در دهه‌های اخیر، علم با سرعتی باورنکردنی پیشرفت کرد و از نور سبقت گرفت. رشد فناوری، چهره‌ی زندگی را تغییر داد و باعث شد سطح رفاه در زندگی به شدت بالاتر برود. در بین این پیشرفت، یکی از مهم‌ترین و تاثیرگذارترینشان، پیشرفت صنعت هوافضا بود. صنعتی که با تولدش، انقلابی در حمل‌ونقل هوایی و دادوستدهای تجاری ایجاد کرد. نیاز به پیشرفت و استفاده از خلاقیت در صنعت هوافضا هر روز ملموس‌تر می‌شود.
مسابقه‌ی هوافضا دانش آموزی، یکی از راهکارهای صنعت هوافضای کشور، برای آشنایی دانش‌آموزان با این صنعت تاثیرگذار و ترغیب آن‌ها برای ورود به رشته‌ی مهم هوافضا و استفاده از تفکرات و ایده‌هایشان است. مسابقه‌ای که کمالات زیادی دارد، باعث آشنایی دانش‌آموزان با فرآیند طراحی و مهندسی وسایل پرنده مثل هواپیما، فضاپیما، راکت و…، آشنایی با لیگ‌های مختلف هوافضا، کشف استعدادها و علایق در این زمینه و کمک به رشد صنعت هوافضای کشور و موفقیت در رقابت با کشورهای جهان می‌شود. اگر شما هم دوست دارید با این مسابقه‌ی جذاب، پرهیجان و مفید آشنا شوید، در این مقاله از سلام همراه ما باشید.
این مقاله را نیز مطالعه کنید: مسابقات رباتیک و مسابقات ربوکاپ و لیگ‌های آن
مسابقه‌ی هوافضا چیست؟
بیشتر از صد سال از پرواز حماسی برادران رایت می‌گذرد؛ حالا دیگر هواپیماها آن هواپیمای ساده نیستند؛ حالا وسایل پرنده حسابی پیشرفت کرده‌اند، خانواده‌شان را گسترش داده‌اند و انواع وسایل پرنده، برای رفاه بیشتر مردم و گسترش دادوستد تلاش می‌کنند.
صنعت هوافضا، یکی از صنعت‌های مهم، تاثیرگذار و پول‌ساز است که بازار رقابت بر سر پیشرفت و گسترشش در کشورهای مختلف، حسابی داغ است. هرروز چهره‌های جدید و پیشرفته‌تری از هواپیماها، فضاپیماهای غول‌پیکر، موشک‌ها و جت‌های جنگنده در کشورهای مختلف متولد می‌شود و صنعت هوافضا با شیب تندی صعود می‌کند. هوافضا به طور کلی شامل طراحی، هدایت، ناوبری، مراقبت و کنترل ارتباط وسایل پرنده با استفاده از طراحی رایانه‌ای، لیزر، دستگاه‌های پیشرفته و تجهیزات نوری الکتریکی است.
از جایی که نیاز به پیشرفت این صنعت هرروز بیشتر احساس می‌شود، مسابقات هوافضا پا به میدان گذاشتند. مسابقات کشوری و جهانی هوافضا، عرصه‌ی جست‌وجو و پژوهش در این زمینه است. مسابقه‌ی هوافضا دانش آموزی در ایران اولین بار سال ۱۳۸۷ برگزار شد. هدف این مسابقه جذب دانش آموزان نخبه به این صنعت، آشنایی آن‌ها با یکی از مهم‌ترین علوم روز، تجاری سازی ایده‌ها و پرورش خلاقیت نوجوانان بود. این مسابقه لیگ‌های مختلفی دارد و شامل جنبه‌های متفاوت این رشته‌ی جذاب است که هر کدام از دانش‌آموزان با توجه به علاقه و استعدادشان می‌توانند در گرایش مدنظر شرکت کنند و شانسشان را امتحان کنند.
مسابقه‌ی هوافضا دانش آموزی به چه صورت برگزار می‌شوند؟
مسابقه هوافضا در بخش‌ها و لیگ‌های متفاوتی برگزار می‌شود که هرکدام، اصول، قوانین و روش‌های خاص خودشان را دارند. در بخش‌های مختلف مسابقه، قدرت پرواز، پرواز آرام و بدون انحراف، حمل بار، سرعت پرواز، قدرت کنترل وسایل پرنده و پرواز در مسیر تعیین شده مورد آزمایش قرار می‌گیرد. قوانین عمومی مسابقات هوافضا دانش آموزی به صورت زیر است:
- داوطلبان باید خودشان دستگاه را طراحی کنند.
- اندازه‌گیری‌ها بر حسب ثانیه و سانتی‌متر هستند.
- هر فرد یا گروه در هر بخش مسابقه تنها یک نمونه می‌تواند ارائه دهد.
- ورود وسایل خطرآفرین باید با هماهنگی با هیئت داوری صورت بگیرد.
- شرکت کنندگان کل زمان مسابقه باید در زمین حضور داشته باشند.
این مقاله را نیز مطالعه کنید: مسابقه سازه ماکارونی
با بخش‌های مختلف مسابقات هوافضا آشنا شوید
این مسابقه بخش‌های متنوعی دارد؛ لیگ‌های مسابقه هوافضا دانش آموزی به صورت زیر است:
هاورکرافت
هاور کرافت، شناوری است که روی بالشتکی هوایی تکیه دارد و می‌تواند از پهنه‌های گوناگون روی زمین و توی آب عبور کند. هوا وارد هاورکرافت می‌شود و به کمک پروانه به زیرسازه و بالشتک می‌رسد و هاورکرافت را به پرواز درمی‌آورد. در مسابقه هاورکرافت، دانش‌آموزان سعی می‌کنند به بیشترین میزان پایداری و تولید نیروی لازم برای عبور از موانع دست پیدا کنند.
بخشی از قوانین اصلی مسابقه هاورکرافت به صورت زیر است:
- هاورکرافت نمی‌تواند مثل قایق یا ماشین حرکت کند و باید در هوا شناور و معلق باشد.
- هاورکرافت برنده، هاورکرافتی است که در زمان مشخص ۳ دقیقه، بیشترین مسافت را طی کند.
- به محض ورود هاورکرافت به مسافت تعیین شده، امتیازدهی شروع می‌شود و طی کردن هر دایره در مسیر، ۱۰ امتیاز مثبت دارد.
- هاورکرافت نیازمند سیستم کنترل از راه دور و اسکرت است.
- مساحت هاورکرافت نباید بیشتر از ۵۰۰۰ سانتی‌متر مکعب باشد.
گلایدر دست پرتاب در مسابقه‌ی هوافضا
گلایدر، پرنده‌ای به شکل هواپیما و بدون موتور است که به کمک نیروهای آیرودینامیکی در هوا پرواز می‌کند. مسابقه‌ی جذاب و هیجان‌انگیز گلایدر می‌خواهد دانش‌آموزان را با اصول و قوانین پرواز کند. در این بخش دانش‌آموزان برای رسیدن به بیشترین میزان برد و پایداری با هم رقابت می‌کنند. بخشی از قوانین کلی مسابقه گلایدر دست پرتاب به صورت زیر است:
- گلایدر نباید سنگین‌تر از ۴۰۰ گرم باشد و طول بالش هم نباید بیشتر ۱.۸ متر باشد. سبک‌تر بودن گلایدر ۱۰ امتیاز مثبت و سنگین بودنش ۱۰ امتیاز منفی دارد.
- هر متر مسافت طی شده ۲ امتیاز دارد.
- بدنه و بال گلایدر باید سازه داشته باشند.
- گلایدر اجازه ندارد از هیچ نیرویی به جز پرتاب با دست یا پرتاب‌گر کمک بگیرد.
راکت آبی در مسابقه‌ی هوافضا
راکت آبی یا موشک آبی، یکی از بخش‌های جذاب مسابقه‌ی هوافضا است که در آن شرکت کنندگان به طراحی و ساخت راکت یا موشک آبی می‌پردازند. مسابقه راکت آبی، شامل طراحی، گزارش‌های ساخت و آزمون نهایی راکت آبی است.
راکت آبی وسیله‌ای پرنده است که محفظه‌ای لوله‌ای شکل مثل شیشه نوشابه به عنوان بدنه استفاده می‌کند و با کمک ۴ نیروی وزن، نیروی پرتاب، نیروی آیرودینامیکی و برآر پرواز می‌کند.
نیروی محرکه‌ای این وسیله، به کمک مخلوط آب و هوا تامین می‌شود؛ به شکلی که آب و هوای فشرده را وارد مخزن راکت می‌کنیم تا اختلاف فشار هوای اطراف و درون مخزن، باعث خروج مخلوط از مخزن می‌شود و موشک را به جلو می‌راند.
در این بخش مسابقه دانش‌آموزان بر سر بیشترین ارتفاع ممکن، باز شدن چتر در زمان مناسب و کمترین انحراف از نقطه‌ی پرتاب رقابت می‌کنند. هدف این بخش طی کردن مسیرهای مشخص با موانع مختلف در کمترین زمان ممکن است.
بخشی از قوانین مسابقه دانش آموزی راکت آبی به صورت زیر است:
- راکت آبی باید دست‌ساز باشد.
- این وسیله محدودیت وزن و مساحت ندارد.
- بدنه‌ی راکت باید از بطری‌های نوشابه و… و در کل وسایل تجاری بازار باشد.
- حداقل میزان پرواز برای گرفتن امتیاز ۴۰ متر است.
شبیه ساز اویونیک
مسابقه شبیه‌ساز اویونیک، می‌خواهد شرکت‌کنندگان را با وسایل ایونیکی کابین خلبان، نحوه‌ی طراحی وکاربردشان آشنا کند؛ در واقع بخش شبیه‌سازی ایونیکی، شبیه‌سازی پرواز خلبان در کابینش است. هدف این بخش، آشنایی شرکت کننده با وسایل پرواز و تلاش برای طراحی بهتر وسایل اویونیکی است. اگر شرکت کنندگان این بخش طرح‌های بهتری از طرح‌های حال حاضر ارائه دهند، طرحشان به سازمان هواپیمایی معرفی می‌شود تا مورد بررسی بیشتر قرار بگیرد.
سرعت پهپادها
پهپادها هواپیماهای بدون سرنشینی هستند که از راه دور کنترل می‌شوند. مسابقه سرعت پهپادها، خودش شامل چهار لیگ سرعت، امدادونجات، پروازهای آکروبات نمایشی و دوره‌ی ساماندهی و اصول ایمنی پرواز و مقررات هوایی است. در این مسابقه، وسایل پرنده، با کنترل شرکت کننده با هم به رقابت می‌پردازند.
پهپادها، امروزه یکی از وسایل مهمی هستند که می‌توانند در حمل‌ونقل هوایی مورد استفاده قرار بگیرند، ابرها را برای مبارزه با خشکسالی بارور کنند، به مناطق محروم اینترنت برسانند، داروها را با سرعت انتقال دهند، از بالا فیلم‌برداری و عکس‌برداری کنند و صدها کار مفید دیگر که باعث شده پهپادها هرروز بیشتر مورد استفاده قرار بگیرند.
در این مسابقات، دانش آموزان با روند طراحی پهپاد آشنا می‌شوند و مهارت‌هایشان را در طراحی پهپاد سریع‌تر به چالش می‌کشند.
از بین این رقابت‌ها، لیگ هاور کرافت و راکت هوای آبی فشرده مخصوص دانش‌آموزان، سرعت پهپادها و شبیه‌ساز اویونیک بدون محدودیت سنی و بین تمام گروه‌ها و مسابقات گلایدر در دو بخش دانش‌آموزی و آزاد برگزار می‌شوند.
شرکت در مسابقه‌ی هوافضا دانش آموزی چه اهمیت و فوایدی برای دانش‌آموزان دارد؟
همان‌طور که پیش‌تر گفتیم، هوافضا یکی از صنعت‌ها و علوم روز است که هرروز نیاز به آن بیشتر احساس می‌شود. اهمیت مسابقه هوافضا دانش آموزی در پیشرفت حمل‌ونقل انسان و کالا، دستاوردهای فضایی و رشد تجارت و صنعت است؛ هر سال در ایران و دنیا مسابقات مختلفی در زمینه‌های مختلف مربوط به هوافضا برگزار می‌شود. مسابقاتی که تنها محدود به دانشجویان نمی‌شود و دانش‌آموزان را هم تشویق به شرکت می‌کند. شرکت در مسابقات هوافضا، علاوه‌بر آشنایی با یکی از علوم و صنعت‌های روز، کشف استعدادها و نخبگان در این زمینه، استفاده از ایده‌های خلاقانه‌ی دانش‌آموزان در صنعت هوایی کشور و تقویت روحیه‌ی کار گروهی و در نتیجه افزایش اعتمادبه‌نفس و عزت‌نفس نوجوانان می‌شود.
مدارس سلام، با توجه به اهمیت این مسابقات در سطح علمی و اجتماعی دانش‌آموزان، در مقاطع مختلف تیم‌هایی را راهی مسابقات می‌کند، تا دانش‌آموزان با طراحی و ساخت موشک‌ها آشنا شوند و اصول کار تیمی را یاد بگیرند. تیم دبیرستان سلام، در مسابقات هوافضای سال ۱۳۹۸، در لیگ نهایی هاورکرافت به مقام دوم دست پیدا کرد. مسابقه هوافضا سلام فرصتی جدید برای دانش‌آموزان است و هر سال تیم‌های مختلفی راهی لیگ‌های متنوع می‌شوند.
این مقاله را نیز مطالعه کنید: المپیاد دانش آموزی و المپیاد ریاضی ساسمو
و در آخر این‌که
علم هرروز از دستاوردهای جدیدش رونمایی می‌کند و با سرعتی زیاد روبه جلو حرکت می‌کند. حضور دانش‌آموزان در فعالیت‌های علمی جانبی، در کلاس روال معمولی مدرسه، بهشان کمک می‌کند از علم و فناوری عقب نمانند و با وضعیت علمی روز آشنا شوند.
هوافضا از مهم‌ترین صنعت‌هایی است که نیاز به خلاقیت، تفکر تیمی و ایده‌پردازی دارد. مسابقه هوافضا دانش آموزی، فرصتی طلایی است؛ تیری که می‌تواند به چند هدف ارتقای سطح علمی، ترغیب جوانان به رشته‌ی مهندسی هوافضا، استفاده از ایده‌های خلاقانه‌ی دانش‌آموزها، یادگیری اصول کار تیمی، تفکر تیمی و حضور در یک گروه با ایده‌های مختلف و در نهایت پیشرفت صنعت هوافضای کشور بخورد.
حضور در این مسابقات علاوه‌بر تمام مزایا، فرصتی مناسب برای تنوع در روند درسی و علاقه‌مند شدن دانش‌آموز به پژوهش و مباحث علمی است.
