته مشاوران به همین سادگی نظر نمی‌دهند و قبل از پرکردن فرم، دانش‌آموزان را با آزمون رغبت و توانایی می‌سنجد که در آن، مولفه رغبت (دارای ۱۵ امتیاز) و مولفه استعداد یا هوش هم (دارای ۱۵ امتیاز) است. فرم مخصوص مشاوران هم مانند فرم‌های ۱ و ۳، جدول رشته‌ها است که مشاور با در نظر گرفتن تمامی موارد آنها را در صف می‌چیند و اولویت‌بندی می‌کند.
فرم شماره ۵ برگه‌های هدایت تحصیلی:
فرم شماره ۵، فرم جمع‌بندی است. این فرم راه می‌افتد و تمام نتایج شما را از فرم‌های قبل جمع و دسته‌بندی می‌کند تا تصویر روشنی از تمام این ارزیابی‌ها ترسیم کند. این فرم با در نظر گرفتن:
- نظر دانش‌آموز (۱۰ امتیاز)،
- نظر معلم‌ها (۱۰ امتیاز)،
- نظر والدین (۵ امتیاز)،
- نظر مشاور (۱۰ امتیاز)،
- نمرات آزمونهای مشاوره‌ای (هوش ۱۵ امتیاز و رغبت ۱۵ امتیاز)،
در مورد تک‌تک رشته‌ها، در نهایت از ۶۵ امتیاز به هر رشته نمره می‌دهد. مثلا ممکن است رشته‌ی ریاضی فیزیک، از دانش‌آموز، والدین، دبیران و مشاور نمره‌های کامل گرفته باشد و نمره‌اش در این فرم ۶۵ شود.
فرم شماره ۶ برگه‌های هدایت تحصیلی:
فرم شماره ۶، علاوه بر داشتن ارزیابی‌های فرم ۵ (۶۵ امتیاز)، عملکرد تحصیلیتان را هم با ۳۵ امتیاز لحاظ می‌کند و به هر رشته نمره می‌دهد.
فرم شماره ۷ برگه‌های هدایت تحصیلی:
این فرم غول مرحله‌ی آخر است و نتایج تمام ارزیابی‌ها را بهتان اعلام می‌کند. در این فرم، بر اساس تمام مراحل طی شده، امتیازهای شما از برگه‌های هدایت تحصیلی و اولویت های آن برای ثبت‌نام مشخص میشود. در این فرم، برای هر رشته اولویتی مشخص میشود که به صورت زیر رمزگشایی می‌شوند:
اولویت الف در هدایت تحصیلی
رشته‌هایی که اولویت الف دارند، با آغوش باز شما را می‌پذیرند و شما می‌توانید با خیال راحت در این رشته‌ها ثبت‌نام کنید.
اولویت ب در هدایت تحصیلی
اولویت ب نیز آغوشش به روی شما باز است اما در تکمیل ظرفیت؛ یعنی در این رشته‌ها باید صبر کنید تا اولویت الف‌ها ثبت‌نام کنند و در صورت داشتن ظرفیت در رشته‌ی موردنظر، شما هم ثبت‌نام کنید.
اولویت ج و د در هدایت تحصیلی
این اولویت‌ها، در صف هستند و بعد از ثبت‌نام اولویتهای قبل از خودشان، در صورت داشتن ظرفیت می‌توانند شما را بپذیرند. البته فرم اولویت پایان راه نیست و شما می‌توانید با تعیین رشته مجدد، مسیر تحصیلیتان را سمت دلخواه‌تان سامان دهید.
نقش سوابق تحصیلی در تفسیر برگه هدایت تحصیلی
همانطور که دیدید، سوابق تحصیلی با داشتن نمره‌ی ۳۵، یکی از موثرترین معیارها در نمره‌های نهایی برای هدایت تحصیلی است و می‌تواند کاملاً نتیجه را برگرداند، اما سوابق تحصیلی چیست؟ این نام در ذهن دانش‌آموزهای سوال‌های زیادی طراحی می‌کند: سوابق تحصیلی چیه؟ فقط نمره نهم تاثیر داره؟ نمرات هفتم و هشتم چه تاثیری در هدایت تحصیلی و انتخاب رشته نهم داره؟ زیر چند بشم نمره نمیارم؟ و هزاران هزار سوال دیگر.
در واقع هر کدام از رشته‌ها، از شما انتظار دارند در دروس خاصی تا حد نصاب نمره‌ی خاصی رسیده باشید تا شما را در آغوش خودشان بپذیرند. در این محاسبه، پایه‌ی هفتم و هشتم بی‌نصیب نمی‌مانند و نمراتشان در دروس تخصصی محاسبه میشود؛ روش محاسبه نمرات برای انتخاب رشته نهم به این صورت است که میانگین نمرات امتحان پایانی سه پایه‌ی هفتم، هشتم و نهم گرفته میشود. البته در این محاسبه، ضریب دروس هفتم و هشتم ۱ و ضریب دروس پایه‌ی نهم ۳ است.
جدول حدنصاب نمرات دروس مختلف در فرم هدایت تحصیلی
اما حد نصاب نمره هر رشته چند است؟ هر رشته به چه درس‌هایی بیشتر توجه می‌کند؟ جواب تمام این سوال‌ها را می‌توانید در جداول زیر مشاهده کنید:
| گروه علوم پایه | ||||
| ریاضی فیزیک | دروس تخصصی | ریاضی | علوم تجربی | – |
| حد نصاب میانگین 3 سال آخر | ۱۴ | ۱۳ | – | |
| علوم تجربی | دروس تخصصی | ریاضی | علوم تجربی | – |
| حد نصاب میانگین 3 سال آخر | ۱۳ | ۱۴ | – | |
| علوم و معارف | دروس تخصصی | معارف اسلامی | زبان عربی | زبان و ادبیات فارسی |
| حد نصاب میانگین 3 سال آخر | ۱۴ | ۱۳ | ۱۲ | – |
| علوم انسانی | دروس تخصصی | زبان و ادبیات فارسی | مطالعات اجتماعی | زبان عربی |
| حد نصاب میانگین 3 سال آخر | ۱۴ | ۱۳ | ۱۲ |
| گروه فنی و حرفه‌ای | |||||
| رشتههای شاخه‌ی هنر | دروس تخصصی | ریاضی | علوم تجربی | فرهنگ و هنر | کارو فناوری |
| حد نصاب میانگین 3 سال آخر | ۱۰ | ۱۰ | ۱۲ | ۱۲ | |
| رشتههای شاخه‌ی کشاورزی | دروس تخصصی | ریاضی | علوم تجربی | فرهنگ و هنر | کارو فناوری |
| حد نصاب میانگین 3 سال آخر | – | ۱۰ | ۱۲ | ۱۲ | |
| رشتههای شاخه‌ی خدمات | دروس تخصصی | ریاضی | علوم تجربی | فرهنگ و هنر | کارو فناوری |
| حد نصاب میانگین 3 سال آخر | ۱۰ | – | ۱۲ | ۱۲ | |
| رشتههای شاخه‌ی صنعت | دروس تخصصی | ریاضی | علوم تجربی | فرهنگ و هنر | کارو فناوری |
| حد نصاب میانگین 3 سال آخر | ۱۰ | ۱۰ | ۱۲ | ۱۲ |
| گروه کار و دانش | |||||
| رشتههای شاخه‌ی هنر | دروس تخصصی | ریاضی | علوم تجربی | فرهنگ و هنر | کار و فناوری |
| حد نصاب میانگین 3 سال آخر | ۱۰ | – | ۱۲ | ۱۲ | |
| رشتههای شاخه‌ی کشاورزی | دروس تخصصی مرتبط | ریاضی | علوم تجربی | فرهنگ و هنر | کارو فناوری |
| حد نصاب میانگین 3 سال | – | ۱۰ | ۱۰ | ۱۲ | |
| رشتههای شاخه‌ی خدمات | دروس تخصصی | ریاضی | علوم تجربی | فرهنگ و هنر | کار و فناوری |
| حد نصاب میانگین 3 سال | ۱۰ | – | ۱۲ | ۱۲ | |
| رشتههای شاخه‌ی صنعت | دروس تخصصی | ریاضی | علوم تجربی | فرهنگ و هنر | کارو فناوری |
| حد نصاب میانگین 3 سال آخر | ۱۰ | – | ۱۰ | ۱۲ |
چند نکته در مورد آزمون رغبت و هوش در فرم هدایت تحصیلی
- برای آزمونهای مشاوره‌ای، باید به سراغ سایت مای مدیو (جایگزین همگام) بروید.
- با پسورد و رمزی که مدیر در اختیارتان گذاشته، وارد سایت شوید.
- آزمون رغبت و توانایی برای رشته تجربی و دیگر رشته‌ها انواع مختلفی دارد، اما بیشتر مشاوران از آزمونهای هالند و استرانگ استفاده می‌کنند.
- آزمون هالند و استراگ، با سوال‌های هوشمندانه تیپ شخصیتی شما را پیدا می‌کنند و در گوشتان می‌گویند با توجه به این تیپ، بهترین انتخاب‌ها برای شما کدام‌اند.
- این آزمون ۲۵۰ سوال دارد و ۱۲۰ دقیقه به شما زمان می‌دهد.
- تیپ‌های شخصیتی آزمون استرانگ به صورت واقع‌گرا (عمل کننده‌ها)، جستجوگر (متفکران)، هنری (آفرینندگان و هنرمندان)، اجتماعی (کمک‌کنندگان)، متهور یا جسور (سرمایه‌گذاران و رهبران) و قراردادی (نگهبانان و کارمندان) است.
این آزمون، ارزیابی دقیقی از روحیات شماست؛ پس در نهایت آرامش و صداقت به سوال‌ها پاسخ بدهید تا نتیجه‌ی بهتری بگیرید.
سخن پایانی
هدایت تحصیلی نهم برای انتخاب رشته ، مثل امتحان‌های مدرسه نیست که برایش استرس داشته باشید؛ این آزمون یا بهتر است بگوییم ارزیابی، کمکتان می‌کند از بین ابهامات بی‌شمار مسیر انتخاب رشته، بتوانید توانایی‌ها و علایقتان، روحیه و شخصیتتان، نیازهای جامعه و نظرات افراد حرفه‌ای را ببینید و با بررسی تمام عوامل تاثیرگذار در انتخاب رشته و برگه‌های هدایت تحصیلی، بهترین تصمیم را بگیرید. بنابراین در این روند، آرامش داشته باشید و به آزمون‌ها صادقانه پاسخ بدهید؛ همیشه بهترین رشته، معروف‌ترین رشته نیست. شما فردی منحصربه‌فرد هستید و نباید با معیارهای عرف جامعه و معیارهای والدین یا همکلاسی‌هایتان تصمیم بگیرید. هدایت تحصیلی راهی‌ست برای پیدا کردن رشته و صندلی مخصوص خودتان.
سوالات متداول
- تفسیر برگه هدایت تحصیلی چگونه است؟
ابتدا باید هر 7 برگه هدایت تحصیلی جمعآوری شود و سپس بر اساس آنها، نمرات داوطلب در هر کدام از رشتههای تحصیلی دبیرستان محاسبه و از طریق اولویتهای الف، ب، ج و د، اطلاعرسانی میشود. - برگه هدایت تحصیلی چیه؟
از 7 فرم تشکیل شده است که هر کدام از آنها در انتخاب رشته نهم داوطلب تاحدی نقش دارند. در متن مقاله بهصورت مفصل این هفت فرم و تفسیر هر کدام از آنها را شرح دادهایم. - تیپ جستجوگر در هدایت تحصیلی چیست؟
جستجوگر در هدایت تحصیلی یکی از 6 تیپ شخصیتی آزمون هالند است. این افراد بهنوعی فضولند و حتما باید به جوابشان برسند. نمیتوان از این تکمولفه تفسیر خاصی کرد، زیرا تفسیر آزمونهای روانشناختی بر اساس نیمرخ تمام پاسخهای آزمودنی سنجش میشود.
