هوشبری یکی از پردرآمدترین رشته های پیراپزشکی است که طرفداران زیادی دارد. در این مطلب درباره ماهیت این رشته، نحوه انتخاب هوشبری در کنکور و ضریب دروس آن و اینکه باید چه توانمندی‌های درسی، شخصیتی و روحی برای موفقیت در این رشته داشته باشید صحبت کرده‌ایم. در ادامه نیز هر آنچه لازم است برای ورود به دنیای هوشبری بدانید، مثل رتبه لازم برای رشته هوشبری، ادامه تحصیل در رشته هوشبری، بازار کار و درآمد آن را توضیح داده‌ایم.
معرفی رشته هوشبری
هدف از دوره کارشناسی رشته هوشبری آموزش نیروی کارآمدی است که در کنار متخصص بیهوشی در اتاق عمل کار کند. دانشجویان در دوران تحصیل اطلاعات پایه‌ای زیر را فرا می‌گیرند:
- فیزیولوژی بدن
- ساختار بدن (آناتومی)
- داروشناسی
- مهارت‌های بالینی
- کار با دستگاه‌های اتاق عمل، اورژانس و مراقبت‌های ویژه
- روش استفاده از داروها و تجهیزات بیهوشی و ضد درد
- روش‌ها و تجهیزات مراقبت از بیماران
دروس کارشناسی رشته هوشبری
کارشناسی رشته هوشبری ۴ سال طول می‌کشد و دانشجویان باید طی این مدت ۱۳۴ واحد تئوری، عملی و کارآموزی را بگذرانند. برای آشنایی بیشتر شما با فضای این رشته، در جدول زیر دروس پایه و تخصصی هوشبری نوشته شده‌اند.
| دروس پایه | روش بیهوشی، تشریح، فیزیولوژی، میکروب‌شناسی و استریلیزاسیون، اصول پرستاری، رفتار در اتاق عمل، فیزیک، داروشناسی (فارماکولوژی)، اصطلاحات عمومی پزشکی و اختصاصی بیهوشی، کارآموزی، معرفی بیمار، بیماری شناسی، کمک‌های اولیه و روش احیای قلبی ریوی، داروشناسی اختصاصی، اصول مراقبت‌های ویژه |
| دروس تخصصی | آناتومی، فیزیولوژی، فیزیک هوشبری، بیوشیمی، روانشناسی، میکروب‌شناسی و استریلیزاسیون، ایمونولوژی، واژه‌شناسی پزشکی، کاربرد رایانه، نشانه‌شناسی و معاینات بالینی، آمار زیستی و روش تحقیق، اصول پایه داروشناسی، اصول کمک‌های اولیه، خون‌شناسی و انتقال خون، فوریت‌های پزشکی، اصول پرستاری و کار در اتاق عمل، فیزیوپاتولوژی، زبان تخصصی، اصول مراقبت‌های ویژه، مدیریت در بیهوشی، اصول بیهوشی، روش بیهوشی، آشنایی با بیماری‌های داخلی و جراحی، مراقبت‌های پس از بیهوشی، اصول و روش‌های مدیریت درد، اخلاق حرفه‌ای در هوشبری، داروشناسی اختصاصی، کارآموزی پرستاری، دروس کارآموزی در مقطع کارشناسی، کارآموزی، دروس کارآموزی در عرصه در مقطع کارشناسی، کارآموزی در عرصه |
کارآموزی رشته هوشبری
طی دوره کارشناسی، دانشجویان با گذراندن واحدهای کارآموزیمهارت‌های لازم برای انجام وظایف خود را تمرین می‌کنند:
- کارآموزی در اورژانس
- کارآموزی در بخش مراقبت‌های ویژه
- کارآموزی در بخش مراقبت پس از بیهوشی
- کارآموزی در سرویس درد
به طور کلی دانشجویان در دو ترم آخر، باید ۲۰۴ ساعت کارآموزی را به صورت شیفت بگذرانند که ممکن است هر ساعتی از روز یا هفته باشند. بعد از اتمام دانشگاه هم مانند همه رشته‌های پیراپزشکی، فارغ‌التحصیلان رشته هوشبری موظف به گذراندن۲ سال طرح نیروی انسانی هستند که این دو سال برای آقایان به عنوان سربازی نیز محسوب می‌شود. تحت شرایطی مثل گذراندن طرح در مناطق محروم یا دور افتاده، مدت زمان طرح کاهش می‌یابد.
فرق متخصص بیهوشی با هوشبری چیست؟
شاید این سوال برای شما هم پیش آمده باشد که تفاوت هوشبری با بیهوشی چیست؛ بیهوشی در واقع یک تخصص است که پزشکان پس از اتمام مقطع عمومی، با شرکت در آزمون تخصص (دستیاری) می‌توانند انتخاب کنند.
توانایی های لازم برای رشته هوشبری
توانمندی‌های لازم برای انتخاب هر رشته چند دسته هستند که در ادامه توضیح داده‌ایم.
استعداد و توانایی درسی
در رشته هوشبری درس زیست‌شناسی اهمیت زیادی دارد. بنابراین برای کنکور و همچنین موفقیت در تحصیل علاقه به مباحث زیست و نمره بالا در این درس را مد نظر داشته باشید.
مهارت های فردی
یک کارشناس هوشبری در بخش‌های بیمارستان، ارتباط مستقیم با بیماران دارد و همچنین با سایر کادر درمان همکاری می‌کند، بنابراین باید توانایی برقراری ارتباط با دیگران را داشته باشد، بتواند بیمار را قبل پس از بیهوشی راهنمایی و همراهی کند. سر و کار داشتن با سلامتی بیمارانی که قرار است تحت جراحی قرار بگیرند، نیازمند دقت و توجه زیاد است. کارشناس هوشبری در شرایط حساسی در کنار بیمار کار می‌کند بنابراین باید تکنیک‌های مدیریت بحران و قدرت تصمیم‌گیری را آموخته باشد.
روحیات لازم برای کار هوشبری
کار در بیمارستان با بیماران و در اتاق عمل، مانند سایر مشاغل درمانی نیازمند قدرت تحمل بالا در برابر مشکلات و دیدن بیماران و اتفاقات ناخوشایند محیط درمانی است. از طرف دیگر فرد باید تحمل گذراندن شیفت‌های کاری را داشته باشد هرچند ساعت آن‌ها به اندازه رشته پرستاری و پزشکی طولانی نیست.
علاقه به رشته هوشبری
برای انتخاب این رشته باید در نظر داشته باشید که هرچند کارشناس هوشبری به اندازه پرستاران و پزشکان، درگیر مراقبت و رسیدگی به بیمار نیست، اما در هر صورت در محیط درمانی کار می‌کند و اگر حس خوبی نسبت به این نوع محیط ندارید، ممکن است در طولانی مدت از کار دلسرد شوید.
انتخاب رشته هوشبری از رشته تجربی
اگر به هوشبری علاقه دارید، باید رشته تجربی را در دبیرستان انتخاب کنید، کنکور تجربی بدهید یا در دوره‌های پذیرش بدون کنکور رشته هوشبری ثبت نام کنید. هوشبری در زیرگروه ۱ کنکور تجربی قرار دارد که ضرایب دروس آن را در جدول زیر آورده‌ایم.
| زیست | زمین‌شناسی | شیمی | فیزیک | ریاضی |
| ۴ | ۰ | ۳ | ۲ | ۲ |
البته فراموش نکنید که از کنکور ۱۴۰۲ به بعد، زیرگروه‌ها ادغام می‌شوند و شریب دروس مختلف برای همه رشته‌ها یکسان هستند.
رشته هوشبری بدون کنکور پذیرش دارد؟
در چند سال گذشته بسیاری از رشته‌ها بده صورت بدون کنکور و فقط با استفاده از سوابق تحصیلی دانشجو می‌گرفتند. پذیرش بدون کنکور هر سال تغییراتی دارد که در دفترچه آزمون سراسری، سایت سازمان سنجش یا دانشگاه‌های ارائه دهنده نوشته می‌شوند. اما به طور کلی در حال حاضر هیچ کدام از دانشگاه‌ها رشته هوشبری بدون کنکور پذیرش نمی‌کنند. سایر رشته‌های پیراپزشکی هم ازین قاعده مستثنی نیستند.
رتبه لازم برای قبولی در رشته هوشبری
تعیین رتبه قبولی شاید چندان کار دقیقی نباشد چون این عدد هر سال با توجه به عملکرد داوطلبان در کنکور، ظرفیت پذیرش دانشگاه‌ها و نوع انتخاب رشته دوطلبان متفاوت است. اما به طور کلی و با توجه به نتایج کنکور سال ۱۳۴۰۰، تا رتبه ۱۴ هزار هم می‌توان به قبولی در رشته هوشبری امیدوار بود. اما قبولی در دانشگاه‌های دولتی و برتر کشور، توجه داشته باشید که ظرفیت این رشته در دوره روزانه سال ۱۳۹۹ حدود ۲۰۰۰ نفر بوده است. حداکثر ۷۰ درصد ظرفیت کلاس می‌توانند از یک جنسیت باشند. دانشگاه‌های دولتی، آزاد و پردیس خودگران این رشته را پذیرش می‌کنند و دانشگاه علوم پزشکی ارتش هم هر سال تعدادی از داوطلبان را بورسیه می‌کند. یکی دیگر از نکات مهم دیگر برای تخمین رتبه قبولی هوشبری، سهمیه بومی استانی در پذیرش این رشته است که در ادامه توضیح داده‌ایم.
سهمیه بومی رشته هوشبری
سهمیه پذیرش هوشبری، به صورت بومی استانی است. یعنی به طور مثال، اگر فردی با رتبه ۲۰۰۰ منطقه ۱، در دوره روزانه یکی از دانشگاه‌های تهران رشته هوشبری قبول شده باشد، داوطلب دیگری در منطقه ۲ و ۳ باید رتبه بهتری برای قبولی کسب کند. برای اینکه بومی یک استان محسوب شوید، باید سه سال پایانی دبیرستان را در آن استان درس خوانده باشید و اگر در این سه سال، در استان‌های مختلفی بودید، ملاک استان محل تولد شما است.
شرح وظایف رشته هوشبری
به طور کلی یک فارغ‌التحصیل هوشبری برای انجام وظایف زیر آموزش دیده است:
- کسب اطلاعات درباره سلامتی و شرایط بیمار قبل از بیهوشی
- مستند کردن دقیق اطلاعات بیمار که برای روند بیهوشی و مراقبت حین و پس از آن ضروری هستند
- کمک به متخصص بیهوشی در انجام بی‌حسی موضعی یا بیهوشی کامل بیمار
- همکاری با متخصص بیهوشی و کادر پرستاری، برای بازگرداندن بیمار از اثرات بیهوشی
- کار با دستگاه‌های بیهوشی در اتاق عمل
- بررسی و کنترل وضعیت علائم حیاتی و حال عمومی بیمار حین و پس از بیهوشی یا مراقبت‌های ویژه
- بررسی وضعیت عمومی بیمار قبل از بیهوشی یا بی‌حسی موضعی
- مراقبت از بیمار قبل، حین و پس از بیهوشی
- کنترل کارآیی و عملکرد دستگاه‌ها، دارو و تجهیزات بیهوشی در اتاق عمل
- آماده کردن تجهیزات لازم برای بیهوشی یا بی حسی
بازار کار رشته هوشبری
کارشناس هوشبری بیشتر زمان خود را در اتاق عمل، کنار کادر جراحی می‌گذرانند اما از دیگر مشاغل این رشته، کار در بخش مراقبت‌های ویژه، اورژانس و کلینیک‌های درد هستند. اگرچه شاید به طور کلی هوشبری در مقایسه با سایر رشته‌های پیراپزشکی مانند پرستاری و رشته علوم آزمایشگاهی، بازار کار و درآمد کمتری داشته باشد، اما سختی و ساعت کاری آن نیز در مقایسه با این رشته‌ها کمتر هستند. به این نکته هم توجه داشته باشید که کارشناسان هوشبری باید زیر نظر متخصص بیهوشی کار کنند و اجازه فعالیت مستقل ندارند یعنی نمی‌توانند مانند برخی رشته‌های دیگر مثل مامایی، بینایی سنجی و فیزیوتراپی مطب تأسیس کنند. پیش از این در مطلب دیگری به کار های رشته تجربی پرداخته‌ایم که هم درباره هوشبری و هم سایر رشته‌ها در علوم تجربی توضیح داده‌ایم و مطالعه آن را به شما پیشنهاد می‌کنیم تا بتوانید مقایسه‌ای بین رشته‌های مختلف داشته باشید.
ادامه تحصیل در رشته هوشبری
از کنکور سراسری می‌توان وارد مقطع کارشناسی هوشبری شد و امسال برای اولین بار این رشته در مقطع کارشناسی ارشد هم پذیرش گرفت. همچنین برای مقاطع ارشد و دکتری مجاز به انتخاب رشته‌های دیگری مانند آناتومی، فیزیولوژی، خون‌شناسی، پرستاری، اتاق عمل، آموزش پزشکی و سایر رشته‌های پیراپزشکی هستید. اگر به پزشکی علاقه‌مند بودید اما نتوانستید رتبه لازم را کسب کنید، در صورت داشتن شرایط لازم (معدل، مدرک زبان و کسب حد نصاب در آزمون لیسانس به پزشکی) می‌توانید وارد رشته پزشکی شوید.
سخن پایانی
در این مطلب گفتیم که رشته هوشبری جزو شاخه پیراپزشکی و زیرگروه ۱ گروه آزمایشی تجربی محسوب می‌شود. برای قبولی در این رشته باید به پذیرش بومی گزینی استانی توجه داشته باشید. درس زیست و شیمی در زیرگروه ۱ اهمیت بالایی دارند و در رتبه تعیین‌کننده هستند. شاید حقوق و مشاغل این رشته به دلیل عدم امکان کار مستقل، به اندازه رشته‌های دیگری مثل پرستاری، مامایی و فیزیوتراپی نباشد، اما باز هم از یک بازار کار و درآمد خوب و پایدار برخوردار است. رشته هوشبری فعلا تا کارشناسی ارشد در ایران ارائه می‌شود اما برای مقطع دکتری می‌توانید سایر رشته‌های علوم پزشکی را انتخاب کنید.
در بخش‌های قبلی از مهارت‌های مختلف که برای لذت بردن از تحصیل و کار در رشته هوشبری لازم هستند صحبت کردیم. اگر دقت کافی را در انتخاب خود به خرج دهید، از مشاوره، آزمون انتخاب رشته و هدایت تحصیلی بهره بگیرید، در نهایت می‌توانید با اطمینان پا در عرصه هوشبری بگذارید.
سوالات متداول:
- رشته هوشبری چند سال است؟
کارشناسی رشته هوشبری ۴ سال طول می‌کشد و پس از آن باید ۲ سال طرح اجباری نیروی انسانی بگذرانید.
- تفاوت رشته هوشبری با بیهوشی چیست؟
هوشبری یکی از رشته‌های پیراپزشکی است که در مقاطع کارشناسی و کارشناسی ارشد پیرش دارد اما بیهوشی یک تخصص است که پزشکان بعد از اتمام دوره عمومی، می‌توانند در آزمون تخصص آن را انتخاب کنند.
- رشته هوشبری بدون کنکور پذیرش دارد؟
در حال حاضر رشته هوشبری، پذیرش بدون کنکور ندارد و فقط از طریق شرکت در کنکور تجربی می‌توانید این رشته را انتخاب
