انجام دادن تکالیف مدرسه یکی از جنبه‌های چالش‌برانگیز تحصیل، هم برای دانشآموزان و هم والدین است. دانشآموزان زیادی از انجام تکالیف فراری هستند. از طرف دیگر برخی والدین نیز باید دائم برای ترغیب فرزندشان به مشق نوشتن، دنبال او باشند. اما موضوع اصلی شاید انجام دادن یا انجام ندادن تکالیف درسی نیست. بلکه انتخاب بهترین زمان برای انجام آن است. به نحوی که دانش‌آموز اشتیاق، انرژی و شرایط لازم برای انجام تکالیف را داشته باشد.
در این مقاله با در نظر گرفتن تنوع در توانایی‌های شناختی، سبک زندگی شخصی و حواس‌پرتی‌های احتمالی دانشآموزان، به بررسی و تجزیه و تحلیل بهترین زمان انجام تکالیف مدرسه برای درگیر شدن در تکالیف درسی می‌پردازد.
فاکتورهای زمان انجام تکالیف مدرسه
زمان انجام تکالیف، به مواردمختلفی بستگی دارد و باید تا حد زیادی به صورت فردی و بر اساس فاکتورهای زیر تعیین شود:
- تفاوت‌های فردی مانند انگیزه، میزان تلاش، استعداد تحصیلی، هوش
- سن و پایه تحصیلی دانش‌آموز
- توانایی جسمی مانند قدرت دست و میزان خواب
- سطح انرژی دانش‌آموز
- ابتلا به مشکلات یادگیری
- دیرآموز بودن (چالش های کودکان دیرآموز)
- ابتلا به اختلالاتی مانند بیش فالی یا نقص توجه (می‌توانید در این مورد، مطلب بیش فعالی و راهکارهای درمان آن را مطالعه کنید)
- تریجیحات شخصی مانند علاقه به ساعات صبح یا عصر
زمان مناسب برای انجام تکالیف درسی
تکلیف مدرسه، بخشی جدایی‌ناپذیر از سفر آموزشی دانشآموزان است. انجام تکلیف در منزل به عنوان ابزاری در راستای تقویت یادگیری، توسعه مهارت‌های تفکر انتقادی و پرورش مسئولیت‌پذیری عمل می‌کند. اما پیدا کردن بهترین زمان برای انجام تکالیف مدرسه، باعث افزایش رغبت به انجام آن و بازدهی بالاتر دانشآموزان می‌شود. در ادامه نکات مهمی که باید در انتخاب بهترین زمان نوشتن تکالیف مدرسه در نظر بگیرید را توضیح داده‌ایم.
ایجاد یک روتین ثابت برای انجام تکالیف
یکی از اصول اساسی مدیریت موثر تکالیف، ایجاد یک روال ثابت است. برنامه قابل پیش‌بینی، در حفظ تداوم و پیوستگی به دانشآموزان کمک می‌کند، اهمال‌کاری را به حداقل می‌رساند و به اتمام به موقع و منظم تکالیف کمک می‌کند. فرقی ندارد تکالیف را بلافاصله بعد از مدرسه یا بعد از ظهر انجام دهند، نکته کلیدی حفظ یک الگوی منظم است که با فعالیت‌های روزانه و سطح انرژی دانشآموزان هماهنگ باشد.
تکالیف هر روز را همان روز انجام دهید
یکی از بهینه‌ترین روش‌های برنامه‌ریزی برای انجام تکالیف، این است که هر روز پس از مدرسه و استراحتی کوتاه، تکالیف آن روز را تمام کنید. به این ترتیب پرونده آن روز به طور کامل بسته می‌شود و نگران فراموش کردن تکالیف برای کلاس بعدی نخواهید بود. از طرفی با انجام تمرین بلافاصله در روزی که درس را آموخته‌اد، میزان به خاطر سپردن و فهم مطلب را تقویت می‌کند. اگر فرزندتان برای مشق نوشتن مقاومت زیادی دارد، ۷ پیشنهاد کاربردی مطلب کودکی که مشق نمی نویسد را بخوانید.
زمان اوج بهره وری
هر دانش‌آموز دارای یک ساعت شبانه‌روزی منحصر به فرد است که به ترجیح طبیعی او برای بیداری و خواب اشاره دارد. برخی از افراد به طور طبیعی در صبح هوشیارتر و متمرکزتر هستند. در حالی که برخی دیگر در عصر عملکرد بهتری دارند. شناخت این ویژگی‌های فردی، می‌تواند به تعیین بهترین زمان برای انجام تکالیف درسی کمک کند. به طور کلی پیشنهاد می‌شود انجام تکالیف درسی که دوست ندارید را، به زمانی که بیشترین انرژی را دارید موکول کنید. پیش از آن نیز تکنیک‌های موثری برای مطالعه درسی که دوست ندارید، گفته‌ایم.
پس از یک استراحت کوتاه
پس از مدرسه و یک روز طولانی یادگیری در کلاس، دانشآموزان باید از یک استراحت کوتاه قبل از شیرجه رفتن در تکالیف بهره ببرند. این استراحت کوتاه به آنها اجازه می‌دهد تا از نظر ذهنی و جسمی شارژ شوند و با تمرکز و انرژی تازه سراغ انجام تکلیف بروند. با این حال، زمان استراحت را کوتاه در نظر بگیرید در غیر این صورت ممکن است حواس‌پرتی یا بازیگوشی بیشتر شود.
اوایل عصر
اوایل عصر می‌تواند زمان ایده آلی برای انجام تکالیف مدرسه باشد. در این صورت، فرصتی برای استراحت پس از مدرسه و سایر فعالیت‌ها وجود دارد. علاوه بر این، انجام تکالیف در اوایل عصر، زمانی را برای استراحت و فعالیت‌های قبل از خواب باقی می‌گذارد. به دلیل تأثیر منفی بالقوه بر کیفیت خواب و عملکرد کلی تحصیلی، انجام تکالیف در اواخر شب ممنوع است. خستگی ناشی از بیدار ماندن می‌تواند منجر به کاهش عملکرد شناختی، کاهش قدرت حافظه و افزایش سطح استرس طی روز شود. بنابراین، بسیار مهم است که خواب کافی را در اولویت قرار دهید. مطلب بهترین زمان برای درس خواندن را هم مطالعه کنید.
نکات مهم درباره زمان انجام تکالیف درسی
در ادامه ۴ نکته مهم در مورد انجام تکالیف را توضیح داده‌ایم. رعایت این نکته‌ها کمک می‌کند دانشآموزان به زمان انجام تکالیف مدرسه پایبند بمانند.
تعادل بین انجام تکالیف و کارهای فوق برنامه
بسیاری از دانشآموزان در فعالیت‌هایی مانند ورزش و کلاس‌های فوق برنامه شرکت دارند. ایجاد تعادل بین این تعهدات و زمان انجام تکالیف می‌تواند چالش برانگیز باشد. بنابراین آگاهی از تکنیک‌های زمان‌بندی ضروری است. برنامه‌ریزی و اولویت‌بندی فعالیت‌ها می‌تواند به دانشآموزان کمک کند تا زمان کافی را هم برای تکالیف درسی و هم برای کارهای غیردرسی اختصاص دهند.
به حداقل رساندن حواس پرتی
انتخاب محیط مناسب اثربخشی تکمیل تکالیف تا حد زیادی به مزان تمرکز محیط مطالعه بستگی دارد. دانشآموزان باید فضایی آرام و راحت با حداقل حواس‌پرتی را برای به حداکثر رساندن تمرکز انتخاب کنند. علاوه بر این، اطلاع دادن به اعضای خانواده از زمان تعیین شده برای مطالعه می‌تواند به ایجاد فضای حمایتی برای تمرکز بیشتر، کمک کند.
اگر عدم تمرکز و حواس‌پرتی با وجود همه نکات بالا باشد، احتمال وجود اختلالات اضطرابی یا بیش فعالی و نقص توجه (ADHD) نیاز به بررسی بیشتر دارد. می‌توانید علائم، علل و اقداات درمانی برای ADHD را در مطالب بیش فعالی / کمبود توجه و تمرکز- قسمت اول و بیش فعالی / کمبود توجه و تمرکز – قسمت دوم مطالعه کنید.
ایجاد محیط مناسب برای انجام تکالیف
محیط مطالعه استانداردهایی از نظر میزان نور، سر و صدا، دمای محیط و شرایط میز مطالعه دارد. رعایت این نکات کمک می‌کند که دانش‌آموز بتواند ساعت‌هایی را با پیوستگی صرف انجام تکالیف کند. پیش ز این راجع به این چند موضوع، در مطالب نور مناسب برای مطالعه و ۹ ویژگی مهم برای مکان مطالعه صحبت کرده‌ایم.
پخش کردن تکالیف در طول هفته
شاید به نظر برسد جمع کردن تکالیف درسی و انجام یک‌باره آنها در یک روز، بهینه است. اما این کار فشار و استرس روانی زیادی ایجاد می‌کند و حتی شاید به اهمال کاری ناشی از استرس دامن بزند. بنابراین بهترین حالت، پخش کردن تکالیف درسی طی هفته و در قالب زمان‌های کوتاه است.
نقش والدین در انجام تکالیف مدرسه
کودکان دبستانی نیازمند همراهی و هدایت برای انجام تکالیف خود هستند. نوآموزان هنوز با روش‌های مدیریت زمان و برنامه‌ریزی آشنایی ندارند و از طرفی کنترل برنامه‌های خانوادگی یا داشتن برنامه شخصی برایشان ممکن نیست. بنابراین والدین برای ایجاد فضای مناسب جهت مطالعه و همراهی بهتر با فرزندشان باید نکات زیر را در نظر بگیرند:
- محل مطالعه باید آرام و به دور از عوامل حواس‌پرتی مثل تلویزیون و اسباب بازی باشد.
- فرزندتان را مجبور به انجام تکالیف نکنید بلکه باید به قدر کافی او را مشتاق کنید.
- لازم است بعد از رسیدن به خانه، دانش‌آموز مدت زمانی را به استراحت اختصاص بدهد.
- به هیچ عنوان حتی در صورت دریافت نمره پایین ی فراموش کردن، تکالیف فرزندتان را انجام ندهید.
- اگر تکالیف برای کودک مشکل است، آن را به اجزای کوچک‌تر تقسیم کنید.
- توانایی ذهنی و جسمی کودک را برای تعیین مدت زمان انجام تکالیف، در نظر بگیرید.
- طراحی پرسش و تمرین با کودک در زمان هایی غیر از انجام تکالیف، به او در تسلط بر دروس و افزایش انگیزه کمک می‌کند.
- به هیچ عنوان حتی در صورت فراموش کردن تکالیف یا اشتباه نوشتن، به کودک برچسب نزنید و او را سرزنش نکنید. برخلاف تصور برخی از والدین، این کار کودک را تحریک و با انگیزه نمی‌کند.
- اگر کودک در درک مسائل و انجام تکالیف دچار مشکل اساسی است، با مراجعه به روانشناس، وجود اختلالات یادگیری را بررسی کنید.
- در برنامه‌ریزی برای کودک انعطاف به خرج بدهید و متناسب با خصوصیات او زمان‌بندی کنید.
توصیه می‌کنیم راجع به انواع اختلالات یادگیری مطالعه کنید. ما نیز پیش از این در مقالاتی تحت عنوان اختلال خواندن و اختلال ریاضی، دو نوع رایج مشکلات یادگیری را بررسی کرده‌ایم.
سخن پایانی
از طرفی استرس ناشی از انجام ندادن تکالیف درسی در کنار ضعف در دروس، یکی از دلایل ترک تحصیل دانش آموزان یا فرار از مدرسه است. بنابراین ضرورت دارد برای انجام به موقع و عاری از اضطراب تکالیف، به دنبال پیدا کردن یک روتین منظم، زمان‌بندی و شرایط مناسب باشیم. یافتن بهترین زمان برای انجام تکالیف نیز به نوبه خود، مستلزم توجه دقیق به ترجیحات فردی، زمان اوج بهره‌وری و سبک زندگی است. ایجاد یک روال ثابت و شناسایی ساعات مطالعه ایده‌آل می‌تواند مهارت مدیریت زمان و عملکرد تحصیلی را به طور قابل توجهی بهبود بخشد.
خواه انجام تکالیف بلافاصله بعد از مدرسه، در اوایل عصر یا در زمان های دیگر بر اساس ترجیحات شخصی باشد، نکته کلیدی ایجاد تعادلی است که از موفقیت تحصیلی و رفاه کلی حمایت کند. با اولویت دادن به خودآگاهی، مدیریت زمان موثر و به حداقل رساندن حواس‌پرتی، دانشآموزان می‌توانند روال انجام تکالیف مدرسه را بهینه کنند و یادگیری را افزایش دهند.
سوالات متداول
- چه فاکتورهایی در انتخاب زمان انجام تکالیف اهمیت دارند؟
انتخاب ساعت مناسب برای نوشتن تکالیف مدرسه به فاکتورهای متعددی بستگی دارد. این فاکتورها باید در هر فرد و با توجه به شرایط زندگی، شرایط درسی و شرایط شخصیتی او انتخاب شوند که در همین مقال راجع به آنها صحبت کردیم. - بهترین زمان انجام تکالیف مدرسه چه زمانی است؟
صبح معمولا بهترین زمان انجام تکالیف است اما با توجه به اینکه اغلب مدارس شیفت ثابت صبح هستند، بهتر است دانشآموزان تکالیف خود را در هفته پخش کنند. هر روز بعد از آمدن از مدرسه و یک استراحت یکی دو ساعته، تکالیف همان روز را انجام دهند. - نقش والدین در انجام تکالیف چیست؟
والدین باید بر انجام تکالیف کودکان دبستانی نظارت بیشتری داشته باشند. به هیچ عنوان مستقیما تکالیف او را انجام ندهند بلکه هدایتگر و راهنما باشند. همچنین والدین نقش پر رنگی در ایجاد ی محیط آرام و مناسب برای انجام تکالیف دارند.
