یکی از زبان‌های قدیمی که تقریباً جد بزرگ همه زبان‌ها محسوب می‌شود، زبان برنامه‌نویسی c است که در بسیاری از آموزشگاه‌ها و مدارس به‌عنوان زبان پایه برنامه‌نویسی تدریس می‌شود. اما شاید به هزار و یک دلیل شما وقت نداشته باشید به کلاس و موسسه‌ها برای یادگیری زبان برنامه‌نویسی زبان c سر بزنید، حالا باید چه‌کار کنید؟ شما قرار است معلم خودتان باشید. اگر هنوز هم موضوع برایتان مبهم است، همراه ما باشید چون می‌خواهیم با بررسی و معرفی منابع آموزشی برنامه نویسی C از شما یک برنامه‌نویس زبان c بسازیم.
آشنایی با زبان برنامه‌نویسی c
حدود سال ۱۹۷۲ آقای دنیس ریچی همین‌طور که تو آزمایشگاه بل مشغول تحقیق و توسعه کامپیوترها بود؛ دید که کامپیوترها زیاد با زبان b راحت نیستند (بله یک روزگاری زبان b هم داشتیم که دیگر عمرش به دنیا نبوده و منسوخ شده‌است) برای همین دستی به سروگوش زبان b می‌کشد و زبان c متولد می‌شود.
زبان c یک زبان ساختاریافته است که برای اجرا به سیستم خاصی متصل نیست و شما میتوانید راحت از این سیستم و به آن سیستم منتقلش کنید و آب تو دل کدهایتان تکان نخورد. از طرف دیگر زبان c، سرعت و انعطاف‌پذیری بالایی دارد و از همه مهم‌تر به خاطر کوچکی‌اش (این زبان کلمات کلیدی کمی دارد) یادگیری‌اش نسبتاً راحت است.
اما زبان c یک زبان سطح میانی است. یعنی در ابعاد c sharp و رفقا سطح بالا نیست و زبانش به زبان ماشین‌ها نزدیک‌تر است. اما برای یادگیری زبان‌های پیشرفته خوب است که درست‌وحسابی یادش بگیرید. و البته تا یادمان نرفته است بگوییم که همین زبان سطح میانی قدیمی هزار و یک کاربرد دارد. اگر به زبان‌های برنامه‌نویسی مختلف علاقه دارید، میتوانید مطلب منابع یادگیری زبان پایتون را هم مطالعه کنید.
چرا باید زبان برنامه‌نویسی c را یاد بگیریم؟
زبان c نقش کلاس اول در شروع تحصیلات را دارد؛ اگر وقتی هفت‌ساله‌تان بود یک مسئله انتگرال جلوی‌تان می‌گذاشتند؛ چه‌کار می‌کردید؟ احتمالاً از هرچه درس و مدرسه است فرار می‌کردید چون حتی نمی‌توانستید صورت سوال را بخوانید. ندانستن زبان c در برنامه‌نویسی دقیقا مثل جهش از کلاس اول است.
بسیاری از بازی‌سازها از همان ابتدا به سراغ یادگیری زبان سی‌شارپ می‌روند و وسط راه از پیچیدگی‌های این زبان خسته می‌شوند. در حالیکه سی‌شارپ زبان سختی نیست. فقط این دوستان پایههای زبانی را خوب یاد نگرفتند و نمی‌دانند در طول توسعه زبان‌های برنامه‌نویسی و حرکت سی به سی‌شارپ کدام کدها حذف شدند.
زبان c هنوز هم در عالم رشته برنامه نویسی کاربرد دارد. شاید دیگر از این زبان برای ساخت نرم‌افزارها و بازی‌‌ها استفاده نشود اما به خاطر نزدیک بودن زبان c به زبان ماشین از این زبان برای ساخت و توسعه برنامه‌های مرتبط با سخت‌افزارها مثل انواع کارت گرافیک استفاده می‌شود. لینوکس و چند سیستم کاربردی دیگر هم بر اساس زبان c نوشته شدند.
منابع آموزشی برنامه نویسی c
راه‌های مختلفی برای یادگیری زبان برنامه نویسی c وجود دارد و بسیاری از افراد در کلاس‌ها، دورههای مختلف و بوت‌کمپ‌ها ثبت نام می‌کنند. اما اگر بخواهید به صورت خودآموز با این زبان آشنا شوید و کد زنی را آغاز کنید، منابع رایگان و پولی آنلاین فراوانی وجود دارد که میتوانید به تنهایی یا در کنار یکدیگر برای یادگیری استفاده کنید. در ادامه بهترین منابع از هر دسته را برایتان آورده‌ایم. اگر قصد دارید برای شرکت در المپیاد کدزنی را یاد بگیرید، سری هم به مطلب منابع المپیاد کامپیوتر بزنید.
کتاب های یادگیری زبان برنامه نویسی c
برای آموزش و یادگیری زبان برنامه نویسی c تا دلتان بخواهد کتاب و جزوه به زبان انگلیسی و به شکل pdf در سطح اینترنت وجود دارد؛ همین هم باعث سختی انتخاب می‌شود چون اصولا هیچ‌کدام از برنامه‌نویس‌های تازه‌کار نمی‌دانند کارشان را باید از کجا شروع کنند. خب این پایین به ترتیب اسم چند کتاب کاربردی که می‌تواند به شما در یادگیری برنامه نویسی به زبان c کمک کند، آوردیم.
کتاب برنامه نویسی c دایتل و دایتل
یکی از بهترین کتابها برای مبتدیان برنامه‌نویسی کتاب دایتل است که در دورههای دانشگاهی نیز به عنوان منبع آموزش زبان برنامه نویسی c تدریس می‌شود. این کتاب به خوانندگان امکان می‌دهد تا هر برنامه را در حین مطالعه اجرا کنند و ببینند که چگونه باید مطالب را مرحله به مرحله در دنیای واقعی برنامه نویسی دنیای پیاده‌سازی کنند.
آموزش برنامه‌نویسی c مارک برگس
این کتاب را مارک برگس نوشته که یکی از اساتید برنامه‌نویسی c است. در این کتاب شما میتوانید بر اساس بخش‌های مختلف جلو بروید و مهارت‌هایتان را برای کار با کدهای زبان c بیشتر کنید. این کتاب برای افرادی که آشنایی قبلی با زبان c دارند مناسب است و برای افراد کاملاً مبتدی چندان توصیه نمی‌شود.
کتاب زبان برنامه‌نویسی c برایان و دنیس
این کتاب حاصل کار دو برنامه‌نویس به نام‌های برایان و دنیس است. آن‌ها سعی کردند در این کتاب با استفاده از مثال‌های مختلف مفاهیم پایه‌ای و اصول زبان برنامه‌نویسی را به افراد مبتدی آموزش بدهند؛ طوریکه بعد از پایان کتاب بتوانید با کدهای زبان c بهتر و راحت‌تر سر و کله بزنید.
کتاب برنامه نویسی و طراحی نرم افزار
تیم بیلی نویسنده این کتاب آستین‌ها را بالا زده و با شعار«نه به آموزش صرفاً تئوری» راه و رسم طراحی نرم‌افزار با زبان c را آموزش داده است. آموزش یک کدنویسی صحیح برای خلق یک برنامه جدید آن هم با زبان c یکی از وجه تمایزهای مهم این کتاب، نسبت به سایر کتاب‌های یادگیری زبان برنامه نویسی c موجود در بازار است.
کتاب آموزش برنامه‌نویسی c
این کتاب تقریباً بین بیشتر بچه‌های برنامه‌نویس به زبان c به‌عنوان کتاب منبع به زبان فارسی معروف است. کتاب آموزش برنامه‌نویسی زبان c توسط آقای جعفرنژاد قمی نوشته شده است. کتاب متن ساده و روانی دارد و در آن راجع به مطالبی مثل مقدمات زبان c، ساختار زبان c، ورودی و خروجی برنامه، ساختارهای تصمیم و حلقه‌های تکرار، رشته‌ها و آرایه‌ها، کلاس‌های حافظه و توابع، اشاره‌گرها، ساختمان‌ها و فایل‌ها، توابع کتاب‌خانه‌ای اطلاعاتی داده شده‌است. نکته مهم‌تر اینکه این کتاب دارای بخشی به نام حل‌المسائل است. کدهای دستوری کاربردی در این بخش تایپ شدند که در شروع کار میتوانید از آن‌ها استفاده کنید تا راه و رسم کد نوشتن صحیح را یاد بگیرید.
کتاب clean code
یکی از بهترین منابع یادگیری زبان برنامه نویسی c و نوشته رابرت مارتین است که روی خواناسازی کدهای نوشته شده تمرکز دارد. برنامه نویسی به شیوه این کتاب می‌تواند یکی از وجه تمایزهای برنامه‌نویسان حرفه‌ای نسبت به دیگران باشد. این کتاب کمک می‌کند که با تکنیک‌های ساده کدنویسی حرفه‌ای انجام بدهید.
معرفی آموزش های ویدئویی رایگان یادگیری زبان c
مغز ما از راه دیدن و شنیدن بهتر مسائل مهم را متوجه می‌شود ضمن اینکه دیدن فیلم کمی مهیج‌تر از خواندن کتاب است. بنابراین اگر از آن دسته از افراد هستید که با فیلم‌های آموزشی بهتر ارتباط برقرار می‌کنند، برای یادگیری زبان برنامه نویسی c سری به سایت‌هایی رایگان زیر بزنید:
- Onlinevideilecture: برای آموزش کامل زبان برنامه‌نویسی c
- Freevideolecture: برای آموزش آنلاین و آفلاین زبان c و برنامه‌نویسی
- Witbit: ۲۶ ویدیوی کاربردی برای آموزش زبان c
سایت های یادگیری زبان برنامه‌نویسی c به زبان فارسی
سایتهای زیادی با متون نوشتاری، دوره‌ها و ویدیوهای رایگان یا پولی، به آموزش زبان برنامه نویسی c می‌پردازند. برخی از این آموزش‌های پروژه یا تمرین‌محور هستند و یادگیرنده را با برنامه‌نویسی درگیر می‌کنند که نکته خوبی در مسیر آموزش کدزنی است.
سایت فرادرس
سایت فرادرس یا مجله آموزش آنلاین فرادرس از سایتهای قدیمی در زمینه آموزش آنلاین است که حدود ده سال سابقه دارد. همین سابقه‌ی زیاد هم باعث شده‌است که آرشیو آموزشی این سایت بسیار کامل و پروپیمان باشد. در این سایت علاوه بر استفاده از آموزش‌های نوشتاری رایگان زبان برنامه نویسی c میتوانید با پرداخت هزینه از دوره‌ها و کلاس‌های مجازی مجموعه فرادرس هم استفاده کنید و به‌راحتی زبان C را یاد بگیرید.
سایت کوئرا کالج
این سایت با هدف توسعه و ترویج برنامه‌نویسی و برنامه‌نویسی تعاملی به وجود آمده‌است و در آن برنامه‌نویس‌ها می‌توانند خیلی راحت از درس‌نامه‌ها و کلاس‌های مجازی استفاده کنند. همچنین در طول دوره‌ها و کلاس‌ها شما این امکان را دارید که به راحتی تمرین‌هایی را حل کنید و کدهای خودتان را بنویسید. این کدها توسط سیستم تصحیح می‌شود و بدون دردسر به اشکال کارتان پی می‌برید. بخش ویژه‌ای هم به دانش‌آموزان دبیرستانی اختصاص داده شده است تا بتوانند شروع برنامه نویسی c را از مسیر حرفه‌ای‌ها دنبال کنند. قسمت‌های جالبی مثل مسابقات، کمک به استخدام برنامه‌نویس‌های مختلف هم از بخش‌های جانبی و جالب سایت کالج کوئرا است که قطعاً می‌تواند برای برنامه‌نویس‌های جوان انگیزه ایجاد کند.
سایت uncox
آن کاکس یک سایت و برند تخصصی در زمینه آموزش اصول برنامه‌نویسی است. این سایت با ارائه پکیج‌های مختلف مسیر برنامه‌نویس شدن را برای همه حتی مبتدی‌ها آسان می‌کند. در پکیج‌های آن‌کاکس اطلاعات لازم راجع به زبان برنامه‌نویسی، آموزش نصب برنامه‌ها، سورس‌کدهای موردنیاز وجود دارد. شرکت‌کننده‌ها در کنار پکیج می‌توانند از وبینارها و کارگاه‌های آنلاین و تخصصی استفاده کنند. معمولاً وبینارها راجع به یک موضوع خاص برگزار می‌شود و شما به راحتی میتوانید با افراد هم‌رشته و هم سطح خودتان در رابطه با مشکلات و تجربیاتتان در برنامه‌نویسی گفتگو کنید.
سایت های یادگیری زبان برنامه‌نویسی c به زبان انگلیسی
سایت W3Schools
در این سایت میتوانید به صورت انلاین و کاملا رایگان به یادگیری زبان برنامه نویسی c بپردازید. از مزایای این سایت میتوان به وجود انجمن تبادل نظر، وجود منبع برای انواع زبان‌های برنامه‌نویسی در سطوح مختلف مبتدی تا پیشرفته اشاره کرد.
سایت c programming
این سایت می‌تواند خانه اصلی شما در زمان یادگیری زبان برنامه‌نویسی c باشد. در این سایت میتوانید به شکل رایگان با اصول اولیه زبان برنامه‌نویسی، کاربردهای این زبان آشنا شوید. بعد از آن با انتخاب زیرشاخه‌های مختلف انواع روش‌های کدنویسی را امتحان می‌کنید و تا مباحث سخت‌تری مثل درخت‌های دودویی پیش می‌روید.
سایت learn c
خب از اسم این سایت هم معلوم است که رویش میتوانید به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین منابع یادگیری زبان برنامه نویسی c حساب کنید. اما سایت learn c فقط یک سایت ساده آموزشی نیست؛ بلکه شما میتوانید آموزش‌های خودتان را هم در این سایت ارسال کنید تا دیگران از تجربه‌هایتان استفاده کنند. میتوانید کد بنویسید و بعد برای اینکه توانایی‌هایتان را محک بزنید، کدهایتان را در سایت بارگذاری کنید و خروجی برنامه را ببینید. به‌این‌ترتیب هم مهارتتان در کدنوشتن افزایش پیدا می‌کند هم خیلی ساده و بی‌دردسر به اشکالات کارتان پی‌می‌برید.
سایت howstuffworks
howstuffworks هم یکی دیگر از سایت‌هایی است که برای شروع برنامه‌نویسی به زبان c میتوانید به سراغش بروید. برای استفاده از این وبسایت باید یک حساب کاربری بسازید و البته حسابی به سلاح زبان انگلیسی و درک مطلب انگلیسی مسلط باشید. چون همان اول ماجرا با یک مقاله مفصل انگلیسی با عنوان «چگونه برنامه‌نویس شویم؟» از شما استقبال می‌کنند. اما اگر انگلیسی‌تان خوب است دیگر خودتان را به جریان آموزش وبسایت بسپارید و بعد تبدیل به یک برنامه‌نویس مسلط به زبان c شوید.
سایت udemy
یک وبسایت عالی که با فیلم‌های آموزشی مختلف یادگیری زبان c را برای شما آسان‌تر می‌کند. در این وبسایت شما میتوانید قدم به قدم زبان c را بیاموزید. دوره‌ها در چهار بخش ویژه‌ی مبتدی‌ها برگزار می‌شوند و در آن‌ها مطالبی مثل نحوه نصب و کار با انواع کامپایلرها، مختصات کدهای دستوری زبان c آموزش داده می‌شود. درصورتی‌که دوست داشته باشید پیشرفت کنید برای آموزش زبان ++c هم از طریق همین وبسایت اقدام کنید. هزینه شرکت در دوره‌ها هم با واحد پول یورو محاسبه می‌شود که برای استفاده از تمامی امکانات وبسایت باید پرداخت کنید.
چطور زبان برنامه نویسی c را بهتر یاد بگیریم؟
هر منبعی که برای یادگیری زبان برنامه نویسی c استفاده می‌کنید، توصیه می‌کنیم از روش‌های زیر استفاده کنید تا روند آموزش شما پویا و فعالانه باشد و مطالب به صورت مفهومی در ذهنتان جای بگیرند.
بازی کنید
بله اشتباه نمی‌کنید برای یادگیری یک زبان جدید مثل زبان c بازی کنید؛ البته منظورمان بازی‌های ساده نیست؛ بلکه خوب است که سری به گوگل و اتاق‌های گفتگوی برنامه‌نویس‌ها بزنید و سعی کنید با آن‌ها بازی‌های گروهی مبتنی بر برنامه‌نویسی طراحی کنید. اوقات بیکاری‌تان هم میتوانید با انواع کدها و سورس‌کدها بازی کنید و سعی کنید یک برنامه را در کمترین زمان ممکن یا با باگ و خطای کمتر طراحی کنید.
آموزش ببینید و آموزش بدهید
حتماً شما هم این حدیث را شنیدید که «زکات علم در آموزش آن است» خب! دست‌به‌کار شوید و زکات سوادتان در برنامه‌نویسی را بپردازید. به‌این‌ترتیب هم کفه‌ی اعمال خوبتان سنگین‌تر می‌شود هم میتوانید با آموزش دادن خطاهای خودتان در برنامه‌نویسی را بهتر پیدا کنید. چون یکی از راه‌های کم دردسر برای یادگیری بهتر، تکرار و پیدا کردن پاسخ سؤالات است که حین آموزش میتوانید روی این جنبه یادگیری حسابی مانور بدهید.
از اشتباهات کوچک نترسید
هرچقدر بیشتر تمرین کنید؛ بهتر میتوانید کدها را بنویسید یا برای مشکلات کدنویسی یک‌راه فرار پیدا کنید. اما شما باید کار در شرایط سخت را هم تجربه کنید. بنابراین خوب است که گاهی یکی دو پروژه داوطلبانه انجام بدهید. به‌این‌ترتیب در صورت موفقیت پروژه اعتماد به نفس شما برای کارهای بزرگ‌تر بیشتر می‌شود. اگر هم پروژه چندان موفقیت‌آمیز نباشد، باز هم یک پیروزی بزرگ است چون تجربه‌تان بیشتر شده و توانستید خطاهایتان را خیلی خوب شناسایی کنید.
سخن پایانی
این روزها دیگر باسواد بودن به معنی توانایی در جمع و تفریق یا خواندن و نوشتن نیست. دانستن زبان‌های برنامه‌نویسی هم به‌عنوان یکی از مؤلفه‌های مهم سواد در نظر گرفته می‌شود. اگر بخواهید در رشته‌های مهندسی درس بخوانید، در المپیاد کامپیوتر شرکت کنید، وارد بازار کار شوید یا برای خودتان کار کنید و حتی جهت استفاده شخصی، یادگیری برنامه‌نویسی از پایه و با زبان c را توصیه می‌کنیم. شاید خوب باشد که هرکدام از ما با استفاده از سایتها و منابع یادگیری زبان برنامه نویسی c از دریچه‌ای دیگر به سواد نگاه کنیم و با یادگیری این زبان کاربردی کمی بیشتر با دنیای سیستم‌ها و رایانه‌ها آشنا شویم.
سوالات متداول
- بهترین منبع یادگیری زبان برنامه نویسی c چیست؟
انتخاب بهترین منبع بیشتر به شیوه یادگیری شما بستگی دارد و بر اساس اینکه با مطالعه متن بهتر یاد میگیرید یا مشاهده ویدیو، میتوانید بین کتاب، ویدیوها یا دورههای آموزشی که در این مطلب معرفی کردیم انتخاب کنید. - از چه سایت هایی میتوان برنامه نویسی به زبان c را فراگرفت؟
برخی از سایتها منایع رایگان و پولی یادگیری برنامه نویسی به زبان نویسی c را در اختیار شما قرار میدهند که از آن بین میتوان به سایت ایرانی فرادرس و سایتهای خارجی یودمی و کورسرا اشاره کرد که پروژه و تمرین محور هستند. - بهترین کتاب آموزش برنامه نویسی c چیست؟
یکی از بهترین کتابها برای یادگیری پایههای کدزنی و برنامه نویسی با زبان c توسط دایتل نوشته و به زبان فارسی نیز ترجمه شده است.
