همیشه این سوال برای اغلب دانش‌آموزانی که قصد ورود به پایه دهم را دارند پیش می‌آید که رشته تجربی را انتخاب کنند یا ریاضی؟ و یا اینکه در رشته انسانی موفق‌تر خواند بود؟ این سوال و سوال‌های مشابه از جمله مواردی است که فارغ التحصیلان پایه نهم درگیر آن می‌شوند و چه بسا در برخی اوقات در آینده از انتخاب خود راضی نیستند. با توجه به اینکه این انتخاب می‌تواند نقش و تاثیر فراوانی در زندگی شخصی و اجتماعی دانش‌آموز در آینده داشته باشد، باید به چند مورد توجه و دقت کافی داشت تا بهترین انتخاب رشته پایه نهم صورت بگیرد.
در ادامه به چند عامل مهم در این زمینه اشاره می‌شود:
شناخت بازار کار
یکی از مسایلی که می‌تواند به دانش‌آموز در انتخاب رشته درست کمک کند و زمینه‌ساز موفقیت‌های علمی و شغلی آینده او باشد، شناخت بازار کار مربوط به رشته‌های دانشگاهی است. مطالعه در این خصوص و مشورت با فارغ التحصیلان رشته‌های مربوطه به وی در انتخاب درست کمک قابل ملاحظه‌ای می‌کند.
این مقاله را نیز مطالعه کنید: بازار کار رشته‌های مختلف، بازار کار رشته ریاضی، بازار کار رشته انسانی ، بازار کار رشته هنر
شناخت شخصی
مهم‌ترین مساله در انتخاب رشته تحصیلی، شناخت توانایی‌های شخصی است. شخصی که توانایی بالاتری در خصوص درس‌های مفهومی و استدلالی دارد، مشخصا می‌تواند در ادامه مسیر در رشته ریاضی موفق‌تر ظاهر شود. شخصی که علاوه بر موارد ذکر شده، توانایی علمی مشخصی در دروس تخصصی تجربی یعنی دروس زیست‌شناسی دارد، می تواند در رشته تجربی موفق‌تر ظاهر شده و در نهایت دانش‌آموزی که بر دروس علوم انسانی و مسایل مربوط به آن اشراف بیشتری دارد، مطمئنا آینده روشن‌تری در رشته علوم انسانی دارد.
این مقاله را نیز مطالعه کنید: شناسایی توانایی و علاقه دانش آموز در انتخاب رشته نهم
مشاوره با افراد متخصص
یکی از موثرین اقدامات در انتخاب درست رشته تحصیلی به هنگام ورود به پایه دهم، مشاوره با متخصصین و مشاوران تحصیلی در این خصوص می‌باشد. از جمله کسانی که می‌توانند در این خصوص کمک شایانی به دانش‌آموزان بکنند، فارغ التحصیلان دانشگاهی هستند که اطلاعات جامع در خصوص رشته‌های دانشگاهی، بازار کار مربوط به آنها و شرایط تحصیلی در دانشگاه‌های کشور در رشته مرتبط با خود را در اختیار او قرار می‌دهند.
این مقاله را نیز مطالعه کنید: رشته‌های پر درآمد رشته انسانی ، معرفی رشته‌های تجربی و بازار کار آنها
بر همین اساس، مدیران، معلمان و مشاوران مجموعه مدارس سلام اهتمام و نگاه ویژه‌ای به این مقطع از دوران تحصیلی دانش‌آموزان دارند و با برنامه‌ریزی درسی دقیق و مشاوره‌های منظم سعی می‌کنند زمینه‌ساز موفقیت‌های آینده این دانش‌آموزان باشند. نظرات و دیدگاه‌های مدیران مجموعه مدارس سلام به خوبی نشان می‌دهد که نگاه کارشناسانه و دقیقی به این مرحله دارند و تلاش می‌کنند بهترین مسیر را پیش‌روی دانش‌آموزان قرار دهند.
راهکارها و اقدامات مجموعه مدارس سلام برای انتخاب رشته تحصیلی
سید محمد میر نظامی/ از مدیران ارشد مجموعه مدارس سلام
ما به آینده نظر داریم زیرا باقی زندگی ما در آنجا رقم خواهد خورد. قطعا انتخاب رشته تحصیلی دانش‌آموزان یکی از مهترین انتخاب‌های زندگی‌شان به حساب می‌آید زیرا رشته تحصیلی خوب می‌تواند نقش سزاوار و ارزنده‌ای در رفاه و پایگاه اجتماعی و همچنین عزت نفس فرد ایفا کند. اگر دانش‌آموزی با انتخاب رشته خوب و کاربردی براساس علایق خود اقدام کند، هم فرد مفیدی برای جامعه خواهد بود و هم از رضایت روحی ایجاد شده براساس انتخاب رشته خوب بهره خواهد برد. جایگاه اجتماعی مناسب و شایسته منجر به ایجاد عزت نفس می‌شود و حتی در موارد بسیار زیادی انسان را در مقابل ناهنجاری‌های احتمالی در زندگی مصون می‌دارد.
در اینجا می‌توان به این حدیث شریف از مولای متقیان امیرالمومنین علی (ع) اشاره کرد که می‌فرمایند: مَن کَرُمَت علَیهِ نَفسُهُ لَم یُهِنْها بالمَعصیَهِ : هر که براى نفس (شخصیت) خود احترام قائل باشد، آن را با معصیت خوار نمى‌گرداند.
ما در مجموعه مدارس سلام جهت آشنایی دانش‌آموزان با انتخاب رشته به دو شیوه عمل می‌کنیم. قبل از اشاره به این موضوع باید اذعان داشت که وظیفه مدارس فقط دادن اطلاعات دقیق و درست به دانش‌آموز است و به قول ویلیام گلاسر « ما باید فقط اطلاعات بدهیم و این خود دانش‌آموز است که دست به انتخاب می‌زند».
بنابراین ما در دبیرستان‌های سلام به دو روش فعالیت می کنیم. اول اینکه جهت معرفی رشته‌های دانشگاهی از وجود آن دسته از دانش‌آموزان فارغ التحصیل از مدارس‌مان استفاده می‌کنیم که در حال حاضر در بهترین دانشگاه‌های کشور مشغول تحصیل هستند. به عنوان مثال از مشاوره‌های جناب آقای مجتبی ابوطالبی استفاده می‌کنیم که در رشته برق در دانشگاه شریف تحصیل می‌کند؛ و یا جناب آقای اعتباری که از دانش‌آموزان ما بوده و در حال حاضر در رشته تحصیلی مهندسی عمران در دانشگاه UBC کانادا پذیرش شده‌اند. اقدام دوم در این زمینه استفاده از فارغ التحصیلان موفق دانشگاهی است که در رشته تحصیلی خود جذب بازار کار شده و توانسته‌اند موفقیت‌های زیادی را خلق کنند. به عنوان مثال، در حوزه کامپیوتر از جناب آقای فاطمیان استفاده می‌کنیم که یک شرکت دانش‌بنیان ایجاد کرده و در همین زمینه به دانش‌آموزان مشاوره می‌دهد.
البته علاوه بر این دو اقدام یاد شده، نباید از آزمون‌های استعدادسنجی غافل شد که با سئوالات متنوع و پرسش‌های گوناگون سعی در کشف استعدادها و توانایی‌های نهفته در وجود دانش‌آموزان هم در حوزه‌های نظری و هم در حوزه‌های عملی، هنری و فرهنگی دارد. بر همین اساس ما در مجموعه مدارس سلام یک آزمون استعدادسنجی دقیقی را برگزار کرده و دانش‌آموزان را به دقت رصد می‌کنیم که در چه رشته‌ای می‌توانند در آینده موفقیت بیشتری کسب کنند.
عدم دقت در انتخاب رشته تحصیلی می‌تواند عواقب وخیمی به همراه داشته باشد؛ سرخوردگی در تحصیل، ترک تحصیل به جهت عدم لذت از رشته‌های تحصیلی، تعویض رشته‌های تحصیلی، اتلاف وقت، انرژی و سرمایه و همچنین به هدر رفتن استعدادها به دلیل قرار نگرفتن در جایگاه اصلی خودشان از جمله آسیب‌هایی است که به فرد وارد می‌شود. به عنوان مثال یکی از دانش‌آموزان که لیسانس مهندسی پزشکی از دانشگاه امیرکبیر گرفت، در مقطع فوق لیسانس به سمت رشته فلسفه گرایش پیدا کرد و حالا هم دانشجوی مقطع دکتری در رشته فلسفه است. شاید اگر از ابتدا علاقه او به رشته‌های علوم انسانی و فلسفه کشف می‌شد، در حال حاضر می‌توانست در حوزه نظری حرف‌های بزرگی برای زدن داشته باشد.
باید به این مساله هم اشاره کرد که پروژه انتخاب رشته تحصیلی فرایندی زمان‌بر است و دانش آموز با تحصیل و انتخاب دبیرستان خوب در دوره اول و برخورد با افراد آگاه، توانا، دلسوز و متفکر می‌تواند در مسیری خوب و ارزنده گام بردارد .
به عنوان مثال می‌توان به فردی اشاره کرد که چند سال پیش در رشته ریاضی مشغول به تحصیل بود، اما در نتیجه مشاوره فردی آگاه و متفکر به سوی رشته مورد علاقه خود که علوم انسانی بوده سوق داده شد و نه تنها از مطالعه این دروس لذت برد بلکه موفق به کسب رتبه یک در کنکور سراسری سال ۱۳۹۴ شد. در تابستان سال گذشته نیز به جهت علاقه‌ای خود به این رشته برای مطالعه و بررسی حقوق بین الملل در فرصت مغتنمی که برایش فراهم شد، به کشور هلند رفت و دادگاه بین المللی لاهه را به دقت مورد مطالعه قرار داد. علت اصلی تمامی این موارد علاقه‌ای بوده که این فرد به این رشته تحصیلی داشته است. ما در حال حاضر مهندسان فراوانی را داریم که درس خود را به اتمام رسانده اما در حوزه رشته خودشان فعالیت نمی‌کنند که دلیل آن نبود علاقه می‌باشد. علاقه می‌تواند انسان‌های متوسط را تبدیل به انسان‌های بزرگ کند و عدم علاقه موجب می‌شود انسان‌های باهوش به افرادی عادی و معمولی تبدیل شوند.
